Uy xo‘jaliklari moliyasining ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati va funksiyalari

Davlat va uy xo‘jaliklari o‘rtasidagi moliyaviy munosabatlar ham to‘g‘ridan-to‘g‘ri (bevosita) va qaytarma (yana orqaga qaytariluvchi) aloqalar asosida quriladi (vujudga keladi) va ular byudjet hamda nobyudjet fondlarni shakllantirish va ulardan foydalanishdagi munosabatlami ifodalaydi. :

• Uy xo‘jaliklarining daromadlari va mol-mulklari soliqqa tortilish ob’ekti sifatida maydonga chiqadi va demak, byudjet tizimi daromadlar bazasining tuzilmaviy elementi hisoblanadi.
• Bir vaqtning o‘zida soliqlar, pensiya tizimi, ijtimoiy transfertlar orqali davlat moliyaviy oqimlarni uy xo‘jaliklarining turli guruhlari o‘rtasida qayta taqsimlaydi.
• Uy xo‘jaliklari va davlat o‘rtasidagi moliyaviy munosabatlami amalga oshirish jarayonida milliy daromadning ikkilamchi qayta taqsimlanishi sodir bo‘ladi.

Uy xo‘jaliklari moliyasining funksiyalari :

• taqsimlash;
• takror ishlab chiqarish;
• nazorat;
• tartibga solish (tartiblash);
• rag‘batlantirish;
• ijtimoiy.

2. Uy xo‘jaliklarining moliyaviy resurslari va uy xo‘jaligi budjeti.

• Uy xo‘jaligi iqtisodiy va moliyaviy qarorlami mustaqil ravishda qabul qiluvchi xo‘jalik yurituvchi sub’ektdir.
• Bir vaqtning o‘zida, u faoliyati butun uy xo‘jaligining jami va uning har bir ishtirokchisining ijtimoiy namoyon bo‘lishi va rivojlanishiga xizmat qiluvchi mikrosotsium ham hisoblanadi.
• Sotsial-iqtisodiy tizimdagi uy xo‘jaligining bunday o‘rni (pozitsiyalari) uning maqsadga yo‘naltirilganligi faoliyati va u tomonidan qabul qilinishi
• Lozim bo‘lgan qarorlarning o‘ziga xosligini belgilab beradi.

Tashqi omillarga quyidagilar kiradi:

• ijtimoiy munosabatlami me’yoriy-huquqiy tartibga solish;
• umumiy iqtisodiy vaziyat;
• tarkibiy o‘zgarishlar;
• inflyasion kutilishlar;
• investitsion muhit;
• davlatning ijtimoiy siyosati;
• va boshqalar.
• Tashqi omillar moliyaviy qaror qabul qilishda institutsional chegaralarni aniqlab (belgilab) beradi. Bir vaqtning o‘zida, iqtisodiy faoliyatning sub’ekti sifatida uy xo‘jaliklari maqsad va unga erishish vositalarini tanlashda mustaqil hisoblanadilar va qabul qilingan iqtisodiy va moliyaviy qarorlar uchun mas’uldirlar (javobgardirlar).