Va adabiyoti universiteti

«Asosdosh so‘zlar yasang» o‘yini orqali. Bunda o‘quvchiga bir asos beriladi 
va uni davom ettirish vazifasi topshiriladi. Masalan, ter – terim – terimchi – 
terimchilik 
– guliston – ...; bog‘ – bog‘bon – bog‘cha kabi. 
Sir emaski, ona tilini o‘qitish va o‘rgatishning barkamol avlod tarbiyasidagi 
o‘rni beqiyos. Biroq o‘z tilida savodli yozib, erkin fi krlay olish, uning har bir 
unsurini ongli ravishda idrok etib, jozibasini to‘la his qilish ko‘nikmasini o‘stirish, 
nutq madaniyatini to‘laqonli shakl lantirishda “Morfologiya” bo‘limi uchun 
ajratilgan har bir soatdan samarali foydalanish ham maqsadga muvofi qdir. Shu bois 
ushbu bo‘limdagi mavzularning o‘quvchilar tomonidan qiziqib, mukammal va 
ijodiy o‘zlashtirilishida o‘qituvchi shaxsan ahamiyat berishi lozim bo‘lgan holatlar 
borki, shular xususida ba’zi mulohazalarni bildirmoqchimiz. 
6-sinfda so‘z va so‘z shakllarini o‘rgatishda ona tilidagi u yoki bu so‘zga 
muqobil bo‘lgan, boshqa tillarga mansub, lekin o‘quvchilarga tanish so‘z va so‘zlar 
tarkibini chog‘ishtirib berish yoki bir asosdan hosil qilingan so‘z va so‘z shakllarini 
andozaga solib, tizim sifatida qiyoslab ko‘rsatish o‘rinli. Bunday qiyosiy jadval 
tavsiya etilgach, ona tilining lug‘aviy boyligini ta’kidlagan holda uning boshqa biror 
tildan kam emasligi, balki tarkibiy qismlarga ajralishdagi ustuvorligi, ya’ni oson ligi, 
oddiyligi tushuntirilishi kerak. Shu maqsadda o‘quv chilarni ijodiy fi krlashga tortish 
uchun bitta asosdan hosil qilingan so‘zlar tizimini tavsiya etish maqsadga mu vofi 
q. Masalan, “gul” asosidan hosil qilingan so‘z va so‘z shakllarining tarkiblanishini 
quyidagicha qiyoslash mumkin: 
1-slayd 
№ 
O‘zbek tilida
Rus tilida 
Ingliz tilida 
1 
gul
цветок 
fl ower 
2 
gul+chi
цветовод 
flower-grower, florist 

---