Muzlikning akkumulyatsion relyef shakllari.
11-rasm. Kar (a) va trog б):
1-oxirgi morena, 2-trog kifti,
3-qoyalar, 4-trog.
Morena (fransuzcha “moraine”-tog` jinslarining har xil kattalikdagi to`plami) muzliklar olib kelib qoldirgan tog` jinslari (g`o’la toshlar, xarsang toshlar, qum, gil, shag`al) dir. Muzlik orasidagi va muzlik bilan birga harakatlanuvchi morena harakatlanuvchi morena deb ataladi. Morenalar ostki, yon, ustki, o`rta yoki oraliq va oxirgi morenalarga bo`linadi. Ostki morena o`z nomidan ham bilinib turibdiki, muz tilining tubida hosil bo`ladi. Morenani osti tekis yoki ellips shakldagi balandliklar hosil qiladi. Ustki morena atrofini o`rab olgan yonbag`irlardagi tog` jinslarining uvalanib tushgan parchalaridan hosil bo`lgan. Yon morena- muzlikni yonlaridagi ostki va ustki morenalarni qo`shilishidan yuzaga keladi. O`rta yoki oraliq morena - muzliklar bir-birovi bilan qoshilganda yon morena muzlik o`rtasida qolishidan hosil bo`ladi. O`rta morenalar bo`ylama ketgan morena marzalarini hosil qiladi. Ichki morena- vaqt o`tishi bilan og`irlik kuchi ta’sirida yuzadagi jinslar muzlik tanasiga botib, cho`ka borishidan hosil bo`ladi.
Oxirgi morena- muzlik oxirida muz butunlay erib ketgach, barcha tog` jinslari undan cho`kib qolib muzlik tilini oldida ko`ndalang yotgan tepaliklarni hosil qiladi. Muzlik to`xtaganida oxirgi morena oldidagi morena amfiteatri (cho`kmasi) hosil bo`ladi, bu cho`kma keyinchalik ko`l yoki botqoqqa aylanishi mumkin, morena marzasini muzlikka qaragan yonbag`ri tik, teskari yonbag`ri qiya konusga o`xshash bo`ladi. Bu qiya konusga o`xshagan yonbag`ir muzlik yotqiziqlari bilan eriyotgan muz suvi flyuvioglyatsial (muzlik-daryo) yotqiziqlarini atrofga saralab yotqizadi.
2-TEST
Muzlikning eroziya ishi qanday ataladi?
Ekzaratsiya
Korroziya
Abraziya
Akkumlyatsiya
3-REJA: Qadimgi va hozirgi muz bosish bosqichlari
Do'stlaringiz bilan baham: |
