Узбекистон республикаси согликни саклаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази андижон давлат тиббиёт институти


Download 450.23 Kb.
bet96/164
Sana17.02.2023
Hajmi450.23 Kb.
#1204879
1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   164
Bog'liq
Dermatologiya дарслик

Кизил волчанка биринчи марта 1845 йилда Г Гебра томонидан, конгестив себорея номи билан ёзилган. «Эритемали волчанка» ёки кизил волчанка деган номни бу касалликка Казенав берган.
1872 йилда бу касалликни уткир формаси ёзилган. «Волчанка» номи бу касалликни купинча сил волчанкаси билан алмаштириб касалларни куркитса, ёш врачлар адаштиради, шунинг учун хам А.И.Картамышев бу касалликни оддий килиб «эритематоз» деб аташни таклиф килди, Ю.К.Скрипкин эса чандик хосил килувчи эритематоз деб атади. Кизил волчана клиникасини биринчи марта тулик 1872 йилда М.Капоши ёзди уни икки турга ажратди: дискоид ва таркок.
Т.А.Главинская (1968 й.) – биринчи марта кизил волчанкани ёш болалар ва усмирлада кечшидаги узига хослигини маълум килди. Касаллик ёш болаларда катталарга караганда огиррок утади. Уларда дискоид формаси камрок учраб, тезрок системали формага утади. Болаларда катталарга караганда купрок LE – хужайра топилади.
П.Панхристов (1963 й.) – 10 ёшгача булган угил болаларда купрок кизил волчанканинг дискоид формаси, киз болаларда эса купрок таркок формаси учрашини ёзган.
Л.Н.Машкиллейсоннинг маълумотига кура хамма касалликнинг 0,7%-10 ёшгача, 15,1% эса 10 дан 20 ёшгача учрайди.
Этиологияси:кизил волчанканинг келиб чикиши сабаблари номаълум булиб, бир нечта назариялар – (туберкулезли, стрептококкли, сифилитик, инфекцион- вирусли, аллергик ва хоказолар) бор.
Айрим олимлар (М.Cazenav 1851; Beneir 1889) фикрича кизил волчанкани кузгатувчиси туберкулез таёкчасидир. Бунга асос килиниб кизил волчанка клиникасини баъзан тери сили клиникасига ухшашлиги, купинча кизил волчанка билан огриган беморлар ички органларида туберкулез касаллиги чикиши олинган.
Лекин кейинчалик бошка олимлар томонидан текширилганда (Л.Н.Машкиллейсон 1937 й.; М.М.Беренбейн 1949 й.) бу фикрлар тасдикланмаган. М.М.Беренбейн 1500 та кизил волчанка билан огриган бемор текширилганда туберкулез факат 1,8% холда учраган, бундай йулдош касалликлар бошка касалларда хам кам процент бермаган (экзема, псориаз ва бошкалар).
Сифилитик назария тарафдорлари (И.И.Патоцкий 1939 й.; К.С. Сулейманов 1964 й. ва бошкалар) фикрича купинча кизил волчанка билан огриганда кон серологик реакцияда (КСР) мусбат булган ва сифилисни даволашда ишлатиладиган дорилар таъсирида кизил волчанка яхши тузалган. Кейинги вактларда олимлар кузатуви (Е.М.Тареев, 1965 й.) бу назарияни асоссиз эканлигини аниклади.
Стрептококк назарияси тарафдорлари (М.М.Беренбейн 1949 й.; М.В. Борзов 1961 й.) фикрича хар-хил чекланган учогларда жойлашган стрептококклар организм сезувчанлигини оширади ва терида жарохат чакиради. Бунга асос килиб уткир кизил волчанкани кечиши стрептококкли сепсисни эслатиши, базан конда стрептококк топилиши ва чекланган учогларида яллигланиш даволанганда касалликни тузалиши олинади.
Лекин бошка олимлар (К.С.Сулейманов 1958 й.; О.Л.Иванов 1961 й.) бу назарияни инкор киладилар.
А.М. Кричевский (1965й) - кизил волчанкани келиб чикишида инфекцион-вирусли назарияни илгари сурди, лекин хозиргача бирорта олим ёки текширувчи томонидан кизил волчанка билан огриган бемордан специфик вирус топилган эмас.
Хозирги вактда олимлар кизил волчанкани аутоаллергик касаллик хисоблайдилар. Бемор организмининг уз оксилларига нисбатан аутоаллергик комплексларни хосил килиши, LE – хужайраларининг пайдо булиши юкоридаги назарияни яратилишига асос булди.
1949 йилда Хазерик томонидан «Ядрога карши омил» деб аталувчи оксилни топилиши катта ахамиятга эга булди. Бу оксиллар соглом хужайраларнинг ядросига таъсир килиб, уни парчалар ва хужайрадан ташкарига улоктириб ташлар экан. Парчаланган ядро булаклари бошка макрофаглар томонидан ютилиб, икки ва куп ядроли хужайраларнинг пайдо булишига сабаб булар экан. Бундай хужайралар LE – хужайралари номини олди.
Шундай килиб хозирги вактда кизил волчанка, аутоаллергик касаллик хисобланиб, унинг келиб чиишида хар хил дорилар (антибиотиклар, сульфаниламидлар, вакциналар), инфекциялар (стрептококклар, вируслар), турли нураланишлар (ультрафиолет, инфракизил нурлар), яллигланиш учоклари (гайморит, тонзиллит) туртки вазифани утайдилар.
Хозирги вактда кизил волчанканинг ягона классификацияси булмай куйидаги турларга ажратилади:

Download 450.23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   164




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling