Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тош кент давлат


Download 38.05 Kb.
Pdf ko'rish
bet127/127
Sana31.01.2024
Hajmi38.05 Kb.
#1818768
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   127
Bog'liq
46hSLjQWCjIOPi2HaQoQ

Бирор касб эгаси булган кишига царатилган муносабатни 
касбнинг узига кучириш.
Х ар бир инсонни касбга булган муносабати, 
касбнинг мехнатига булган муносабати турлича булади. Масалан, агар 
укувчи хайдовчилик касби эгалари киёфасида доимо автомобилда хуш 
кайфиятда хизмат вазифаларини бажариб юрадиган инсонларни 
тасаввур килади. Бирок, хар кандай касбда булгани каби, хайдовчилик 
касбининг хам куплаб кийин ва мураккаб, машаккатли томонлари 
борлигини укувчилар хар доим хам тасаввур килавермайди.
5. 
Касбнинг фацат ташци ёки хусусий бир ж щ ат и га цизициши 
укувчини куп муаммоларга олиб келади. Жумладан, касб танлаш 
формуласига кура укувчида мавжуд булган кобилият ва саломатлиги 
у заро мос келмаслиги мумкин. Касб танлашда хал килиниши лозим 
булган хар кандай масалага комплекс ёндашиш, муаммонинг барча 
кирраларини узаро мужассам холда тасаввур килиш хамда унинг 
талабларини хар томонлама кондирадиган ечимни топиш мухим 
ахамия г касб этади.
6. 
Укув предметининг касбга щенглаштирилиши.
Укувчилар 
баъзида узлари ёктирган, енлил узлаштирадиган укув фанини 
келажакда эгаллайдиган касби билан узвий давомийликда тасаввур 
киладилар. Бирок, яхши маълумки, укувчи хар кандай касбни 
эгаллаш учун узида куплаб укув фанларини мужассам этган ва 
бундан ташкари таълим жараёнининг зарурий компоненти сифатида 
талаб этиладиган куплаб бошка машгулотларни уз ичига олувчи
202


касбий таълим жараёни утаганидаи кейингина муайян касб эгаси 
булиб етишади. Бу борада укувчиларни касбий таълим жараёнининг 
мо\ияти билан туларок таништирилиши максадга мувофик булади.
7. 
Моддий ишлаб чикариш со^асидаги меунатнинг характеры 
тугрисидаги эски тушуичалар.
Уларни бартараф этиш - мактаб ёки 
коллежларнинг 
иктисодий 
жихатдан 
салохиятли 
хомийларни 
жойлардан кидириши, мехнат ва касб таълим жараёнини ишлаб 
чикаришга йуналтириб, фойда берадиган омилларни уРганиб 
даромад оладиган холатга келтиришга оид тадбирларни тугри 
ташкил этишига боглик.
8. Куплаб ота-оналар касб танлашдаги педагогик, методик, 
\укукий ва бош ка омиллар билан етарлича таниш булмаганликлари 
туфайли:
• фарзандларига нотугри йуналиш берадилар;
• узлари 
ва 
кариндошлари 
касблар 
буйича 
берадиган 
ахборотларни 
нотугри 
изохлайдилар, 
фарзандларининг истак- 
кобилиятларини хисобга олмасдан маслахат берадилар;
• касб танлашда ёшларнинг узлари англамагн холда олий укув 
юртларига киришга интилишлари ишлаб чикариш касбларига булган 
салбий муносабатни келтириб чикаради;
• касб-хунар коллежида эгаллаётган мутахассислигига каноат 
килмаган айрим ёшлар укиш уртасида тамоман бош ка касбларни 
узлаштиришга интиладилар.
Булардан ташкари укувчиларнинг узи хохлаган, кизиккан укув 
юртига укишна кира олмасликлари натижасида, бош ка 
укув 
юртлари касбларини танлаши, бунда купрок ота-она хохиш и билан 
иш юритиш каби куплаб холатлар мавжуд.
Х,озирда касб-хунар коллежлари ва академик лицейларда тахсил 
олаётган баъзи усмирлар келажакда кайси касб эгаси булмокчи 
эканликлари хакида етарли тасаввурга эга эмаслар. Бу бу борадаги 
мулохазаларимизни 
аниклаштириш 
максадида 
касб-хунар 
коллежларининг 
«Сартарошлик 
ва 
декоратив 
косметика» 
мутахассислиги буйича тахсил олаётган укувчилар билан суровном а 
утказиб, куйидаги саволлар билан мурожаат килдик:
1. Ким булишни орзу килган эдингиз?
2. Бу касб-хунар коллежи хакида маълумотни каердан олдингиз?
3. Келажакда касб-хунар коллежини битириб ким булмокчисиз?
Укувчиларнинг 60 фоизи келажакда сартарош булиб ишлаш
ниятида эканлигини бнлдпришди. бу эса купчилик умумий урта
203


таълим мактабларида касбга йуналтириш ишлари талаб даражасида 
ташкил этилгангини курсатади. 30 фоиз укувчилар касб-хунар 
коллежини битириб, олий укув юртига кириб, укиш ниятиии 
билдиришган (афсуски, сартарошлик буйича тайёрланадиган олий 
укув юрти б ор ёки йуклигини укувчилар \али билишмайди), 10 фоиз 
укувчилар бекор юрмаслик максадида мактаб укитувчилари ёки ота- 
оналарининг сузлари билан укишга кирганлар.
Бундан келиб чикадигаи хулоса шундан иборатки, хали хам 
баъзи 
мактабларда касбга йуналтириш 
ишлари тугри 
йулга 
куйилмаган. Касб танлаш марказлари, укув юртларининг кабул 
комиссиялари, ота-оналар билан алокалар хамма мактабларда хам 
коникарли эмас. Хозирги замой ишлаб чикаришида фан-техника 
тараккиёти натижасида техника-технологиянинг доимий равишда 
янгиланиб туриши хакида укувчиларга етарлпча ахборот бериб 
борилмаяпти. Бу борадаги камчиликпарнинг бартараф этилиши 
укувчилар келажакда б озор иктисодиётига керакли етук мутахассис 
булиб шаклланишлари, аввало узи, сунгра оиласи ва жамиятимизга 
хизмат 
киладиган 
мутахассис 
булиб 
етишишларига 
замин 
тайёрлайди.
Фойдаланнлган адабистлар румхати
1. 
Узбекистан Республикаеи Конституцияси. -Т.: Узбекистан, 
1992Й. -466.
2. Каримов- И .А . Баркамол авлод- Узбекистан тараккиётининг 
пойдевори. -Т.: Ш арк нашриёт- матбаа концерни, 1997Й. -486.
3. Азизхужаев 
А. 
Укитувчи 
мутахассислигига 
тайёрлаш 
технологияси. -Т.: 2000 й.
4. А ш уров А. Мехнат ва касбий камолатда халк хунармандчилиги. 
«Халк таълими».-Т.: 1998Й. № 3
5. Болтабоев С .А . 
ва бошкалар. 
Мехнат ва касб таълими 
методикасидан укув машгулотлари. Услубий куллаима. -Т.: 
Низомий номли ТДГГУ, 2003.-18 б.
6. Буюк сиймолар, алломалар. (Урта Осиёлик маш хур мутафаккир 
ва донишмаидлар). Ак. М.Хайдаров тахрири остида. -Т.: Халк 
меъроси.
7. 
Гейдал 
Н .Ф . 
Касбга 
йуналтириш 
хоналарини 
жихозлаш. 
Тошкент, Укитувчи, 2001 й.
204


8. Давлятов К. Мехнат ва касб таълими, тарбияси х,амда 
касб 
танлаш назарияси ва методикасидан машгулотлар. -Т.: Укитувчи. 
1995 й.
9. Давлетов К., Воробьев А., Каримов И. «М ехнат ва касб таълими 
назарияси хамда методикаси». -Т.: , Укитувчи, 1992Й.
10. М азур В .А ., Давидова П.Г. «Миллий хунармандчиликка укитиш 
жараёнининг мазмуни ва уни ташкил килиш». 
Б.Рахимжонов 
тарж. 1994
11. Магзумов П.Т. ва бошкалар. Укувчиларни мехнатга ва касб 
танлашга тайёрлаш. -Т.: Укитувчи, 1991 й.
12. Магзумов П.Т. Укувчиларни ишчи касбига йуналтириш. -Т.: 
Укитувчи, 2000 й.
13. Олий таълим 5142000 Мехнат таълими таълим йуналиши 
зарурий мазмуни ва бакалаврларнинг тайёргарлик дараж асига 
куйиладиган 
талаблар. 
Узбекистан 
Республикаси 
Давлат 
стандарта. -Т.: Низомий номли ТДПУ-2003 й..
14. Толипов У.К-, Болтабоев С.А .,Раззоков Д.Н. Умумий урта 
таълим мактаблари касбга йуналтириш укув-методика хонаси 
фаолиятини ташкил килиш буйича методик тавсиянома. -Т.: У з
П Ф И Т И , 2000 й.
15. Тхоржевский 
Д-А. 
Мехнат 
таълими 
методикаси. 
—Т.: 
Укитувчи, 1987 й.
16. Умумий 
урта таълимнинг давлат таълим стандарта ва укув 
дастури» Таълим тараккиёти. У з Р Х Т В ахборотномаси, 4-махсус 
сон, Мехнат таълими, -Т.: Ш арк нашриёти, 1999Й.
17. Фаробий. Ф озил одамлар шахри. -Т.: АДодирий номидаги халк 
мероси. 1993. - 2 2 3 б.
18. Ш однев Н .С. Укувчиларга касб танлашга йуналтириш ишларини 
ташкил килиш. Т.: Укитувчи. 2000 йил.
19. Ш одиев 
Н .Ш . 
Внеклассная 
и 
внешкольная 
работа 
по 
профориентации учащихся.-Т.: Ф ан . 1988 г.
20. У см анов 
С. 
Укувчиларни . касб 
танлашга 
йуналтириш 
тажрибасидан. -Т.: Укитувчи. 1987 й.
21. W W W /N E W H O R IZ O N S .O R G . Таълимнинг янги уфклари.
22. vvww.Rhccherwithoutborders.org. Чегарасиз укитувчилар.
23. www.thelearningweb.net. Таълим тармоги.
24. wwvv.inetlibrarv.com. Интернет-кутубхона.
205


Муслимов Парзулла Алиханович 
Муллахметов Радик Гилазович
Касб танлашга йуллаш
Му^аррир
П озоров Э.
Босиш га рухсат этилди 15.09.2007Й. Кргоз бичими 60х84у/« 
Хисоб-нашр табоги 12,875. адади 100 
Буйюртма раками № 52
«IQTISOD-MOLIYA» нашриётида тайорланди. 
100084. Тошкент кичик халка нули, 7-уй
Низомий номидаги 
“ Т Д П У ” босмахонасида чоп этилди. 
Тошкент шахри, Юсуф Хос Хожиб, 103,

Download 38.05 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   127




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling