Usmanova Lola Ahmadovna mirzo g‘olib maktublarida fe’lga oid kategoriyalarning ifodalanishi


Download 1.3 Mb.
Pdf ko'rish
bet21/36
Sana23.04.2023
Hajmi1.3 Mb.
#1388778
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   36
Bog'liq
mirzo golib maktublarida felga oid kategoriyalarning ifodalanishi

O‘tgan davomli zamon 
1) O‘tgan zamonda ma’lum vaqt oralig‘ida amalga oshgan davomli ish-
harakatni: 
.
82
اھت اوہ مامت انھکید وک ماش جآ ،اھت اہر ھکید ںیلزغ 
G‘azallarni ko‘rib chiqayotgan edim, bugun kechqurun tugatdim. 
77
.ص ٤١١ – .١٨٨٤ ،گرام بلاغ ناویا ،ٹویٹیٹسنا بلاغ :۔یلد یئن – .لوادلج.طوطخ ےک بلاغ .مجنا قیلخ 
78
O‘sha asar. – 324 b. 
79
O‘sha asar. – 276 b. 
80
O‘sha asar. – 260 b. 
81
O‘sha asar. – 336 b. 
82
O‘sha asar. – 253 b. 


43 
2) Biron boshqa tugal ish-harakat bilan bir vaqtda amalga oshgan davomli ish-
harakatni bildiradi. Bu zamon shakli payt ergash gapli qo‘shma gapning bosh yoki 
ergash gapida yoki ikkalasida qo‘llanadi. 
یئاھب
رامہ ےن "قئلاخ دیفم عبطم" ،وجیھب مت ہک ےھت ےتھکل وک ھجم ہو ،ےہ روا اشامت کیا ،
ساپ ے
.
83
اچنہپ ےک باتک عم طخ اراھمت ہک ےھت ےہر وہ شوخ روا ےہر ھکید وک سا مہ روا ےہ یجیھب 
Yana bir gapimni eshiting, u menga sen yubor deb yozar edi, “Mufid Halaiq” 
bosmaxonasi uni bizga yubordi, biz esa kitob bilan birga sening xating kelganini 
ko‘rib xursand bo‘lar edik. 
3) Biron-bir ish-harakatning amalga oshishiga sabab bo‘luvchi davomli ish-
harakatni anglatadi. Bu zamon shakli ko‘pincha sabab ergash gapli qo‘shma 
gaplarda qo‘llanadi. 
.
84
ںوھکل باوج وت ۓآ طخ اراھمت ہک اھت اہر ھکید ہار ںیم 
Men sening xating kelsa, javob yozaman, deb kutayotgan edim. 
 
O‘tgan tugal zamon 
1) O‘tgan zamonda bir marta amalga oshib tugallangan ish-harakatni bildiradi. 
Bu ish-harakat o‘tgan zamonda biron aniq vaqtda amalga oshgan bo‘lishi mumkin: 
ارہاظ .ےہ ریرحت یک تسود سا کت ںاہی .ےہ فوقوم رپ ےنآ ےک ھتان جیب یناج ماظتنا ِتروص
وک سا
.
85
ایگ ہر دای مان اک یئاھب ےک نا ،مولعم ںیہن مان اک بحاص وباب 
Tashkil etishning yo‘l-yo‘riqlari Jani Bejnathning kelishiga bog‘liq. Hatto o‘sha 
do‘stimning yozishmasi ham bor. Albatta u Babu Sohibni bilmaydi. Uning 
akasining ismi esimda qoldi. 
.
86
اوہ مولعم رھپ ،اھت مولعم وج لاح .ایآ طخ اراھمت ںوسرپ 
O‘tgan kuni sening xating keldi; menga ma’lum bo‘lgan ahvol o‘sha-o‘sha.
.
87
ایآ وک رہپود طخ اراھمت جآ بحاص .١١ ہبنشچنپ 
83
.ص ٤١١ – .١٨٨٤ ،گرام بلاغ ناویا ،ٹویٹیٹسنا بلاغ :۔یلد یئن – .لوادلج.طوطخ ےک بلاغ .مجنا قیلخ 
84
O‘sha asar. – 310 b. 
85
O‘sha asar. – 256 b. 
86
O‘sha asar. – 253 b. 


44 
Payshanba 15-sana. Sohib, bugun xatingiz tushlik paytida keldi. 
2) O‘tgan zamonda biron aniq vaqt bilan bog‘liq bo‘lmagan, bir marta amalga 
oshgan tugal ish-harakat: 
دضرق رپ ےسورھب ےک یوڈنہ سا هک ہی یک یناریح ہجو .ںوہ ناریح ںیم .ئآ ںیہن یوڈنہ کت جآ
ںورا
.
88
اھت اک لئاوا ےک نوج ہدعو ےس
Shu kungacha chek kelmadi. Hayronman. Sababi, bu chekka ishonib, qarzdorlar 
bilan iyun oyining boshlariga va’dalashibman. 
،اید ھکل باوج اک نا رک ھڈنوھڈ ھڈنوھڈ تلااوس .اھکید ںیہن ظفل ہی ںیم یسراف رثن و مظن یسک کت جآ
.
89
ںوہ اتھکید وک راعشا با 
Shu paytgacha nasr va nazmda bunday forscha so‘z uchratmaganman. Savollarni 
qidirib-qidirib ularga javob yozdim, hozir she’rlarni ko‘ryapman. 
.
90
ایگ وہ قفاوم ےک لاسکٹ روا اہر یہ اراھمت نومضم ںیم رعش ۓوہ ےید حلاصا 
Isloh qilingan she’rlarning ma’nosi huddi sen istagandek qoldi va me’yorga 
muvofiq bo‘ldi. 
3) Birin-ketin amalga oshgan bir necha tugal ish-harakatni ifodalovchi o‘tgan 
tugal zamon shakli: 
رگم ،ایلآ یوڈنہ یک ےیپور وسناپ روا ایگ آ ھگنس وید رہ هک ںیہ ےکچ ھکل بحاص وباب !ےہ اشامت بجع
ساپ ےنپا ںیم وس ،ۓگ وہ بوسحم ںیم یوڈنہ سا ےنآ یئک ےیپور سیتنا تباب یک فراصم ےک سا
.
91
ںوہ اتجیھب وک ھجت یوڈنہ یک وسناپ ےروپ رک لام ےس 
Ajabtovur voqea! Babu Sohib Hardev Singh keldi va 500 rupiyalik bank chekini 
olib keldi deb yozib qo‘yibdilar, lekin uning xarajatlari to‘g‘risida 29 rupiya va bir 
87
.ص ١٣١ – .١٨٨٤ ،گرام بلاغ ناویا ،ٹویٹیٹسنا بلاغ :۔یلد یئن – .لوادلج.طوطخ ےک بلاغ .مجنا قیلخ 
88
O‘sha asar. – 258 b. 
89
O‘sha asar. – 253 b. 
90
O‘sha asar. – 282 b. 
91
O‘sha asar. – 258 b. 


45 
necha anna shu bank chekida berilgan, shu tariqa men o‘zimda bor 500 rupiyani 
senga jo‘natyapman. 
بحاص رونک دلوت ِحیرات ،ےس فرط یک بحاص اجار ،ےطساو ےک شکیم نیسح دمحا ریم وت کیا
ےک
یدرگاش ِرذن ِقیرط ہب ،وک ھجم ےس فرط ینپا کیا روا ںیم ماعنا
لام
ک سا دعب .
وس ںایوڈنہ ود ے
وس
.
92
ںیئآ ےک ےنیہم چناپ چناپ راچ راچ دعب ،یک ےیپور 
Kanvar Sohibning tug‘ilgan kuniga sovg‘a tariqasida Mekash orqali Raja 
Sohibdan oldim. Ikkinchisi uni o‘zidan menga shogirdning ustoziga hadyasi 
sifatida keldi. Undan keyin 100 rupiyadan 2 ta chek 4-5 oydan keyin keldi. 
.
93
ینس ربخ یک ےنرم ےک اجار لک روا اھکل وک نا ےن ںیم جآ !قافتا ۓاہ 
Gapingizga qo‘shilaman. Bugun men unga xat yozdim va ertasiga rojaning vafot 
etganligi to‘g‘risida xabar eshitdim. 
4) Ba’zan nutq momentiga natijasi saqlanib turgan ish-harakatni anglatish 
uchun hozirgi tugallangan zamon shakli o‘rniga, o‘tgan tugal zamon shakli 
qo‘llangan: 
اہی مکح ہو روا اید مکح اک ارجا ےک نسنپ ےریم ،ےک ےار مکاح ےک ںاہی فلاخرب ےن ٹنمروگ
ایآ ں
.
94
انس یھب ےن ںیم .اوہ روہشم روا 
Hukumat shu yerlik hokimning iltimosi bilan mening nafaqamning ijro hukmini 
chiqarib berdi va o‘sha hukm bu yergacha yetib kelib, barchaga mashhur bo‘ldi. 
Men ham eshitdim. 
ھچ .ےید جیھب ںیم لحم ےپور ساچپ .ۓگ ےید ہو ،ےھت ےھٹا تفرعم یک هغوراد ےپور سیبوچ
سیب
.
95
ےیل ھکر ںیم سکب ہو ،ےہر یقاب ےپور 
U bergan yigirma to‘rt rupiyaga yashayotgan edim. 50 rupiya saroyga yubordi. 26 
rupiya qoldi, uni qutiga solib qo‘ydim. 
92
.ص ١١١ – .١٨٨٤ ،گرام بلاغ ناویا ،ٹویٹیٹسنا بلاغ :۔یلد یئن – .لوادلج.طوطخ ےک بلاغ .مجنا قیلخ 
93
O‘sha asar. – 257 b. 
94
O‘sha asar. – 322 b. 
95
O‘sha asar. – 269 b. 


46 
5) Juda kam hollarda o‘tgan tugal zamon shakli uzoq o‘tgan zamonda ro‘y 
bergan ish-harakatni anglatish uchun qo‘llangan: 
یک وسناپ روا دیسر یک سچپ روا یضرع یک ھگنس ویدرہ ند ےرسیت ،اجیھب طخ وک مت ند سج !یئاھب
.
96
یچنہپ یوڈنہ 
Senga xat yuborgan kunimning uchinchi kuni Hardev Singhning iltimosnomasini va 
to‘lov qog‘ozini oldim. 
6) Ba’zi jumlalarda M.G‘olibning taxmin va gumon mazmunini berish uchun 
o‘tgan tugal zamon shaklini qo‘llaganini kuzatdik: 
یل ادوس نایلک .ایل ھکل یھب هعقر ہی ،وس ؛اھت لاوھک سکب ےطساو ےک ےنھکر ےک ےیپور
اوہ ایگ رازاب ےن
.
97
اگ ںود جیھب ںیم کاڈ طخ ہی لک ہنرو ،جآ وت ایگآ دلج رگا ،ےہ 
Rupiyalarni joylayotganimda quti ochiq edi; Kalyan bozorga ketgan, agar tez 
kelsa, bugun, aks holda ertaga xatni pochtadan yuboraman. 
.
98
ےہ ہشیدنا ایک وت ایگ وک ہرود رگا جاراہم 
Maharaj agar safarga chiqib ketsa nima deb o‘ylaysan? 

Download 1.3 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   36




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling