Услубий =ылланма ндки ы=ув-услубий кенгашининг 24

TAJRIBA QURILMASINING TUZILISHI

Shahar suv keltirish tomonidan 5 - quvur orqali 1 - idishga suv keladi. Bu suvning sarfi 2 - vintel orqali sozlanadi. Bu idishning yon tomonida 3 - quvurning ko‘rish shishasi, tagida esa uchta har xil diametrli 4 - nasadkali teshiklar bor

7.1-rasm. Suyuqlikni idish teshigidan oqib chiqishni o‘rganish qurilmasining shemasi.
Ish ikki qismdan iborat bo‘lib, 1-qismida 1-idish ichidagi suyuqlik sathi o‘zgaruvchan bo‘ladi. Har safar tajribani boshlashdan oldin 1-idish ixtiyoriy balandlikkacha suvga to‘ldiriladi va shundan keyin 2-ventil yopiladi.
Ishning ikkinchi qismida suyuqlik sathi ham o‘zgarmas, ham o‘zgaruvchan bo‘lgan hollar uchun suyuqlikning sarf koeffitsienti topiladi. Idishdagi suvning sathini bir xil tutib turish uchun 7 - oqish quvuri o‘rnatilgan bo‘lib ortiqcha suv shu quvurdan chiqib ketadi. Bunda ishni bajarish davomida 2 - ventil ochiq turadi. Oqib tushgan suv sarfi 6 - o‘lchagich idish yordamida aniqlanadi. Ishning ikkinchi qismini bajarishda 1-idish tagidagi teshiklarning faqat bittasidan (eng kattasidan) foydalaniladi. Faqat bunda idish tagi tekis bo‘lgan hamda teshikka nasadka (quvur bo‘lagi) o‘rnatilgan hollar uchun sarf koeffitsienti topiladi.


ISHNI BAJARISH TARTIBI
1-QISM

Ishning 1-qismida 2-ventil ochilib, 1-idish ixtiyoriy H sathigacha suvga to‘ldiriladi va bunda ham 1-idish tagidagi teshiklar yopiq bo‘lib 6-idish tagidagi 8-ventil ochiq bo‘lishi kerak. Tanlangan H₁ balandlik daftarga qayd qilinib quyiladi. SHundan keyin 1-idish tagidagi teshiklardan biri ochiladi va ayni paytda sekund o‘lchagich yuritiladi. Suv biroz oqqandan keyin teshik zudlik bilan yopiladi va sekund o‘lchagich ham to‘xtatiladi. Suvning birinchi idishdagi keyingi H₂ sathi hamda sekund o‘lchagichning ko‘rsatishi daftarga yoziladi. Tajribani har qaysi teshik uchun kamida 2 marta takrorlash kerak.

Hamma o‘lchashlar tugatilgandan keyin hisobot tuzishga kiritiladi.
Idish tagidagi teshikdan suyuqlik oqib chiqqanda, uning ichidagi suyuqlik sathining H₁ balandlikdan H₂ balandlikka kamayishiga ketgan vaqt quyidagi tenglamadan topiladi:
(7.11)
bu erda F – idishning ko‘ndalang kesim yuzasi, m₂.
Barcha o‘lchangan va hisoblangan kattaliklar 7.1 hisobot jadvaliga yoziladi.
7.1-jadval

№	O‘lchangan kattaliklar			Hisoblangan kattaliklar
	Suvning dastlabki sathi H1 (m)	Suvning keyingi sathi H2 (m)	Tajribadan olingan vaqt , (sek)	Idishning ko‘ndalang kesim yuzasi F, (m^2)	Teshikning ko‘ndalang kesim yuzasi F, (m^2)
1
2