Узбеки стон республикаси олий ва урта махсус


Download 1.98 Mb.
Pdf ko'rish
bet104/117
Sana27.06.2023
Hajmi1.98 Mb.
#1656953
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   117
Bog'liq
Zaynutdinov Sh Menejment asoslari

Саволлар 
1. Корхонани хукУКий бошкариш деганда нимани тушунасиз? 
2. Щтисодиёт ривожланишининг замонавий босцичида корхона 
олдида кандай хукущй муаммолар туради ? 
3. Хукукий бошцарувнинг кайси жих,атлари мух,имрок 
кисобланади? 
4. Ишлаб чикаришдаги уукукий бошкарувнинг кайси 
хусусиятларини биласиз? 
5. Корхонанинг молиявий-х;укукий бошкаруви кандай 
таъминланади? 
182 


XXI БОБ. УНУМДОРЛИК К^РСАТКИЧИ БУЙИЧА 
БОШКАРУВ 
Таянч иборалар: комплекс ёндошув, омил, бошцарув тажрибаси, 
бизнес-режа, корхона, ташци мух,ит, ишлаб 
чщариш унумдорлиги, тизим, инсон омили, 
мотивация, иш х;аци, бошцарув поюналари 
21.1. Унумдорликка комплекс ёндашув 
Унумдорлик курсаткичи буйича бошкарув самарали бошкарув 
демакдир. Баркарор юкори унумдорликни таъминлаш барча 
бошкарув вазифалари ва бириктирувчи жараён коммуникация, 
карор кабул килиш ва пешкадамликни таъминлашга тааллуклидир. 
Корхонага Узаро бир-бирига боглик элементлардан иборат 
тизим нуктаи назаридан караш зарур. Ташкилот элементлари камда 
ташкилогнинг ташки мукит билан бир-бирига жуда богликлиги 
туфайли муаммолар осон ва тез кал этилади. Бошка ташкилий 
муаммолар каби келажакда унумдорликни ошириш муаммоси кам 
комплекс ёндашувни талаб килади, унумдорликка кам ташки 
мукитнинг, кам тизим Узгариш жараёнининг турли омиллари таъсир 
этади. Бу омиллар бир-бирига таъсир этиши сабабли, унумдорликни 
оширишнинг узгармас (ягона) йули мавжуд булмайди. 
Унумдорликни оширишга каратилган куплаб уринишлар 
корхоналар ракбарлари уз каракатлари натижасини кУра 
билмаганликлари сабабли муваффакиятсизликка учрайди. Уз 
корхонаси унумдорлигига бако беришда энг куп йул куйиладиган 
хато сифатга эътибор бермай факат ишлаб чикариш кажми 
курсаткичларини кисобга олишдир. 
Сунгги йилларда муваффакиятли фаолият юритаётган 
корхоналар тажрибаси сифат харажатлар мажмуининг муким 
элемента эканлигини намоён килмокда. Юкори сифат сотиш 
183 


мумкин булган максулот кажмининг ортиши, харидорл
ап 
томонидан кайтариладиган максулот микдори ва кафолатчи 
таъмирлаш кажмининг кискариши хисобига харажатлар 
камайишига олиб келади. Натижада к о м п а н и я 
ракобатбардошлигини оширишга сарфлаш учун кушимча мабларга 
эга булади. Юкори сифат сотув хажмини оширади, ишлаб чикарищ 
куламини кенгайтиришга, фойдани купайтиришга имкон яратади 
Бутловчи кисмларнинг сифатли булмаслиги бутун максулот 
сифатига таъсир курсатади. Корхоналар узаро боглик булгани 
сабабли бирор бир асосий максулотнинг сифатсиз булиши 
купчилик тармокларда унумдорлик пасайишига олиб келади. 
Бош кару вдаги паст унумдорлик соликларнинг катта булишига, 
натижада икгсодиёт самарадорлигини оширишга сарф килиниши 
мумкин булган маблаглар киекаришига олиб келади. 
Атроф мукит ифлосланиши даражасини камайтириш, иш жойи 
санитария колатини яхшилаш ва корхона ишчилари соглигини 
кимоя килиш учун корхоналар киммат ускуналар (масалан, тугун 
тутгичлар) сотиб олишлари керак, бу эса харажатлар купайишига 
олиб келади. Истикболда атроф мукитни яхшилаш ва мекнатни 
мухофоза килиш иш вакти таксимланишига ва натижада мекнат 
унумдорлиги ортишига олиб келади. 
Мекнат унумдорлигига таъсир этувчи мухим омил - корхонани 
бошкариш макоратига эга булишдир. Корхона унумли ишлаши 
учун бошкарув тизимини такомиллаштириш зарур. Усиб бораётган 
ракобат шароитида рахбариятига макбул булган карорлар бугунги 
кунга тугри келмаслигини билиши лозим. 
21.2. Бизнес-режа ва унумдорлик 
Бизнес-режасиз юкори ва баркарор унумдорликка эришиб 
булмайди. Унумдорликни ошириш буйича аник максадга эга 
булмай эришилган унумдорлик юкори ёки паст эканлигини 
аниклаб булмайди. Максадлар кайси тадбир умумий унумдорликни 
ошираётгани, кайсиси унинг усишига тускинлик килишини 
аниклаш учун хизмат килади. 
Америкалик олимлар Риггс ва Фелик унумдорликни микдор 
ва сифат воситасида ифодаланган максадларга уз вактида эришиш 
учун аник ресурслардан кандай фойдаланиш кУрсаткичидир, деб 
кисоблаганлар. 
184 


Корхона Узи ишлаб чицариши мумкин булган ма\сулотнинг 
к;айси бири истеъмолчи учун зарур эканлигини аникдамаса унумдор 
булмайди. Яъни стратегик режалаштириш доимо бозорни, 
р
аК(
обатни, корхона имкониятларини мунтазам тацлил этишни 
камраб олиши керак. 
Масалан, Япония тадбиркорлари доимо истикбол учун 
М
аксадни белгилайдилар. Улар беш-ун йилдан кейин натижа 
берувчи илмий-тадкик;от ишлари ва мекнат унумдорлиги 
дастурларини маблаг билан таъминлайдилар. Шу сабабли, 
унумдорлик баркарор усишида истикболли режалаштириш муким 
ахамиятга эга. Йирик корхоналар куп йиллар давомида баркарор 
унумдорликни таъминлаш учун Уз вазифаларини келажакка 
асосланиб белгилашлари лозим. Купчилик корхоналар синишининг 
асосий сабаби улар кам ацамияти, хам самарадорлиги жикатидан 
эскирган техникадан фойдланганликдаридир. Бундай корхоналар 
келажакка эга эмас. 
Хозирги пайтда купчилик тадбиркорлар даркол фойда олишга 
интилиш нот^грилигини ва узок; истикболни кисобга олиш 
зарурлигини тушуниб етдилар. Унумдорликнинг истицболга 
мулжалланган комплекс режаларини киска муддатли режалар билан 
мустацкамлаш зарур. 
Юцори лавозимдаги ракбарлар урта б^гин ракбарларга хали Уз 
имкониятларини тулик, намоён этмаган ускуна сотиб олишда 
Каршилик курсатмасдан, аксинча, уларни кУллаб-кувватлашлари 
зарур. Ракбарият унумдорликни ошириш учун уз маблагларини 
сарф килиши ва истикбол режаларига унумдорликни ошириш 
дастурларини кУшиш йули билан Уз камкорлигини намоён килиши 
зарур. 
Унумдорликни режалаштириш бошкарувнинг барча 
жараёнларида кузатилиш керак. У кишиларни мекнат 
унумдорлигини оширишга ундайди. Унумдорликни оширишнинг 
истикбол ва жорий режаларининг бажарилиши доимо назорат 
Килиниши керак. 

Download 1.98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   117




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling