Ўқув йили Кимё йўналиши, 3-сем. Analitik kimyodan yakuniy nazorat uchun savollar

2019-2020 ўқув йили Кимё йўналиши, 3-сем.
Analitik kimyodan yakuniy nazorat uchun savollar

1.Analitik kimyo, uni fan sifatida shakllanishi. Analitik kimyoning nazariy asoslari va asosiy muammolari.

2. Analitik kimyoning ahamiyati, fanlar tizimidagi o’rni, amaliyot bilan bog’liqligi, asosiy vazifalari.

3.Analitik kimyoning qisqacha tarixi va rivojlanishining asosiy bosqichlari, hozirgi ahvoli, rivojlanish yo’nalishi va istiqbollari.

4.Sifat va miqdoriy analiz. Analitik kimyoning usullari.

5.Analizning kimyoviy, fizikaviy, fizik-kimyoviy, biologik usullari.

6.Makro-, yarimmikro-, mikro-, ultramikro- va submikroanaliz usullari. Analizning «ho’l» va «quruq» usullari. Alangani bo’yash, mikrokristalloskopik, tomchi analizi usullari.

7. Analiz uchun namuna olish (qattiq, suyuq va gazlar, o’rtacha namuna, vakolatli namuna, tegirmon, maydalash, yelak, namuna olish tamoyili, zaruriy miqdor, aralashadigan va aralashmaydigan suyuqliklar, gaz pipetkasi).

8.Noorganik va organik analiz. Izotop, eyelement, funksional, struktur, molekulyar, faza analizi. EYekspress (tezkor), avtomatik, distansion, arbitraj usullar.

9.Analiz usullariga qo’yiladigan talablar. Analiz uchun usul tanlash va analiz sxemasini tuzish.

10.Analitik signal. Asosiy metrologik tushunchalar, o’lchash, o’lchash usullari va vositalari. O’lchash vositalarining shkala qiymati, ularning sezgirligi va to’g’riligi.

11.Ko’rsatuvchi, qayd etuvchi, kombinasiyalangan o’lchov asboblari. O’lchash natijalarining to’g’riligini va haqiqiyligini ta’minlash. O’lchash vositalarini xatosi: asosiy va qo’shimcha xato, absolyut va keltirilgan xato, statik va dinamik xatolar.

12.Metrologiya nuqtai-nazaridan kimyoviy analizning xususiyatlari. Metrologiya rivojlanishining qisqacha tarixi. Tahliliy kimyoda xatolar: absolyut, nisbiy, sistematik, individual, metodik, tasodifiy xatolar.

13.Tahlilning to’g’riligi, takrorlanuvchanligi va aniqligi. Tajribada xaqiqiy qiymat(to’g’rilik)ni va takrorlanuvchanlikni baholash.

14.Matematik statistika usuli, regression va korrelyasion analiz usullari.

15.Asosiy tahliliy obektlar. O’rtacha (vakolatli) namuna. Qattiq, suyuq va gaz xolatidagi moddalardan o’rtacha namuna olish.

16.Sifat analizini o’tkazish bosqichlari. Sistematik analiz.

17.Taxminiy sinashlar (moddaning tashqi ko’rinishi-rangi, agregat holati, hidi; alanga rangini bo’yashi; rangli bura marvaridlari hosil qilishi; erituvchilarga: kislota- ishqorlarga, oksidlovchi va qaytaruvchilarga munosabati; rN-qiymati va b.);

18.Analitik kimyoda ishlatiladigan reaksiyalar va ularga qo’yiladigan talablar. Umumiy va xususiy reaksiyalar.

19.Kation va anionlar, ularning guruhlarga bo’linishi, turli klassifikasiyalar.

20.Kationlar aralashmasining analizi (kation, guruh reagenti, sistematik analiz, kationlar guruhchalari, cho’kmalar va ionlarni ajratish, to’la cho’kish, kolloidlar hosil bo’lishi, vodorod sulfidli klassifikasiya bo’yicha 1-5 guruhlar kationlarini ajratish, reaksiyalar, xalaqit berivchi moddalar, salt (xolis) tajriba).

21. Kation va anionlarning analitik klassifikasiyalari (kation, anion, umumiy reaksiya, guruh reagenti, vodorod sulfidli, kislota-asosli klassifikasiyalar, ionlar guruhlari, ionlarni guruhlarga ajratishning asosiy tamoyillari, cho’kmalar, sistematik, yarim sistematik analiz).

22.Reaksiyalarning sezuvchanligi (seziluvchanligi), selektivligi va spesifikligi. Topilish minimumi, minimal konsentrasiya, suyultirish chegarasi.

23.Analitik reaksiyalarning yo’nalishi. Reaksiyalar tezligi.

24.Kimyoviy muvozanat va muvozanat konstantasi. Konsentrasion, real va termodinamik konstantalar. Eritmaning ion kuchi, aktivlik, aktivlik koeffisiyenti.

25.Kislota va asoslar haqidagi tasavvurlar. Kislota-asos-erituvchi tizimidagi muvozanat.

26. Kislota va asoslarning Brensted-Louri nazariyasi (proton, yelektron, kislota-asos reaksiyalari, tutash kislota-asos juftlari, nazariyalarning kamchiliklari).

27.Kislota va asoslar haqidagi asosiy tasavvurlar (Arrenius, Osvald, Lyuis, Kreshkov nazariyalari, proton, elektron, gidrid, eyeng kuchli, kuchli kislota, eng kuchli asos, erituvchilarning kislota-asos xossalariga ta’siri).

28.Kislota-asos konstantalari. Erituvchilarning avtoprotoliz konstantalari, erigan moddalar xossalariga ta’siri.

29. Bufer aralashmalarning ta’sir mexanizmi (bufer, aralashma, rN, kislota, natriy ishqori, mahsulotlar, rN o’zgarishi, kuchli kislota, kuchli ishqorlar, reaksiya tenglamalari).

30.Gidroliz reaksiyalarining turlari (gidroliz, qaytarlik, tuz tarkibi, kation bo’yicha, anion bo’yicha, ham kation ham anion bo’yicha, qaytmas gidroliz, bosqichli gidroliz, gidroliz darajasi va konstantasi).

31. Gomogen sistemada kimyoviy muvozanat (gomogen sistema, eritma, muvozanat turlari, muvozanat konstantasi, konsentrasion konstanta, termodinamik konstanta, aktivlik konstantasi, eritmaning ion kuchi).

32.Bufer eritmalar. Kislota, asos, bufer eritmalarda pH, hisoblash.

33.Gidroliz va amfoterlikning analizda ishlatilishi.

34.Analitik kimyoda ishlatiluvchi kompleks birikmalarning turlari. Kompleks birikmalarda muvozanat. Komplekslarning barqarorligi.

35.Bosqichli komplekslanish. Komplekslanishning moddalarni topish, niqoblash, kam erivchan birikmalarni eritish, kislota-asoslik xossalarini va oksidlanish-qaytarilish potensiallarini o’zgartirish maqsadida ishlatilishi.

36. Tahliliy kimyoda ishlatiladigan kompleks birikmalar (kompleks, ligand, markaziy atom, koordinasion son, ichki kompleks birikma, moddalar analizi, topish, temir (III) ni topish, kobalt topish, nikelni topish).

37.Kompleksonometriya (kompleks, komplekson, ichki komplekslar, xelatlar, kompleksonlar (I, II, III), ishchi eritmalar, aniqlanuvchi modda, titrlash usullari, rN, indikatorlar).

38.Organik analitik reagentlar, ularning selektivligi va sezuvchanligi. Funksional analitik va analitik aktiv guruhlar. Ichki kompleks birikmalar.

39.Oksidlanish-qaytarilish, oksidlovchi, qaytaruvchi, oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari, ularning analizda ishlatilishi.

40.Elementlarning oksidlanish darajalari, ularning o’zgarishi. Elektrod potensiali, uning ifodalanishi. Nernst tenglamasi. Normal oksred potensial.

41.Oksred reaksiyalarning muvozanat konstantalari, reaksiyalarning yo’nalishi, unga ta’sir etuvchi omillar.

42.Asosiy oksidlovchi va qaytaruvchilar. Muhitning oksidlanish-qaytarilishga ta’siri. Galvanik yelement. Oks-red potensialni hisoblash.

43.Reaksiyaning muvozanat konstantasi va elektrod potensiali (oksidlanish-qaytarilish, muvozanati, konstantasi, normal potensiali, Nernst tenglamasi, muvozanat potensiali, unga ta’sir etuvchi omillar: eritmaning harorati, rN qiymati, konsentrasiyasi va ion kuchi).

44.Birgalashib cho’kish. Kollektorlar.

45. Ajratish va konsentrlashning kimyoviy usullari (cho’ktirish, birgalashib cho’kish, izomorfizm, okklyuziya, adsorbsiya, kolloid holat, kollektor).

46.Elektroliz, mohiyati. Distillyasiya, distillyasion reagentlar,

47.Cho’kmalar hosil bo’lish mexanizmi (ionlar, ion juftlari, kristall va amorf holatlar, molekula va zarrachalar, cho’kmaning yetilishi, yashirin kristall, agregasiya, oriyentasiya, to’yingan eritma, cho’ktirish tezligi).

48.Geterogen sistemada kimyoviy muvozanat (geterogen sistema, eritma-cho’kma va suyuqlik-suyuqlik, muvozanatlari, taqsimlanish, konstantasi, cho’ktirish, cho’kma, eruvchanlik, eruvchanlik ko’paytmasi).

49.Kolloid sistemalarning analizda ishlatilishi (kristall va amorf holat, kolloid holat, misella va granula, koagulyasiya va peptizasiya, koagulyatorlar, liofob (gidrofob) va liofil (gidrofil) kolloidlar).

50.Cho’kmalarningeruvchanligi (harorat, bir ismli ion, kristall va amorf holat, bog’lanishning tabiati, erituvchi, begona ion, tuz effekti, eruvchanlikni aniqlash, eruvchanlikning tasvirlanishi, erivchanlik ko’paytmasi, komplekslanish, oksidlanish darajasining o’zgarishi).

51.Rektifikasion kolonna, nazariy tarelkalar.Azeotrop aralashmalar.

52.Sublimasiya. Flotasiya, flotasion reagentlar.

53.ekstraksiya konstantasi va koyeffisiyenti, ularning farqi. Yekstraksion sistemalar, ularni tanlash. Yekstragentlar.

54.Ikki suyuqlikning o’zaro aralashishi.Aralashmaydigan suyuqliklar. Ekstraksiya, uning analizda qo’llanilishi

55.Xromatografiya asoslari, fazalar, ajratish mexanizmi, texnikasi va xromatogramma olish usuli bo’yicha usullar klassifikasiyasi.

56.Xromatografiyaning nazariy asoslari. NTEB haqida tushuncha.

57.Ushlanish vaqti va hajmi. Xromatografik sifat va miqdor analizlari.

58.Ion-almashinish xromatografiyasi. Ionitlar.

59.Adsorbsion, taqsimlanish, ion-almashish, cho’ktirish va h.k. xromatografik usullar.

60.Harakatchan va turg’un fazalar. Frontal, yelyuyent va siqib chiqarish xromatografiyasi. Kolonkali, yupqa qavatli xromatografiya.

61.Gaz va suyuqlik xromatografiyasi.

62.Miqdoriy analiz. Gravimetriya. Titrimetriya. Volyumometriya. Ularga qiyosiy tavsif.

63.Bevosita va bilvosita gravimetrik usullar.Cho’ktirish, haydash va ajratish usullari. Cho’ktiriladigan va tortiladigan shakl.

64.Gravimetriyada xatolarning manbalari. Kristall cho’kmalar. Filtr, yuvadigan suyuqlik, cho’ktiruvchi tanlash.

65.Gravimetrik analiz natijalarini hisoblash (gravimetrik, cho’ktiriladigan va tortiladigan shakllar, tortiladigan shakl olish, massasi, namuna massasi, bevosita va bilvosita aniqlashlar, gravimetrik omil, moddaning massa ulushi).

66.Gravimetriyaning qo’llanilishi va natijalarini hisoblash. Qayta hisoblash faktori. Termogravimetriya.

67.Gravimetrik cho’ktirish usuli (aniqlanadigan modda massasi, cho’ktiruvchi miqdori, cho’kma tuzilishi va massasining o’zaro bog’liqligi, cho’ktiriladigan shakl, erivchanlik ko’paytmasi, tortiladigan shakl, kimyoviy formula, tarkib, barqarorlik, qayta hisoblash faktori, gravimetriyada xatolar manbalari, analiz bosqichlari).

68.Gravimetriya (modda massasi, tortish, texnik va analitik tarozilar, sezgirligi, o’lchash qoidalari, toshlar, aniqlik, bevosita va bilvosita gravimetrik usullar, cho’ktiriladigan shakl, tortiladigan shakl).

69.Titrlab cho’ktirish metodlari. Titrlab cho’ktirish metodlarining gravimetrik analizdan farqi. Titrlab cho’ktirish metodlari reaksiyalarga qo’yiladigan talablar. Merkurometriya, merkurimetriya, Ishchi eritmalari, titrlashning oxirgi nuqtasini topish.

70.Titrlab cho’ktirish metodlarining sinflanishi. Titrlashda ekvivalent nuqtalarni aniqlash. Cho’ktirish va komplekslashga asoslangan titrlash usullari, mohiyati.

71.Titrimetrik analizda natijalarni hisoblash (titr, titrlash, standart eritma, normallik, tuzatish koyeffisiyenti, aniqlangan va tayyorlangan titr, natijalar, massa birliklari, bevosita va teskari titrlash natijalarini hisoblash).

72.Titrlashning kompleksonometriya usuli. Usulning mohiyati, ishchi eritmalari va indikatori, titrlash egri chizig’i. Titrlash natijalarini hisoblash. Qo’llanilish sohasi. Titrlash egri chiziqlariga ta’sir etuvchi omillar.

73.Titrlashning kompleksonometriya usuli. Usulning mohiyati, ishchi eritmalar va indikator, titrlash egri chizig’i. Titrlash natijalarini hisoblash. Qo’llanilish sohasi. Titrlash egri chiziqlariga ta’sir etuvchi omillar.

74.Titrlash usullari (bevosita, teskari, bilvosita, reversiv, pipetkalash, ayrim namunalar usullari).

75.Standart, ishchi, titrlangan eritmalar, titrant. Tayyorlangan, aniqlangan titr, aniqlanuvchi modda bo’yicha titr.

76.Birlamchi va ikkilamchi standartlar, fiksanallar. Titrlashning ekvivalentlik va oxirgi nuqtalari. Titrlash egri chiziqlari. Titrlash natijalarini hisoblash.

77.Kislotali-asosli titrlash, turlari: asidimetriya, alkalimetriya, ishchi eritmalari, qo’llanilish sohalari. Suvda va suvsiz eritmalarda titrlash.

78.Kuchsiz kislota eritmasini ishqor bilan titrlash egri chizig’i (rN, titrlashning boshlanishi va titrlash mobaynida rN ni aniqlash, titrlash egri chiziqlarini tuzish tamoyillari, indikator tanlash, neytrallanish, ekvivalent va oxirgi nuqtalar).

79.Titrimetrik analizda natijalarni hisoblash (titr, titrlash, standart eritma, normallik, tuzatish koyeffisiyenti, aniqlangan va tayyorlangan titr, natijalar, massa birliklari, bevosita va teskari titrlash natijalarini hisoblash).

80.Titrlash jarayonida rN qiymatining o’zgarishi, titrlash egri chiziqlari, ularga ta’sir etuvchi omillar.

81.Titrlashning oxirgi nuqtasini topish. Ekvivalentlik nuqtasi. Titrlashning sakrashi. Indikatorlar rangining o’zgarishi. Indikatorlarning nazariyalari, indikatorlarning o’zgarish sohasi. Indikator tanlash.

82.Permanganatometriya. Usulning mohiyati, ishchi eritmalari va indikatori, titrlash egri chizig’i. Titrlash natijalarini hisoblash. Qo’llanilish sohasi.

83.Iodometriya. Usulning mohiyati, ishchi eritmalari va indikatori, titrlash egri chizig’i. Titrlash natijalarini hisoblash. Qo’llanilish sohasi.

84.Dixromatometriya. Usulning mohiyati, ishchi eritmalari va indikatori, titrlash egri chizig’i. Titrlash natijalarini hisoblash. Qo’llanilish sohasi.

85.Oksidlovchi va qaytaruvchi tanlash. Titrlash egri chizig’i, ekvivalentlik nuqtasigacha, ekvivalent nuqtada va ekvivalent nuqtadan keyin potensialni hisoblash. Oksidlovchilarni va qaytaruvchilarni aniqlash usullari.

86.Hozirgi vaqtda rivojlanib borayotgan kompleksometrik titrlash usullari.

87.Cho’ktirish usulida titrlash egri chiziqlari (cho’ktiriluvchi va cho’ktiruvchi konsentrasiyalarini hisoblash, titrlashning boshlanishi, ekvivalentlik nuqtasidan oldin va keyingi holatlar, titrlash chizmasidan qilinadigan xulosalar).

88.Argentometriya: Gey-Lyussak, Mor, Folgard va Fayans usullari.

89.Kompleks birikmalarning hosil bo’lishi, analizdagi ahamiyati.

90.Titrlashning kompleksonometriya usuli. Usulning mohiyati, ishchi eritmalari va indikatori, titrlash egri chizig’i. Titrlash natijalarini hisoblash. Qo’llanilish sohasi. Titrlash egri chiziqlariga ta’sir etuvchi omillar.

Optic analiz usullari

1. AAS da miqdoriy analiz usullari. Usulning metrologik xarakteristikasi, ustunligi va kamchiligi (qo’shimcha, tashqi standart, sezgirlik, bir element, konsentrasiya oralig’i, selektivlik).

2. AAS da optik va fizik-kimyoviy xalaqitlar hamda ularni bartaraf qilish yo’llari (yoritish manbai, monoxromator, atomizator, detektor, fonning nurlanishi, modulyator, vaqt, yig’indi, atomlashning chalaligi, ion, rejalashtirish, quritish).

3. AAS da ishlatiladigan yorug’lik manbalari (g’ovak, katod, metall, inert gaz, razryad, ion, qo’zg’atish, chiziqli, monoxromator, elektrodsiz, intensivlik, metalmaslar, ko’p elementli, ksenon lampalari, lazerlar).

4. Atom absorbsion spektrometr, tuzilishi va ishlash prinsipi (yoritish manbai, monoxromator, atomizator, detektor, kompyuter).

5. AAS usulining fizikaviy asoslari (atom bug’i, yutilish, signal, optik zichlik, yutilish koeffisiyenti, konsentrasiya, optik nurlar, energetik sath, o’tish).

6. AAS da atomizatorning funksiyasi nimadan iborat. Alanga atomizatori, tuzilishi, temperaturasi, ustunligi va kamchiligi (atomlashtirish, optik yo’l, uzunlik, yonuvchi gazlar, eritma, turg’un, unumdorlik).

7. AAS da moddani atomlashtirish usullari: alanga, elektrotermik atomizatorlar, bu usullarning bir-biridan farqi, ustunligi va kamchiliklarining sabablari.

8. AAS ning fizikaviy asoslari va miqdoriy analiz o’tkazish usullari (atom bug’i, yutilish, signal, optik zichlik, yutilish koeffisiyenti, konsentrasiya, optik nurlar, energetik sath, o’tish, tashqi standart, qo’shimcha).

9. AAS da atomizatorning funksiyasi nimadan iborat. Elektrotermik atomizator, tuzilishi, temperaturasi, ustunligi va kamchiligi (atomlashtirish, optik yo’l, uzunlik, grafit, eritma, turg’un, inert gaz, unumdorlik).

10. AAS da miqdoriy analiz o’tkazish usullari (atom, optik nurlar, yutish qo’zg’almagan, darajalash, qo’shimcha).

11. Molekulalardagi harakat turlari va ularning energiyalari. Moddaning elektron spektri deb qanday spektrga aytiladi va u qaysi o’tishlar natijasida hosil bo’ladi (elektron, tebranish, aylanish, manba, elektron sath, yutish, o’tish, tanlash qoidasi polosa).

12. Buger – Ber – Lambert qonunidan chetlanishlarning sabablari (suyultirilgan eritma, monoxromatik, konsentrasiya, assosiasiya, dissosiasiya, kimyoviy reaksiya).

13. Buger-Ber-Lambert qonuni, mohiyati va matematik ifodasi. Qonun qanday sharoitlarda bajariladi (yorug’lik, intensivlik, konsentrasiya, molyar nur yutish, qalinlik, logarifm).

14. Fotometrik reaksiyalar deb qanday reaksiyalarga aytiladi. Qaysi hollarda fotometrik reaksiyalar o’tkaziladi. Fotometrik reaksiyalarga qo’yiladigan talablar (modda, rang, yutish, aniqlanuvchi, begona, polosa, metallar, ligand, kompleks, vaqt, doimiy, takrorlanish, keskinlik, Buger-Ber-Lambert).

15. Fotometrik analizning bevosita va bilvosita usullari. Fotometrik reaksiyalar qanday sharoitlarda o’tkazilishi kerak (yorug’lik, yutish, aniqlanuvchi, ion, bo’yoq modda, cho’kma, reagent, konsentrasiya, reaksiya vaqti, temperatura).

16. Spektrofotometrik analizning asosiy talablari. Bo’yoq moddalarning metallar bilan hosil qilgan koordinasion birikmalarining rangi nimaning hisobiga hosil bo’ladi (reaksiyaning keskinligi, konsentrasiya, sathlar, dissosiasiya, neytral, anion, polosa, zaryad ko’chishi, oksidlanish).

17. Fotometrik reaksiyalarda ishlatiluvchi birikmalarning rangi qanday sabablarga (o’tishlarga) ko’ra paydo bo’ladi (metallar, bo’yoqlar, , rangsiz ligand, anion, o’tish metallari).

18. Buger – Ber – Lambert qonunining mohiyati, uning matematik ifodasi. Qonunning bajarilishi va undan chetlanish nima (optik zichlik, eritma, intensivlik, yutish, konsentrasiya, molyar yutish koeffisiyenti, optik yo’l, chiziqli).

19. Fotometrik aniqlash usullari. Ular qaysi reaksiyalarga asoslangan (bevosita, bilvosita, aniqlanadigan komponent, nur yutuvchi, birikma, cho’kma).

20. Qaysi hollarda fotometrik reaksiyalar o’tkaziladi (yutish, rangsiz, polosa, begona komponent, kimyoviy shakl).

21. Yutilishning molyar koeffisiyenti nimani bildiradi, u nimalarga bog’liq va bog’liq emas. Spektrofotometrik usulning sezgirligi ε ga qanday bog’liq (nur yutish, xususiy, konsentrasiya, hajm, temperatura, to’lqin uzunlik, intensivlik).

22. Fotometrik titrlash, titrlash egriliklari (erigan modda, indikator, ekvivalent nuqta, fotoelement, UB, infraqizil, suyultirilgan, avtomatlashtirish, optik zichlik, hajm, titrant, reaksiya maxsuli, yutish).

23. Shaffof moddaga yorug’lik tushganda qanday hodisalar bo’ladi. Buger-Ber-Lambert qonunining bajarilishi va undan chetlanish deganda nimani tushunasiz (yutilish, sochilish, optik zichlik, optik yo’l, konsentrasiya, monoxromatik, molyar nur yutish, chiziqli, assosiasiya).

24. Fotometrik aniqlash usullari. Ular qaysi reaksiyalarga asoslangan (bevosita, bilvosita, aniqlanadigan komponent, nur yutuvchi, birikma, cho’kma).

25. Spektrning UB va ko’rinuvchi sohalarida molekulyar spektral analiz. Usulning mohiyati. Rang va spektr. Yorug’lik yutilishining asosiy qonuni. Buger –Ber- Lambert qonuni.

26. Spektrning UB va ko’rinuvchi sohalarida molekulyar spektral analiz. Optik zichlikning additivligi, keltirilgan optik zichlik; yutilish spektrlarining paydo bo’lishi haqida tushuncha.

27. Moddaga tushayotgan elektromagnit to’lqinlarning energiyasiga qarab unda qanday fizikaviy jarayonlar sodir bo’ladi (rentgen, ultrabinafsha, ko’zga ko’rinuvchi, infraqizil, mikroto’lqin, radioto’lqin, energetik sath, valent va ichki elektronlar, tebranish, aylanish, spin).

28. Optikaviy materiallar va ularning xarakteristikalari (prizma, linza, kvars, shisha, osh tuzi, LiF, CaF₂, flyuorit, KBr, KCl, ko’zgu).

29. Spektral asboblarning turlari va vazifalari (spektroskop, stiloskop, stilometr, spektrometr, spektrofotometr, kvantometr, atom, molekula, analiz).

30. Yorug’lik qabul qilgichlarga nimalar kiradi va ularning ishlash prinsipi qaysi hodisalarga asoslangan (fotoplastinka, fotoelement, fotodiod, fotoqarshilik, FEK, bolometr, termopara, issiqlik, elektr toki, fotoeffekt).

31. Elektron yutilish spektri grafik ko’rinishda qanday ifodalanadi va uning asosiy kattaliklari (optik zichlik, to’lqin uzunlik, maksimum, intensivlik, kenglik).

32. Asbobli (fizik-kimyoviy) analiz usullarining umumiy klassifikasiyasi, ularning afzalliklari va kamchiliklari.

33. Usullarning umumiy prinsiplari. Optik analiz usullarining klassifikasiyasi (analiz obyektlari bo’yicha, elektromagnit nurlanish bilan modda o’rtasidagi o’zaro ta’sirning xarakteriga ko’ra, elektromagnit spektrning sohasi bo’yicha, energetik sathlarning tabiati bo’yicha).

34. Elektromagnit nurlanish spektri. Fotonlarning energiyasi, to’lqin uzunligi, chastotasi, to’lqin soni; ular orasidagi aloqa (bog’lanish); atamalar, simvollar, o’lchov birliklari. Zarrachalarning ichki energiyasini tashkil etuvchilari va ularga mos keluvchi elektromagnit nurlanishning sohalari.

35. Moddaning nurlanish bilan o’zaro ta’sirining asosiy turlari: emissiya (issiqlik, lyuminessensiya), yutilish, sochilish. Spektroskopik usullarning nurlanish bilan ta’sir etuvchi moddaning tabiatiga ko’ra sinflanishi (atom va molekulyar); jarayonning xarakteriga qarab (absorbsion, emission); elektromagnit nurlanishning sohasiga qarab.

36. Nurlanish energiyasini monoxromatlash usullari. Spektral asboblarning asosiy kattaliklari: dispersiyasi, ajratib ko’rsatishi, yorug’lik kuchi.

37. Nurlanishni qabul qilgichlar: fotoemulsiya, fotoelementlar, fotoko’paytirgichlar, yarimo’tkazgichli qabul qilgichlar. Asbobli xalaqitlar. Shovqinlar va signal-shovqin nisbat.

38. Spektroskopik usullarning analitik kimyo va kimyoviy analizdagi roli va o’rni.

39. Elektromagnit nurlanish va uning modda bilan o’zaro ta’siri. Atom va molekulyar spektrlar nazariyasining asoslari.

40. Xemilyuminessensiya nurlanishining tabiati va bu hodisaning analizda qo’llanilishi (reaksiya, reaksiya maxsuli, qo’zg’algan, asosiy, o’tish, faol, ekzotermik, reaksiya tezligi, ozon, azot oksidi, ammiak, selektiv).

41. Lyuminessensiyaning ta’rifi, qo’zg’atish manbalari, turlari va hosil bo’lish mexanizmi (atom, molekula, ion, elektron sath, tebranish sathlari, ichki konversiya, rentgen, fluoressensiya, o’tish, singlet, triplet).

42. Lyuminessent analiz. Usulning mohiyati. Lyuminessensiya turlari. Fluoressent analiz. Fluoressensiyaning tabiati.

43. Lyuminessensiyaning asosiy xarakteristikalari va qonuniyatlari: fluoressensiya spektri, Stoks – Lommel qonuni, Levshinning oyna simmetriyasi qoidasi, fluoressensiyaning kvant chiqishi.

44. Fluoressent analiz yordamida moddaning konsentrasiyasini aniqlash usullari (darajalash grafigi usuli; bir standart usuli). Fluoressent analizning qo’llanilishi.

45. Molekulyar lyuminessent spektroskopiya. Qo’zg’atish manbalari bo’yicha lyuminessensiyaning turlari (xemilyuminessensiya, fotolyuminessensiya va boshqalar); mexanizmi va shu’lalanish vaqti bo’yicha.

46. Fluoressensiya va fosforessensiya. Yablonskiy sxemasi. Stoks-Lommel qonuni, Levshinning oyna simmetriyasi qoidasi. Asbobning prinsipial sxemasi.

47. Lyuminessensiya intensivligiga ta’sir etuvchi omillar. Lyuminessensiyaning so’nishi. Spektral va fizik-kimyoviy xalaqitlar.

48. Lyuminessent usul bilan miqdoriy analiz o’tkazish. Metrologik xarakteristikalari va analitik imkoniyatlari. Organik birikmalarni aniqlashda lyuminessent spektroskopiyaning ustunligi.

49. Xarakteristik rentgen nurlarining hosil bo’lishi. Rentgen spektri uchun atamalar majmui (katod, anod, elektron, tormozlanish, ichki elektron, ion, o’tish, xarakteristik, kvant son, ehtimoliyat, element).

50. Xarakteristik va tormozlanish natijasida hosil bo’lgan rentgen turlari (ichki elektron, ion, relaksasiya, o’tish, katod, anod, kuchlanish, qiyin eruvchi, maydon).

51. Xarakteristik rentgen spektri qanday hosil bo’ladi. Rentgen spektrlari yordamida sifat va miqdor analiz o’tkazish (namuna, ichki elektron, ion, o’tish, to’lqin uzunlik, Mozli qonuni, atom nomeri).

52. Rentgen fluoressent spektrometrning tarkibiy qismlari va ishlash prinsipi (manba, detektor, kristall-analizator, qo’zg’atish, kompyuter, topaz, litiy ftor, Breg).

53. AES usulining metrologik xarakteristikalari, afzalliklari va kamchiliklari (ko’p elementli, alanga, induktiv bog’langan plazma, optik xalaqitlar, sezgirlik).

54. Atom spektr chiziqlarini xarakterlovchi kattaliklar, ular nimalarda ishlatiladi (energiya, diskret, to’lqin uzunlik, intensivlik, yarimkenglik, sifat, miqdor).

55. AES atomlash manbalardagi fizik-kimyoviy jarayonlar (temperatura, energiya, to’qnashish, o’tish, o’zi tomonidan yutish).

56. AES dagi ichki standart usulining mohiyati nimadan iborat va u qanday maqsadda ishlatiladi (gomologik, temperatura, nisbiy intensivlik, to’lqin uzunlik, namunaning asosi)

57. Atom emission spektroskopiya usulining mohiyati. Spektr chiziqlari qanday hosil bo’ladi (valent elektron, asosiy va qo’zg’algan sathlar, o’tish, atomlash, chiziqning o’rni va intensivligi).

58. AES da sifat va miqdoriy analizlar o’tkazish nimaga asoslangan (to’lqin uzunlik, intensivlik, temirning spektri, darajalash, standartlar).

59. Atom optik spektroskopiya qaysi fizikaviy hodisaga asoslangan. Tanlash qoidasi (valent, elektron, qo’zg’algan, o’tish, bosh kvant son, orbital kvant son).

60. AES dagi atomlash manbaining vazifasi nimadan iborat. Qanday atomlash manbalari bor, ularning bir-biridan farqi nimada va ularda qanday jarayonlar sodir bo’ladi (atom, bug’, qo’zg’atish, alanga, yoy, temperatura, namuna, to’qnashish).

61. AES da moddani atomlashtirish usullari: alanga, elektrotermik atomizatorlar, bu usullarning bir-biridan farqi, ustunligi va kamchiliklarining sabablari.

62. Atomlarning spektrlari. Atomlarning asosiy va qo’zg’algan holatlari, holatlarning xarakteristikasi. Energetik o’tishlar, tanlash qoidasi. Elektron o’tishlarning ehtimoli va qo’zg’algan holatlarning yashash vaqti.

63. Spektr chiziqlarining xarakteristikalari: spektrdagi o’rni, intensivligi, yarimkengligi. Spektr chiziqlari kengayishining sabablari.

64. Molekulalarning spektrlari; ularning o’ziga xos tomonlari. Molekula elektron sathlarining sxemalari. Molekulalarning elektron, tebranish va aylanish spektrlari.

65. Elektromagnit nurlanishning chiqishi va yutilishining asosiy qonunlari. Analitik signal bilan aniqlanuvchi modda konsentrasiyasi orasidagi bog’lanish. Spektroskopik usullar yordamida konsentrasiyani aniqlashning asosiy usullari.

66. Atom-emission usul. Atom-emission spektrometrning prinsipial sxemasi.