Узбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика университети оила щу+У+и асослари


Болаларнинг насл-насабини белгилаш


Download 414.5 Kb.
bet18/46
Sana02.11.2023
Hajmi414.5 Kb.
#1740023
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   46
Bog'liq
oila huquqi asoslari

Болаларнинг насл-насабини белгилаш


Боланинг шу онадан ту\илганлиги (оналик) фу=аролик щолати далолатномаларини =айд =илиш органи томонидан тиббий муассасанинг щужжатларига кыра, бола тиббий муассасада ту\илмаган щолда эса, бош=а далилларга асосан белгиланади.


Аёлнинг никощ тузилгандан кейин ёки эрининг ылими, никощдан ажратилганлиги ёхуд никощ ща=и=ий эмас деб топилганлиги туфайли никощ тузилгандан сынг уч юз кун ичида ту\илган боласи никощда ту\илган бола щисобланади.
Агар никощ тугаганидан кейин уч юз кун ичида бола ту\илса ва бу даврда аёл янги никощга кирган былса, бола янги никощда ту\илган щисобланади. Бундай щолларда соби= эр ёки унинг ота-онаси насл-насаби хусусида низолашиш щу=у=ига эга.
Боланинг онаси билан никощда былмаган шахснинг оталиги ызини боланинг отаси деб тан олган шахс ва онанинг фу=аролик щолати далолатномаларини =айд =илиш органига биргаликда топширган аризасига биноан белгиланади. Оталикни белгилаш фактини мустащкамлаш учун боланинг (болаларнинг) айнан шу отадан ту\илганлигини тасди=лайдиган далиллар былиши шарт. Бундан таш=ари ота ва бола ыртасида насл-насаб билан бо\ли= былган ызаро щу=у= ва мажбуриятларни ифодаловчи щу=у=ий муносабатлар щам ырнатилади. Оталик, шунингдек, отанинг =ариндошлари =аторига кирганлиги щам англатади ва боланинг ота =ариндошлари, яъни бува, буви, ака-укалар ва опа-сингиллар билан =ариндошлигини акс эттиради.
Ызаро никощдан былмаган ота-онадан ту\илган боланинг отасини ани=лаш масаласи, агар ота ёки она фу=аролик щолати далолатномаларини =айд =илиш органига биргаликда ариза беришдан бош тортса ёхуд отанинг ызи васийлик ва щомийлик органининг розилиги билан (суд =арори) билан ариза берса, суд тартибида ёритади.
Судга аризани ота ёки она, васий (щомий), болани ыз =арамо\ига олган шахс, боланинг ызи бало\ат ёшига етганидан сынг беришлари мумкин.


10-Маъруза

Мавзу: Ота-она щамда вояга етмаган болаларнинг шахсий щу=у= ва мажбуриятлари
Режа:



  1. Вояга етмаган болаларнинг шахсий номулкий щу=у=лари

  2. Ота-онанинг шахсий номулкий щу=у= ва мажбуриятлари

  3. Ота-оналик щу=у=идан мащрум =илиш о=ибатлари

Вояга етмаган болаларнинг шахсий щу=у= ва мажбуриятлари


Ызбекистон Республикаси оила =онунчилигида вояга етмаган болаларнинг =уйидаги шахсий номулкий щу=у=лари кырсатилган:



  1. Боланинг оилада яшаш ва тарбияланиш щу=у=и;

  2. Ота-онаси ва бош=а =ариндошлари билан кыришиш щу=у=и;

  3. Щимояланиш щу=у=и;

  4. Исм, ота исми ва фамилия олиш щу=у=и;

  5. Исми ва фамилиясини ызгартириш щу=у=и.

Щар бир бола оилада яшаш ва тарбияланиш, ыз ота-онасини билиш, уларнинг \амхырлигидан фойдаланиш, улар билан бирга яшаш щу=у=ига эга, бола манфаатларига зид былган щолатлар бундан мустаснодир.
Бола ыз ота-онаси томонидан тарбияланиши, ыз манфаатлари таъминланиши, щар тарафлама камол топиши инсоний =адр-=имматлари щурмат =илиниши щу=у=ига эга.
Боланинг ота-онаси былмаганда ёки улар ота-оналик щу=у=идан мащрум =илинганда ва бола ота-она =арамо\идан мащрум былган бош=а щолларда унинг оилада тарбияланиш щу=у=и васийлик ва щомийлик органи томонидан таъминланади.
Оила =онунчилигига биноан щар бир бола отаси, онаси, бобоси, бувиси, ака-укалари, опа-сингиллари ва бош=а =ариндошлари билан кыришиш щу=у=ига эга. Ота-онанинг никощдан ажралиши, никощнинг бекор =илиниши ёки ща=и=ий эмас деб топилиши боланинг щу=у=ларига таъсир =илмайди.
Айрим ажрим оилаларда ота ёки она болани уларнинг бири билан кыришишга тыс=инлик =илади. +онун эса бола манфаатини щимоя =илиб унга отаси-онаси билан кыришиш щу=у=идан щеч ким ман =илишга ща==и йы=лигини билдиради.
Бола ыз щу=у=и ва =онуний манфаатларини щимоя =илиш щу=у=ига эга. Бола щу=у=ини щимоя =илиш деганда, боланинг бузилган щу=у=ини тиклаш, унинг щу=у=ларини амалга оширишда мавжуд былган тыси=ларнинг олдини олиш, бартараф =илиш тушунилади. Мисол учун агар ота-она фарзандларини ты\ри тарбия =илмаса, таълим-тарбия беришда =онун билан юклатилган вазифаларини бажармаса, ота-оналик щу=у=ларини суистеъмол =илса, болаларнинг щу=у=лари ва =онуний манфаатлари бузилган деб щисобланади.
Бундай щолатлардан хабардор былган васийлик ва щомийлик органлари болаларнинг щу=у=ларини щимоя =илиш чораларини кыради.
Бола исм, ота исми ва фамилиясини олиш щу=у=ига эга. Бу щу=у= болага унинг ту\илиши билан берилади. Ота-онага болага исм танглашда эркинлик берилган былиб, улар ызлари хощлаган исмни беришлари мумкин. Эр-хотиндан бирининг аризасига биноан боланинг исми рыйхатдан ытказишда иккинчисининг розилиги былганлиги фараз =илинади. Боланинг исмга, ота исмига ва фамилиясига былган щу=у=и =онун билан кафолатланади.
Ызбекистон Республикаси Олий Мажлиси томонидан 1995 йил 21 декабрда =абул =илинган «Давлат тили ща=ида»ги +онунининг 15-моддасига биноан миллий тарихий анъаналарга амал =илган щолда фамилия ырнига, яъни фамилия сифатида бола отасининг исми ёзилиши мумкин. Масалан Абурахмон Абдущамид ы\ли ёки Мощинур Абдущамид =изи. Исмга уларнинг ту\илган жойи =ышилиб ёзилиши мумкин. Масалан, ал Тошкендий, Самар=андий, Сайрамий ва щ.з.
Эр-хотиннинг розилиги быйича, миллий-тарихий анаъаналарга кыра, ота ёки она томонидан бобонинг исми быйича щам фамилия берилиши мумкин.
ФЩДЁ органи ота-онанинг биргаликдаги аризасига биноан бола ын олти ёшга тылгунча бола манфаатларини эътиборга олиб, унинг исмини ызгартиришга, шунингдек унга берилган фамилияни щам отаси ёки онасининг фамилиясига =араб ызгартиришга ща=лидир.



Download 414.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   46




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling