Va asboblar. Anorganik birikmalarning sinflari


Download 464.13 Kb.
Pdf ko'rish
Sana27.01.2023
Hajmi464.13 Kb.
#1130876
Bog'liq
1-mavzu. Laboratoriya



LABORATORIYA ISHI №1. 
LABORATORIYADA QO’LLANILADIGAN KIMYOVIY IDISHLAR 
VA ASBOBLAR. 
ANORGANIK BIRIKMALARNING SINFLARI. 
Kimyoviy idishlar. Laboratoriya ishlarini bajarishda turli kimyoviy idishlar: 
probirka, stakan, voronka, konussimon, tagi yassi tubli va tagi yumaloq kolbalar, 
suyuqlikning hajmini o`lchash uchun menzurka, o`lchov kolbalari, o`lchov 
silindirlari, bir – biriga aralashmaydigan suyuqliklarni ajratish uchun ajratgich 
voronkalar va suyuqliklarni oz – ozdan qo`shish yoki tomizish uchun tomizg`ich 
voronkalar qo`llaniladi (1 – rasm). 
1-rasm. Kimyoviy idishlar: 1 – probirkalar; 2 – stakanlar; 
3 – voronkalar; 4 – yassi tubli va 5 – dumaloq tubli kolbalar; 
6 – menzurkalar; 7 – pipetkalar; 8 – byuretkalar; 9 – o`lchov 
 kolbalari;10 – o`lchov silindrlari; 11 – ajratgich va tomizgich voronkalar. 


2 – rasm. Hovonchalar. 
Laboratoriyada shisha idishlar bilan bir qatorda suyuqliklarni bug`latish 
uchun chinni kosacha, moddalarni qizdirish uchun chinni tigel va moddalarni 
maydalash uchun chinni hovonchlar, shuningdek, temir shtativlar ishlatiladi (2 – 
rasm). 
ANORGANIK BIRIKMALARNING SINFLARI. 
 
Ishning maqsadi:
Anorganik birikmalarning asosiy sinflari: oksidlar, 
kislotalar, asoslar tuzlarning olinishi va xossalari bilan tanishish. 
Kerakli reaktivlar: Kipp apparati, probirkalar, magniy metali, suv, 
fenolftalein, lakmus, marmar tosh bўlakchasi, xlorid kislotasi, mis sulfat, 
alyuminiy sulfat, xrom xlorid tuzlari eritmalari, natriy ishqori, bariy gidroksid, 
natriy sulfat, magniy sulfat, kalsiy gidroksidi, kobolt xlorid eritmasi.  
Tajriba №1. Magniy oksidining olinishi. 
Chinni kosachaga 0,5g magniy metalidan soling va unga yallilangan cho`pni 
tuting. Magniyni yonishini kuzating va reaksiya tenglamasini yozing. 


Hosil bo`lgan magniy oksidini suvda eritib, 1-2 
tomchi fenoftalein tomizing va reaksiya muhitini 
aniqlang. 
Magniy oksidining suv bilan reaksiya 
tenglamasini yozib, hosil bo`lgan moddalarni 
anorganik birikmalarning qaysi sinfiga kirishini 
aniqlang. 
Tajriba №2. 
Karbonat 
angidrid 
gazining (

 olinishi va uning suv bilan 
ta’siri. 
Probirkaning 1/3 qismiga suv solib, uning 
ustiga 2-3 tomchi lakmus tomizing. 
So`ngra Kipp apparati (6-rasm) orqali 
karbonat angidrid gazini yuboring. Karbonat angidrid 
gazining hosil bo`lish reaksiyasini yozing. Hosil 
bo`lgan eritmaning rangini kuzating va reaksiya tenglamasini yozing. 
 
 
Tajriba №3. 
Asoslarning olinishi va xossalari. 
3 ta probirkaga mis sulfat, alyuminiy sulfat, xrom xlorid tuzlarining 
eritmalaridan solib, ustiga bir necha tomchi natriy gidroksididan tomizing. 
Reaktsiya tenglamasini yozing va hosil bo`lgan cho`kmaning rangini kuzating. 
Hosil bo`lgan cho`kmani ikkiga bo`lib, birinchisiga xlorid kislota, ikkinchisiga 
natriy ishqori eritmasidan tomizing. Reaksiyaning borishini kuzating. Reaksiya 
tenglamasini yozing. Bu moddalar anorganik birikmalarning qaysi sinfiga kiradi?
Tajriba №4. Tuzlarning olinishi. 
a)O`rta tuzlarning olinishi. 
2 probirka olib, bariy gidroksid eritmasidan soling. Birinchi probirkaga 
natriy sulfat, ikkinchisiga magniy sulfat eritmasidan quying, moddalarning 
reaksiya tenglamasini tuzing.
6-rasm. Kipp apparati 


b)Nordon tuzlarning olinishi. 
Probirkaning ½ qismiga kalsiy gidroksid eritmasidan solib, Kipp apparati orqali 
cho`kma hosil bo`lguncha uglerod (IV) oksidi gazini yuboring. O`rta tuz hosil 
bo`lish reaksiyasini yozing. So`ngra cho`kma yo`qolguncha uglerod (IV) oksidi 
yuboring. O`rta tuzning nordon tuzga aylanish tenglamasini yozing.
v)Asosli tuzlarning olinishi. 
Probirkaga 5-6 tomchi kobalt xlorid eritmasidan tomizing va uning ustiga natriy 
ishqori eritmasidan soling. Hosil bo`lgan cho`kmaning rangini kuzating. Reaksiya 
tenglamasini yozing. 
SAVOL VA MASALALAR. 
1. 
Quyidagi kislotalarning angidridlari formulalarini toping: H
2
SO
3
, H
3
PO
4

H
2
CO
3
,
HNO
3

2. 
Amfoter oksid deb nimaga aytiladi? Misol keltiring.
3. 
Xlorid kislota quyidagi moddalarning qaysilari bilan reaksiyaga kirishadi? 
N
2
O
5
, Zn(OH)
2
, CaO, AgNO
3
, H
3
PO
4
.
4. 
H
3
PO
4
va Cu(NO
3
)
2
, Al(OH)
3
, Al
2
(SO
4
)
3
, Cr
2
O
3
lari formulasini grafik 
tarzda ifodalang.
5. 
Quyidagi tuzlarning qaysi biri nordon tuz: Mn(NO
3
)
2
, NaHCO
3
, Al

(SO
4
)
3

NaCl va uni grafik tuzilishini ko’rsating. 

Download 464.13 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling