Узр олий ва урта махсус таълим вазирлиги

Қўшимча адабиётлар:
1) Баженов Ю.М. Технология бетона. М. 1978г.
2) Горчаков Г.И. и др. Состав, структура и свойства цементнўх бетонов. М. 1976г.
3) Симонов М.З. Основў технологии легких бетонов. М. 1973г.
4) Рамачандран и др. наука о бетоне. М. 1986.
7 Мавзу : Қурилиш қоришмалари.


Таянч иборалари- Қурилиш қоришмалари, боғловчилар, тўлдирувчилар, махсус қоришмалар, мустаҳкамлик, марка, совуққа чидамлилик.
Умумий тушунчалар.
Қурилиш қоришмаси деб таркибида боғловчи материал, сув, майда тўлдиргич, қўшимчадан иборат қоришмани қотишдан ҳосил бўлган сунъий тош материалига айтилади.
Қурилиш қоришмалари сувоқчиликда, тош, ғишт, блоклардан девор қуришда, деворбоп блоклар, плита тахталар тайёрлашда ишлатилади. Қурилиш қоришмаларини тайёрлашда тўлдиргичларнинг йириклиги 5мм ошмаслиги лозим.
Қурилиш қоришмалари боғловчини турига қараб зичлиги ва ишлатилиш жойига қараб бўлинади.
Борловчининг турига қараб:
а) оддий: цементли, оҳакли, гипсли
б) мураккаб: цемент-оҳакли, цемент-тупроқли, оҳак-гипсли ва бошқалар
Ўртача зичлигига қараб:
оғир қоришмалар - р₀ =1500 кг/м³ дан катта; (кварц қумлари ишлатилади).
енгил қоришмалар - р₀ =1500 кг/м³ дан кичик (ғовак майда тўлдиргичлар ва ғовак ҳосил қилувчи қўшимчалар ишлатилади)
Ишлатилиш жойига қараб:
Ғишт, тош, блоклар теришда ишлатилади.
Сувоқчиликда ишлатилади.
Монтаж учун - панел блоклар орасини тўлдириш учун махсус қоришмалар (пардозбоп, гидроизоляцион, томпонаж, акустик, рентгендан сақлайдиган)
Боғловчи материаллар.
Қоришма олишда асосан портландцемент ва шлакопортландцемент ишлатилади. Қурилишда ишлатиладиган цементларнинг 15-20% қоришмалар учун сарфланади. Демак юқори мустаҳкамликка эга бўлган цементларни сарфини камайтириш катта иқтисод келтирар экан.
Бунинг учун қоришма учун махсус цементлар-яъни цемент таркибига кўп актив қўшимчалар қўшиб олинган қоришмабоп цементлардан фойдаланилади. 70-80%гача трепел, опока, пемза қўшиб яна нозик тўлдиргичлар, кварц қуми, оҳактош қўшиб олиш мумкин.
Булардан ташкари ҳавоий ва гидравлик оҳак, гипс ва гипсцементпуццолан боғловчилар ишлатилади.
Қум. Қоришма олишда 2 хил қум ишлатилади:
табиий - кварцли, дала шпати
сунъий, майдаланган - зич ва ғовак тоғ жинслари майдалаб, сунъий тошларни (керамзит ,пемза) майдалаб.
Ғовак қумлар енгил қоришма олишда ишлатилади.
Ғишт териш учун қоришмага қумни йириклиги 2 мм дан катта бўлмаслиги керак.
100 маркали ва ундан юқори маркали қоришмалар учун қумга қуйилган талаб худди бетонга ишлатиладиган қумга қуйиладиган талабдек бўлади.