Va innovatsiyalar vazirligi

---

 
 

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN 
VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI 
MIRZO ULUG‘BEK NOMIDAGI O‘ZBEKISTON 
MILLIY UNIVERSITETINING JIZZAX FILIALI
 
 
Filial sirtqi bo’lim 
Ijtimoiy va iqtisodiy fanlar kqfedrasi 
Iqtisodiy ta’limotlar tarixi fanidan 

MUSTAQIL ISH
 
Mavzu: Qadimgi Gretsiya rivojlanishining asosiy
xususiyatlari 
BAJARDI: 951-22 GURUH talabasi Jo`rayev A.T.
QABUL QILDI: Xudoyarov R.T. 
Jizzax-2023 

---

Reja: 
1.Qadimgi Gretsiya mustamlakachilik siyosatining yo’nalishlari; 
2.Qadimgi Gretsiya iqtisodiyotining asosiy tarmoqlari;
3.Gretsiyaning hozirgi kundagi iqtisodiyoti;
 
 

---

Kirish 
Bu mavzuni yoritishimdan asosiy maqsad Gretsiyanining oldingi va hozirgi 
iqtisodiyotini tubdan o’rganishdir. Qadimgi Gretsiyaning iqtisodiyotini asosiy vazifalari 
nimadan iborat ekanligini va uning o’sib borishi haqida to’xtalib o’tmoqchiman.
Shuningdek Gretsiya aholisi, kelib chiqishi haqida ham ozgina ma’lumot berib 
o’taman. Gretsiya iqtisodiyoti hozirgi kunda qay holatda ekanligi va bu holatgacha qay 
tarzda yetib kelganligi haqida ham so’z yuritiladi.Gretsiya deganda avvalo ko’z 
oldimizga qadimiy shahar gavdalanadi. Bu mamlakatning turmush tarzi, ma’daniyati, 
an’analari haqida ham ushbu referatimda so’z yuritiladi.
Shuningdek qadimgi Gretsiya iqtisodiyoti rivojlanishining asosiy xususiyatlari 
haqida ham to’xtalib o’taman. Bu mamlakatda davlat boshqaruvi qanday olib borilgan 
ekan degan savolga ham ushbu referatdan javob topasiz. Eramizdan avvalgi asrlarda 
Gretsiyada quldorlik tizimi bo’yicha uning qay yo’sinda olib borilganligi bo’yicha ham 
malumotga ega bo’lishingiz mumkin. Qo’shimcha qilib shuni aytib o’tishim kerakki; 
Gretsiyaning mustamlakachilik yurishlari va qaysi hududlarni bosib olganligi, u 
yerda qanday ishlar olib borilganligi haqida bilib olishingiz mumkin. Gretsiya bosib 
olgan hududlarida qanday siyosat olib borganligi u yerni aholisiga bo’lgan munosabatlar 
va ulardan olinadigan soliqlar haqida ham o’z bilimingizni oshirib olishingiz mumkin. 
Qisqacha qilib aytganda Qadimgi Gretsiyaning o’tmishdan hozirgi kungacha 
rivojlanish bosqichlari uning sanoati, qishloq xo’jaligi va boshqa tarmoqlari o’tmishdan 
to hozirgi kungacha rivojlanishi hamda uning rivojlanishiga asosiy sabab bo’lgan 
iqtisodiy omillar haqida ushbu yozma ishimda alohida to’xtalib o’tganman. Xullas bu 
yozma ishimda Qadimgi Gretsiya iqtisodining rivojlanish xususiyatlari haqida so’z 
yuritiladi. 

---

Qadimgi Gretsiya mustamlakachilik yo’nalishlari 3 turga bo’linadi. Birinchisi 
shimoliy va sharqiy Qora dengiz sohillari ochilgan yo‘llar. Bu yerda eng katta grek
mustamlakalaridan Olviya (Buga ustesi), Xersones, Feodosiya va Pantikapey (Qrim),
Fanagoriya (Kubani ustesi)4. Grek mustamlakachilik harakatining yana bir
yo‘nalishi G’arb tomon Appenin va Pireney yarimorollari tomon yo‘nalgan edi. Eng 
katta va asosiy grek mustamlakalari Italiya sohillarida va Sitsiliya orollarida edi. 
Mustamlakalarda kelib joylashgan greklar juda katta shaharlar barpo etdilar,
jumladan Sirakuzi, Tarent, Neapolis, Messinu va b. Nihoyat, greklarning oxirigi 
yo‘nalishi 
janubga 
ya’ni 
Shimoliy 
Afrikaga 
yo‘nalgan 
edi. 
Gretsiyaning 
mustamlakachilik harakati uning boshqa davlatlar bilan savdo aloqalarini rivojlantirdi.
Mustamlakachilik Gretsiya jamiyat hayotiga ijobiy ta’sir ko‘rsatib va uning xo‘jalik 
hayotini kengaytirdi va eng ahamiyatlisi u quldorlik tuzumini yanada rivojlantirdi. 
So‘nggi, Gretsiya hayotida to‘rtinchi voqea bu eramizdan avvalgi VI va IV 
asrlarda Afina quldorlik davlatini gullab yashnashi edi. Eramizdan avv. VI asrga kelib
Gretsiyaning eng rivojlangan davlat - shahri Afina o‘rta Gretsiyaning janubi-sharqi
Attikada joylashgan edi. Attika uch tarafidan dengiz bilan o‘ralgan bo‘lib, qoyali 
tog‘lar tashkil topgan bo‘lib dehqonchilik bilan shug‘ullanib bo‘lmasdi. Lekin u yer osti 
metallarga boy edi jumladan kumush, marmar va yuqori sifatli loyning mavjud
bo‘lishi unda hunarmandchilik va savdo rivojlanishiga olib keldi.Eramizdan avv. VIII
asrlarda Afinani boy zodagonlar («Evpatrid» -oliyjanoblar) boshqarar edi. Ularning
saralangan vakillari (arxontam) va maslahat kengashi (arxeopaglar)ga qadimgi
basilevslarning davlat boshqaruv vakolati tegishli edi. Evpatridlar borgan sari
demoslarni eza boshladilar. Mustamlakachilik natijasida Attikada demoslar ichidan
yangi savdo - sanoat tarmog‘i yangi sinf ajralib chiqa boshladi, bu yangi sinf o‘zi ham 
qul va kambag‘al sinfni siqib chiqara boshladi. 
Bu yangi quldorlar evpatridlarning o‘zboshimchaligi bilan kelisha olmasdi 
va yangi quldorlar o‘zlariga tarafdorlar yig‘a boshladilar.Afina o‘z kuch-qudratini grek - 
forslar (mil.avv.500-479y.) bilan bo‘lgan jangda katta o‘lja va asirlar bilan
mustahkamlab oldi. Afina butun grek davlatlar ittifoqini va Afina dengiz
qo‘mondonligini tuzdi. Natijada Afina Qadimgi Gretsiyaning iqtisodiy va siyosiy 
markaziga aylanadi.Eramizdan avv. V asrga kelib Afina iqtisodiy rivojlanishning 
cho‘qqisiga chiqdi, uning zamirida qullar mehnatidan keng foydalanish yotadi. Qullar 
xalq xo‘jaligining hamma sohalarida ishlatila boshlandi, jumladan qishloq 
xo‘jaligida, qurilishida, kemalarda hunarmandchilik ustaxonalarida, tosh konlarida va 
b. Ergasteriya - deb nomlangan hunarmandchilik ustaxonalarida qullar mehnatidan keng 
foydalanilardi, ular metall buyumlar, sopol idishlar, qurollar va mebel, oyoq-kiyim, 
taqinchoqlar yasash bilan shug‘ullanishar edi.Vaqt o‘tishi bilan Afinaning tashqi 
ko‘rinishi o‘zgardi, yangi imoratlar qad ko‘tardi, u o‘z zamonining hunarmandchilik

---

va madaniyat markaziga aylandi. Afinaning Pirey gavani o‘z davrining mashhur savdo 
portiga aylandi. Chunki Pirey orqali Afina va boshqa grek polislari vino, alifa moyi, 
metallar va turli buyumlar olib chiqilardi va Pireyga non mahsulotlari, shirinliklar, 
qimmatbaho buyumlar va fil suyagi, temir, mis va shunga o‘xshash turli xil mahsulotlar
olib kelinar edi. Savdo bilan birgalikda, Gretsiyada pul almashtiruvchilardan
chiqqan sudxo‘rlar paydo bo‘ldi. Metall pullar keng muomalaga qo‘yilgan edi.Lekin
Afinaning rivojlanishi davomiy emas edi. Eramizdan avv. 433yilda Afinada Gretsiya 
janubidagi Sparta nomli kuchli aristokrat quldor davlat bilan jang boshlandi. Bu jangda
Sparta yutib chiqdi. Ikkala davlatning urushdan keyin kuchsizlanishi eramizdan avv. 
IV asrda Gretsiya shimolida joylashgan Makedoniya tomonidan bosib olinishiga sabab 
bo‘ldi. Mashhur Makedon shohi Iskandar Zulqarnayn keyinchalik o‘zining g‘olibona
yurishlari bilan Sharqqa qarab yo‘l oldi. Iskandar juda katta imperiya tuzdi lekin u 
katta bo‘lgani bilan juda tarqoq edi shuning uchun u tezda mayda-mayda davlatlarga
ajralib ketdi. Shundan so‘ng antik dunyoning siyosiy hamda iqtisodiy markazi
sekinlik bilan g‘arbga, ya’ni Appenin yarimorolariga ko‘cha boshladi va qudratli 
qadimgi Rim davlatchiligi paydo bo‘la boshladi.Quldorlik tuzumi rivojlanishining eng 
yuqori nuqtasi Antik davr, ya’ni Qadimgi Gretsiya va Qadimgi Rim davrlariga to‘g‘ri 
keladi. Antik davlatlarda quldorlik ancha-mukammal, klassik shaklga keldi.Qadimgi 
Gretsiya va Rimda quldorlik davlatining tashkil etilishi ibtidoiy jamoa tuzumini
butunlay tugatilishiga sabab bo‘ldi. Qullar antik jamiyatda asosiy ishchi kuchi bo‘lib 
qoldi.Antik davr quldorlik munosabatlarining shakllanishi yirik urushlar bilan uzviy 
bog‘lik edi, chunki urushlar natijasida egallangan hududlardan moddiy boyliklar hamda 
juda ko‘p asirlar olib kelinardi va ular o‘z navbatida qullarga aylantirilardi.Greklarning 
madaniy, siyosiy va xo‘jalik hayotining qadimgi o‘choqlari bo‘lib Krit oroli va
Mesopotamiya yarimorolining sharqiy sohilidagi Miken shahri hisoblangan, shu
bilan birga Gretsiyaning eng qadimgi davri Kritmiken davri deb ataladi. Uning 
xronologik davrlanishi eramizdan avvalgi III ming yillik va eramizdan avvalgi XII asrga 
to‘g‘ri keladi. Krit-miken davrida moddiy madaniyat shakllanadi, bunga toshdan uylar
qurish, mis va bronzadan yasalgan qurollarni ishlatish, kemasozlik va
dengizchilikning paydo bo‘lishi isbot bo‘la oladi. 
Qadimgi Gretsiya tarixining keyingi, ya’ni ikkinchi davri eramizdan 
avvalgi XI-IX asrlarni o‘z ichiga oluvchi gomer davri hisoblanadi. Bu davr 
Qadimgi Gretsiyaning taniqli shoiri Gomer nomi bilan atalgan, chunki uning asarlarida
eramizdan avvalgi II ming yillikning oxiri va I ming yillikning boshlaridagi
qadimgi greklar iqtisodiy hayotining yorqin ko‘rinishlari aks etgan.Gomer davri 
ibtidoiy jamoa ishlab chiqarishi tuzumining parchalanishi va quldorlik munosabatlari 
shakllanishi jarayoniga to‘g‘ri keladi. Grek urug‘ jamoalari boshqaruviga oqsoqol 
«basileve» tayinlangan. Bir nechta urug‘lar «fratriy»larni tashkil etgan va o‘z

---

navbatida bir nechta fratriylar guruhi «fill»larni tashkil etgan. Vaqt o‘tishi bilan
mulk taqsimotidagi tengsizlik sababli urug‘lar yirik-yirik oilalarga bo‘linadilar,
keyinchalik esa oilalar hududiy jamoalarga birlasha boshladilar. Har bir oilaga yer 
uchastkalari ajratildi va bu uchastkalar meros sifatida avlodlarga o‘tkazila boshladi.
Basilevslar va boshqa ko‘pgina urug‘ boshliqlari turli harbiy o‘ljalar evaziga boyib
boshladilar hamda asta-sekin katta yer egalariga va quldorlarga aylandilar, shuningdek 
boy va katta harbiy kuchga ega bo‘lgan jamoa kengashi a’zolari boshqaruvchi sinfni 
tashkil qilaboshladilar. Bularning hammasi sinfiy jamiyat shakllanishi, davlatning paydo 
bo‘lishiga asos bo‘ldi. 
Keyingi bosqich eramizdan avvalgi VIII-VI asrlarga to‘g‘ri kelib, bu 
davrda Qadimgi Grek shahar - davlatlari (polislar)ning paydo bo‘lishi va «buyuk 
grek mustamlakaga aylantirishi» sodir bo‘lishiga sabab bo‘ldi. Polis markazi bo‘lib atrofi 
devor bilan o‘ralgan shahar hisoblangan, uning atrofida esa qishloq aholisi joylashgan. 
Polisning barcha aholisi 2 tabaqaga - erkin aholi va qullarga bo‘lingan. Erkin aholi ham 
o‘zlarining mulklari hajmiga ko‘ra turli qatlamlarga bo‘lingan. Boylar qoida bo‘yicha
urug‘ aslzodasi bo‘lgan va ular asosan polis harbiy kuchlarini yaratgan. Ular
o‘zlarini «aristokrat»lar deb atashgan, shuning uchun shaharning siyosiy tuzilishi 
“aristokratiya”larga bo‘lindi. Erkin aholining qolgan qismini dehqonlar va hunarmandlar 
tashkil etgan. Aholining bu qatlami «demos» deb atala boshlandi va grekchadan
tarjima qilganda «xalq» degan ma’noni beradi.Grek erlarining mustamlakalashtirilishi
natijasida boshqa hudud va mintaqalarda ham quldorlik shaharlari-davlatlari tashkil
topa boshladi. Eramizdan avvalgi VIII-VI asrlarda greklar yangi yerlarni egallash 
maqsadida o‘sha davrga nisbatan yirik sayohatlar va yurishlar uyushtirishdi.Shundan
so‘ng qadimgi dunyoning siyosiy va iqtisodiy markazlari g‘arbga, qadimgi davrning 
yanada qudratli quldorlik davlati - Rim joylashgan Apennin yarimoroli tomonga surila 
boshladi. 
2. Gretsiya Evropa janubiy qismida joylashgan bir unitar davlatdir. mamlakat 
aholisining so'nggi hisob-kitoblariga ko'ra, faqat ustida 11 million kishini tashkil qiladi. 
Gretsiya Respublikasi 132 ming kvadrat metr maydon o'z ichiga oladi. km. Ayni paytda, 
davlat ulkan edi iqtisodiy muammolarni, yirik ko'chalari cheksiz tashlashlar, 
tartibsizliklar, mish-mishlarga sabab va fitnani kelib olib keldi. Gretsiya poytaxti Afina 
hisoblanadi. Asosiy qonunchilik organi - parlament. 2015 yilning bahorida Respublikasi 
Prezidenti Prokopis Pavlopoulos hisoblanadi. Gretsiya Usmonli Xalifalik ajralib, 1821 
yilda 
mustaqil 
bo'ldi. 
bo'yicha unitar davlat joylashgan Bolqon yarim orolining. mamlakat tasarrufiga ko'p 
hududiy orollarda tushib. Gretsiya o'zi 13 ma'muriy hududlarga bo'linadi. Interaktiv, 
Icarian, Egey, Krit, Ioni va O'rta dengizlar yuvib. Albaniya, Bolgariya, Turkiya va 
Makedoniya kabi davlatlar bilan umumiy yer chegara. 98% pravoslav aholi. Qadimgi 

---

Gretsiya miloddan avval birinchi asrning boshida paydo qadimiy qishloqlar deyiladi. e. 
sohilida va O'rta dengiz orollari. O'sha kunlarda, eng ilg'or tamaddunlari faqat Rim va 
Gretsiya edi. Iqtisodiyot qul tizimiga asoslangan edi.Bu xususiy mulk iqtisodiy faoliyat 
asos 
bo'ldi. 
Fuqarolik jamiyati va davlatchiligi demokratik institutlar rivojlanishi bilan asta-sekin 
shakllangan. Hellas dastlab bir aristokratik respublika bo'ldi. Qadimgi Gretsiya 
iqtisodiyoti hamjamiyati parchalanish tomonidan tashkil etildi siyosat iqtisodiy faoliyat 
butunlay bog'liq. Har bir shahar aristokrat mulkini birlashtirdi. qutb a'zolari siyosiy va 
fuqarolik huquqlari edi. Bu pul va tovar munosabatlarini asos kim ular bo'ldi. 
Iqtisodiyotning asosiy sektor, masalan, uzum va zaytun ishlov berish, qishloq xo'jaligi 
edi. o'tgan qoramol (qo'y, echki va hokazo. D.) quyidagi. Hunarmand va fermerlar savdo 
bilan shug'ullanadi. Orqaga Gretsiya erlarni eski kun ichida mis, kumush, oltin, 
qo'rg'oshin va marmar kabi foydali resurslarga boy edi. Moliyaviy faoliyatini avj qaytarib 
1996 taqaladi. Shunday qilib, yalpi ichki mahsulotning qariyb $ 120 mlrd. kishi boshiga 
yiliga $ 11,500 olish. So'ngra, Evropa davlatlari rahbarlarining orasida qaytib jadal o'sish 
sur'atlari bilan u faqat Gretsiya edi. vaqtda respublika iqtisodiyoti, qishloq xo'jaligi va 
sanoatning muvaffaqiyati asoslangan edi. Bu sohalarda ulushi 55 dan ortiq% tashkil etdi. 
foiz qolgan turizm tashkilotlar xizmatlari va soliqlar o'rtasidagi bilan o'rtoqlashdi. 
Ishsizlik 11% dan oshmaydi. 
XXI asr boshida mamlakat asosiy moliyaviy o'zgarishlar bilan belgilangan edi. 
Yunonistonda to'satdan xorijiy investorlar tomonidan tortdi. Bir tomondan, iqtisodiyotni 
barqarorlashtirish va ba'zi muhim jihatdan kamchiliklarni yopish iborat. Boshqa kuni - 
milliy tizimi G'arb integratsiya moslashish kerak edi. Natijada, Gretsiya asta-sekin 
Yevropa Ittifoqi o'z hamkorlari uchun yo'l berish aylandi. Hold kapital faqat, Italiya 
Frantsiya, Shveytsariya Amerika va nemis banklari tomonidan milliardlik kreditlar 
beradi. Shunday bo'lsa-da, tarmoqlari tomonidan yunon iqtisodiyotining asosiy xususiyati 
deyarli o'zgarmadi. xizmatlar o'rnidan 27,3% - - dan ortiq 64,4% qishloq xo'jaligi yalpi 
ichki mahsulotning 8,3%, sanoat hududi bo'lgan. Shu bilan bir vaqtda, suyuq yoqilg'i 
fuqarolarning ehtiyojlari import hisobiga faqat kesishadi. Evropa agro-ishlab xalqlarning 
biri uzoq Gretsiya bo'lish ko'rib chiqildi. teng ustida mamlakat iqtisodiyoti, Evropa 
Ittifoqi asosiy a'zolari hatto ba'zi kattaroq. Gretsiya sanoat rivojlanishini to'sqinlik Faqat 
salbiy, ishlab chiqarish o'rtacha darajasi.
Davlat sektori yalpi ichki mahsulotga nisbatan yarmidan sal kamroq beradi. Bu 
yaxshi rivojlangan savdo va bank tizimi orqali erishiladi. daromad ulushi va sug'urta 
kompaniyalari va turizm. sanoat kelsak, so'nggi yillarda eng daromadli to'qimachilik, 
neft-kimyo, oziq-ovqat va metallurgiya sanoati mavjud. O'z navbatida, temir yo'l 
bog'laning havo va dengiz emas, zaifdir. Bank tizimini turg'unlik va yalpi ichki 
mahsulotning o'sishi sekin: Umuman, yunon iqtisodiyoti qisqacha ikki buzilishiga bilan 

---

xarakterlanadi. Bu pul aylanmasining qariyb 20% soyasi Tilimdagi kasb etishini qayd 
etish lozimmamlakat tarmoq tuzilishi notekis va nomutanosib davomida ishlab chiqilgan. 
Lekin engil sanoatda yirik davlatlarning biri yana Gretsiya hisoblanadi. mamlakat 
iqtisodiyoti deyarli 19% bilan, bu baliqchilik mahsulotlari boradi. ko'proq aholining 21% 
dan yengil sanoat jalb Shu bilan bir vaqtda.. Faol nikel qazib etilmoqda ruda, boksit, 
jilvir, magnetit, pirit. Xo'sh po'lat, mashinasozlik, yog'ochni qayta ishlash ishlab 
chiqarishni o'zlashtirdi. Ustuvor to'qimachilik sanoati hisoblanadi. iqtisodiyoti uchun 
muhim yuk. Qishloq xo'jaligi xususiy fermer birlashmalari asoslangan. Ularga tufayli 
yunon iqtisodiyoti 7% tomonidan har yili boradi, va u qariyb $ 16 mlrd. spektri qishloq 
xo'jaligi chorvachilik, qishloq xo'jaligi va baliqchilik o'z ichiga oladi. Bugungi kunda 
mamlakatimiz yer 41% yaylov bilan band, hali 39% - o'rmon va fermer xo'jaliklariga er 
haydash. Gretsiya har yili taxminan 20 million kishi tashrif. Sayyohlar davlat xazinasiga 
ham yalpi ichki mahsulotning 15 dan ortiq% olib. tez-tez tashrif buyurib joylar plyajlar 
mavjud. Sunbathers va suzish Afina, Chora, Heraklion, Saloniki va boshqa katta Resort 
shaharlarda har yoz keladi. uning go'zalligi va uyg'unlik va bunday Rodos, Krit, 
Santorini, Peloponnesning, Mykonos sifatida orollar ajoyib atmosfera bilan sayyohlarni 
jalb. O'rta er dengizi ko'p Kruiz turlar haqida aytish adashib bo'lmanglar. Shunday bo'lsa-
da, so'nggi yillarda bir necha muhim suzib sayyohlar bor edi. Faqat 2015 yilning birinchi 
yarim yilligida bashorat nisbatan 22% kam edi. Shunday qilib, Gretsiya iqtisodiyoti 
haqida 6,8 milliard dollar qo'yishdi. Ko'pchilik sayyohlar yaqinda yana qor Qrim, 
Bolgariya yoki Turkiyada ta'tilga ketish uchun, deb aytish. U erda va sodiq narxlari va 
yaxshi sifatli xizmatlar. Mutaxassislarning fikricha, 2018 yilda jami qarzi 600 milliard 
evro etib mumkin. Bu yunon bank tizimini, balki Yevropa unifikatsiya qilish nafaqat 
hayron misli ko'rilmagan voqea hisoblanadi. Tabiiyki, hatto eng minimal to'lash uchun 
hech qanday dividendlar bor. Shoshib yunon hukumati xususiylashtirish dasturiga sodiq 
katta investorlarni taklif boshladi. Biroq, u faqat muqarrar kechiktirishga edi. 
Mamlakatimizda Standart allaqachon boshlandi. Gretsiyaning iqtisodiyoti turg'unlik bir 
bosqichida endi. 2015 yilning yanvar mamlakatda yangi hukumat. vazirlar vazifasi 
Evropa Markaziy banki yordamisiz iqtisodiyotini barqarorlashtirish uchun muqobil 
yo'llarini qidirish kerak edi. Mart 2015 yilda Gretsiya uning qisman yozish-off bir qattiq 
shaklida erishish, qarzini to'lashni rad etdi. Iyun oyida, barcha operatsiyalar Afina 
Xalqaro valyuta fondi bilan bekor qilindi. Progress erishilgan va Evropa Markaziy banki 
bilan qilingan. Bundan tashqari, erta iyul oyida hukumat Yevropa İttifoqi yordam rad 
etish to'g'risidagi referendum natijalarini qo'llab-quvvatladi. Shunday qilib, Gretsiyaning 
iqtisodiyoti bugun - bu chuqur ko'rsatuv ekan, ishlab chiqarish emas, balki yaqin orada 
bo'ladi. 
3.
Gretsiya iqtisodiyoti bo'ladi 
51-
nominal bilan dunyodagi eng katta 
yalpi ichki 
mahsulot
(YaIM) yiliga 209,853 mlrd. Xususida 
sotib olish qobiliyati pariteti
, Yunoniston 
dunyoda 
53-
yiliga 336,486 milliard dollar bo'lgan eng yirik iqtisodiyot. 2019 yildan 

---

boshlab Gretsiya 
o'n oltinchi yirik iqtisodiyot
27 a'zodan iborat 
Yevropa Ittifoqi
. Xalqaro 
valyuta jamg'armasining 2019 yildagi ko'rsatkichlariga ko'ra, Gretsiyaning jon boshiga 
YaIM 19,570 dollarni tashkil etdi 
nominal qiymati
va 31,572 dollar 
sotib olish qobiliyati 
pariteti
. 
Gretsiya
rivojlangan mamlakat
ga asoslangan iqtisodiyot bilan 
xizmat
(80%) 
va 
sanoat
sektorlar
(16%), bilan 
qishloq xo'jaligi sohasi
2017 yilda milliy iqtisodiy 
mahsulotning 
taxminiy 
4 
foiziga 
hissa 
qo'shdi. Muhim 
yunon 
sanoatiga 
kiradi 
turizm
va 
yuk tashish; yetkazib berish
. 2013 yilda 18 million xalqaro sayyoh bilan 
Gretsiya Evropa Ittifoqida eng ko'p tashrif buyurilgan 7-o'rinda, dunyoda 16-o'rinda 
edi. The 
Yunoniston savdo floti
dunyodagi eng yirik kemadir, yunonistonga tegishli 
kemalar butun dunyoda 15% ni tashkil qiladi 
o'lik vazn
2013 yildan boshlab. Gretsiya va 
Osiyo o'rtasida xalqaro dengiz tashishlariga bo'lgan talabning ortishi dengizchilik 
sohasida misli ko'rilmagan investitsiyalarni keltirib chiqardi. 
Mamlakat Evropa Ittifoqi tarkibida muhim qishloq xo'jaligi ishlab chiqaruvchisi 
hisoblanadi. Gretsiya Bolqonda eng yirik iqtisodiyotga ega va muhim mintaqaviy 
investor hisoblanadi. Yunoniston eng yirik xorijiy investor edi 
Albaniya
2013 
yilda, uchinchisi 
Bolgariya
kuchli uchlikda 
Ruminiya
va 
Serbiya
va eng muhim savdo 
sherigi va yirik xorijiy investor 
Shimoliy Makedoniya
. Yunoniston telekommunikatsiya 
kompaniyasi 
OTE
sobiq Yugoslaviya va boshqa Bolqon mamlakatlarining kuchli 
investoriga aylandi. 
Gretsiya ilg'or deb tasniflanadi, 
yuqori daromadli
iqtisodiyot, va uning asoschisi 
edi 
Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti
(OECD) va 
Qora dengiz iqtisodiy 
hamkorligini tashkil etish
(BSEC). Mamlakat hozirgi Evropa Ittifoqiga 1981 yilda 
qo'shilgan. 2001 yilda Gretsiya y
evro
o'rniga uning valyutasi sifatida 
Yunoncha 
draxma
evro uchun 340,75 draxma kursi bo'yicha. Gretsiya 
Xalqaro valyuta 
fondi
va 
Jahon savdo tashkiloti
, va Ernst & Young's-da 34-o'rinni egalladi 
Globalizatsiya 
indeksi
2011. 
Ikkinchi jahon urushi
(1939-1945) mamlakat iqtisodiyotini vayron qildi, ammo 
1950 yildan 1980 yilgacha bo'lgan iqtisodiy o'sishning yuqori darajasi 
Yunonistonning 
iqtisodiy mo''jizasi
. 2000 yildan boshlab Gretsiya Evro hududi bo'yicha o'rtacha YaIM 
o'sishining yuqori ko'rsatkichlarini ko'rdi, 2003 yilda 5,8% va 2006 yilda 5,7% ni tashkil 
etdi. Keyingi 
Katta tanazzul
va 
Yunoniston hukumati qarz inqirozi
, kengroq markaziy 
e'tibor 
Evropa qarz inqirozi
, bilan iqtisodiyotni keskin tanazzulga yuz tutdi 
haqiqiy
Yalpi 
ichki mahsulotning o'sish sur'atlari 2008 yilda −0,3%, 2009 yilda −4,3%, 2010 yilda 
−5,5%, 2011 yilda −10,1%, 2012 yilda −7,1% va 2013 yilda −2,7%. 2011 yilda 
mamlakat 
davlat qarzi
356 milliard yevroga yetdi (nominal YaIMning 172%). Eng katta 
muzokaralardan so'ng 
qarzni qayta tuzish
bilan tarixda 
xususiy sektor
, uchun 100 
milliard yo'qotish 
obligatsiyalar
xususiy investorlar, Gretsiya 2012 yilning birinchi 
choragida 
suveren 
qarz 
yukini 
280 
milliard 
evroga 
(YaIMning 
137%) 
kamaytirdi. Gretsiya 2014 yilda 6 yillik iqtisodiy pasayishdan so'ng YaIMning real o'sish 
sur'atini 0,7% ga erishdi, ammo 2015 yilda 0,4% ga va 2016 yilda 0,5% ga 
qisqargan. Mamlakat 2017 yilda 1,3%, 2018 yilda 1,6% va 2019 yilda 1,9% bo'lgan 

---

o'rtacha o'sish sur'atlariga qaytdi, ammo tufayli 2020 yilda YaIMning 9,5% gacha bo'lgan 
jiddiy tanazzulga uchrashi kutilmoqda 
Covid-19 pandemiyasi
. 
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki Gretsiyaning o’tmishdan hozirgi kungacha 
bo’lgan vaqt davomida uning iqtisodiyoti tubdan o’zgardi desam adashmagan bo’laman. 
Har bir sanoat tarmoqlariga bugungi kunda ham ancha sezilarli o’zgarishlar bo’lmoqda 
bundan kurinib turibdiki gretsiya iqtisodiyoti kundan kunga o’sib bormoqda.Bu 
mamlakatda ro’y berayotgan barcha islohotlar bugungi kunda o’z samarasini bermoqda 
deb uylayman.Shuni aytib o’tishim kerakki Gretsiya yaqin kelajakda bundanda yuqori 
pog’onaga kutariladi desam adashmagan bo’laman. 

---

Foydalanilgan adabiyotlar; 
1. Muminov N.G. (‘Tsentr innovatsionnix texnologiy’) 2018-yil 
2. To’rayev X. N. (‘Tsentr innovatsionnix texnologiy’) 2018-yil 
3. Ochilov N. Y. (‘Tsentr innovatsionnix texnologiy’) 2018-yil