Узбекистон республикаси согликни саклаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази андижон давлат тиббиёт институти


Сульфаниламид препаратларидан чакирилган дерматит


Download 450.23 Kb.
bet20/164
Sana17.02.2023
Hajmi450.23 Kb.
#1204879
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   164
Bog'liq
Dermatologiya дарслик

Сульфаниламид препаратларидан чакирилган дерматит
Сульфаниламид препаратларидан дерматитлар купинча махаллий даво килингада, баъзан ичганда пайдо булади, айникса булар-булмасга агар бирор шиллик кават ёки тери жарохатланса сульфаниламид препаратларини куп микдорда сепилса контактли, баъзан аллергик дерматитлар келиб чикади. Хосил булган дерматитлар хар-хил кечади, биринчи марта кулланилганда терининг бироз яллигланиши, баъзан жарохатланган жойдаги яллигланишнинг купайиши мумкин. Яна кайтадан уша жойларга сульфаниламидлар кулланилса ёки контактли дерматит, ёки фиксирования эритема булади.
Сульфаниламидли фиксацияланган эритема клиникаси купинча куп формали эксудатив эритемага ухшаб кетади ва огиз бушлиги шиллик каватида, баданда, баъзан оёк-кулларда ва жинсий аъзоларда жойлашади (характерли учлик).
Жарохатланган жойларда олдин битта, кейинчалик иккита ва купрок юмалок шаклдаги, пушти-кукиш ёки кунгир-кукиш рангдаги доглар хосил булади. Догларнинг атрофи шишган булиб сафсар-кизил рангда булади. Доглар маълум вакт сакланиб тургач, уларнинг интенсивлиги аста-секин камая боради, аммо уша сохада аник билиниб турувчи пигментация колади. Кейинчалик бемор яна сульфаниламид дори моддаларини кабул киладиган булса, уша жойда яна эритема доги пайдо булади (бошка сохаларда янги доглар хам пайдо булиши мумкин), шунинг учун бу касалликни фиксацияланган эритема деб хам аталади. Купинча доглар устида, айникса огиз шиллик кавати ва жинсий органларда, пуфак пайдо булади. Бу пуфаклар тезда ёрилиб эрозия хосил килади. Шунинг учун врач курганда, купинча жарохатланган жойда атрофида эпидермис шокилалари жойлашган эрозияларни куради. Бу эрозиялар ачишади ва овкатланиш пайтида (агар огиз шиллик пардасида булса) халакит беради. Врачлар купинча бу эрозияларни пурсилдок ва куп шаклли эксудатив эритема билан алмаштирадилар.
Лайелл синдроми
Медикаментозли токсикодермиянинг огир шаклларидан бири токсико-аллергик эпидермал-некролиз (Лайелл синдроми) булиб купинча бир нечта дорини бирдан кабул килганида булади. Бу синдромни 1956 йили А.Lyell токсик эпидермал некролиз (ТЭН) номи билан баён килган. У бу касалликнинг 4 хил вариантини ажратган. 1. Дорилардан келиб чиккан, 2. стафилококкли, 3. аралаш, 4. идиопатик. Хозирги замон карашлари буйича ТЭН келиб чикишининг асосий сабаби дори моддаларининг таъсиридир. Касаллик патогенезида аллергик реакция асосий рол уйнайди, унинг огирлиги факат анафилактик шокдан кейин туради. ТЭН дори кабул килингандан кейин бир неча соат ёки кун утгач бошланади: харорат 38-410 С гача кутарилади, умумий ахвол кескин огирлашади, терида тошмалар пайдо булади. Дастлаб гиперимея доги ёки куп шаклли экссудатив эритемага ухшаш тошмалар кам холларда петехиал, уртикар ёки эритематоз буллёз тошмалар пайдо булади. Касаллик купинча юз сохасидан бошланади ва аста-секин буйин, кукрак, елка, кул ва оёклар сохаларига таркалади. Дастлаб касалланган сохаларда эритема доги пайдо булади. Бир-икки кун утгач уларнинг юзасида йирик-йирик пуфаклар хосил булади, бу пуфаклар шалвираган, кобиги юпка, тезда ёрилади. Касалликнинг иккинчи боскичида терининг холати худди иккинчи даражали куйишни эслатади: бутун баданда эритема, улар эрозиялар билан копланган, пуфаклар учрайди. Терининг касалликка учраган сатхи умумий сатхнинг 80-90% ни ташкил килади. Никольский симтоми мусбат булади. Ташки томондан каралганда нормал куриниб турган терига хам кул ёки бирон нарса тегиб кетса, у сохада эпидермис шилиниб (арчилиб) кетади (намланган белье симптоми). Касалнинг умумий ахволи огир, харорат юкори (39-410), интоксикация аломатлари кузатилади, юрак фаолияти бузилади, эритроцитлар чукиш тезлиги ошади, альбуминурия кузатилади, бундан ташкари сийдикда оксил, эритроцитлар ва цилиндрлар пайдо булади, нейтрофилия кузатилади. Баъзан ТЭН кучли огрик чакирувчи диффуз эритемадан бошланади ва эпидермис йирик сохаларда ажралиб чикиб, катта-катта эрозия сатхларини хосил килади. Айрим беморларда эритема геморрагик тус олади, эритема доглари атрофида пурпуралар хосил булади, пуфак ичидаги суюклик геморрагик тус олади. Жараён куз, огиз, бурун, кизилунгач ва жинсий аъзолар шиллик пардаларига таркалади. Адабиётларда трахея, бронхлар, ошкозон-ичак тракти, сийдик пуфаги ва уретра зарарланганлиги хакида маълумотлар учрайди. Баъзан соч, киприк, кошлар тукилади, тирноклар ажралиб кетади. Касалниннг ахволи прострация холатида, уйкусираган, сувсизланиш аломатлари кузатилади: кучли чанкок безовта килади, овкат хазм килиш безларининг секрецияси пасайган, кон куйилган ва бунинг окибатида кон айланишнинг огир бузилишлари ва буйрак фаолиятининг бузилиши кузатилади. Касалликнинг кечиши висцерал симптомлар, асосан упка ва буйрак симптомлари кушилиши окибатида яна хам огирлашади. Периферик коннинг анализида эозинофиллар булмайди. Динамикада (даволаш бошлангандан кейин бир неча кун утгач) коннинг анализида эозинофиллар пайдо булса, бу яхшилик аломатидир, яъни даво самара бераётганлигини курсатади.



Download 450.23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   164




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling