Va boshqalar
Download 60.06 Kb.
|
Xususiyat
Dilgir, giryon, xunibiyron, diltang kabilar juda kam qo‘llanadi.
Xafa, g‘amgin, xomush, dilgir kabi sifat leksemalarida belgini ifodalash deyarli bir xil. Bular kishining yuz-ko‘zidan ifodalanib turadigan g‘amginlik holatini bildirishga xizmat qiladi. G‘ash sifati insonning ichki kechinmalari, ruhiy iztirobi bilan bog‘liq holatni aks ettiradi. Nimadan ko‘ngling g‘ash, nimada darding, hoy, kichik qishloqning jajji bolasi? (M.Ali) 3. G‘azabli holatni ifodalovchi sifat leksemalar. Bular qatoriga g‘azabnok, kinli, darg‘azab, g‘azabli kabilardir. Ular orqali insonning tevarak-atrofdagi voqea-hodisalar, predmetlar, odamlar hatti-harakatidan noroziligi tufayli yuzaga kelgan kuchli ruhiy holati ifodalanadi: Ba’zanyog‘ayotgan o‘qlar bamisol Dudoqlaridan kinli so‘zlar uchgan on. (A.Suyun) Keltirilgan misoldan kin (kinli) so‘zi norozilik, gina ma’nolaridan tashqari, matnga bog‘liq holda g‘azab ma’nosini ham ifoda etmoqda. 4. Ijobiylik yoki salbiylik semasini ifodalovchi sifat leksemalar sog‘, sergak, hushyor, lol, mudroq, loqayd va h.k. lar ikki xil ruhiy holatni ifoda etish uchun qo‘llanadi. 5. Kishining hayotiy ahvoli, holatini ifodalovchikambag‘al, faqir, qashshoq, bechora, gado, bechorahol, yo‘qsil, miskin, yetim, mushfiq, musofir, boy, badavlat, davlatmand kabilar kishining hayotiy ahvoli, holatini ifodalashga xizmat qiladi: Mushfiq ona ko‘z oldida O‘sib borar farzandi. (E.Vohidov) 6. Predmetning harorat belgisini bildiruvchi sifat leksemalar predmetga nisbatan qo‘llanganda haroratning uch xil darajasini, ya’ni sovuqlik, iliqliq yoki issiqlikni ifodalashga xizmat qiladi: Sovuq marmar toshni siypalab, silab... (M.Ali). Issiq nafas purkar har bir deraza. (Shukrullo) 1 Олимов М. Рисолаи сарф ёки анъанавий морфология. Ўқув-методик қўлланма. Т.: Фан, 2003. 111 бет. 2 Нурмонов А., Шаҳобиддинова Ш., Искандарова Ш., Набиева Д. Ўзбек тилининг назарий грамматикаси. Морфология. Т.: Шарқ, 2001. 164 б. 3 Мамаражабова З. Кўриниш сифатларининг грамматик хусусиятлари. // Тил ва адабиёт таълими. 2002 2-сон. 22-23 бетлар. 4 Sayfullayeva R.R., Mengliyev B.R., Boqiyeva G.H., Qurbonova M.M., Yunusova Z.Q., Abuzalova M.Q Hozirgi o`zbek adabiy tili.T.: Фан, 2011. 335 b. 5 Қиличев Э. Ҳозирги ўзбек адабий тили. Бакалавр – ўзбек филологияси ихтисослиги учун қўлланма. Бухоро, «Бухоро», 2005. 228 б. 6 Холмуродов А. Креолизованные и некреолизованные подсистемы современного узбекского словообразования. Т.: Фан, 1989. –143 с. 60-63 б. 7 Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5 томли. Т.: Ўзб. Мил. Энцик., 2006–2008. 139 б 8 Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5 томли. Т.: Ўзб. Мил. Энцик., 2006–2008. 185 б 9 Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5 томли. Т.: Ўзб. Мил. Энцик., 2006–2008. 139 б 10 Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5 томли. Т.: Ўзб. Мил. Энцик., 2006–2008. 351 б 11 Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5 томли. Т.: Ўзб. Мил. Энцик., 2006–2008. 414 б. 12 Турсунов У., Мухторов Ж., Раҳматуллаев Ш. Ҳозирги ўзбек адабий тили. Олий ўқув юртлари филология факультетлари талабалари учун дарслик. Т.: Ўзбекистон, 1992. 339 б. 302 б. 13 Mengliyev B., Abuzalova M. Hozirgi o`zbek adabiy tili. –Qarshi, 2005. 44 b. 14 Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5 томли. Т.: Ўзб. Мил. Энцик., 2006–2008. 208 б. 15 Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5 томли. Т.: Ўзб. Мил. Энцик., 2006–2008. 532 б. 16 Холмуродов А. Креолизованные и некреолизованные подсистемы современного узбекского словообразования. Т.: Фан, 1989. –143 с. 302 б. 17 Нурмонов А. Ўзбек тилшунослигининг тарихи. Т.: Ўзбекистон, 2002. 237 б. 50 б. 18 Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5 томли. Т.: Ўзб. Мил. Энцик., 2006–2008. 170 б. 19 Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5 томли. Т.: Ўзб. Мил. Энцик., 2006–2008. 425 б. 20 Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5 томли. Т.: Ўзб. Мил. Энцик., 2006–2008. 189 б. 21 Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5 томли. Т.: Ўзб. Мил. Энцик., 2006–2008. 343 б. 22 Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5 томли. Т.: Ўзб. Мил. Энцик., 2006–2008. 92 б. Download 60.06 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling