Va madaniy tahdidlar

Havolalarni tekshiring. Biron xabarni boshqa havolalar orqali ham qidirib 
ko‘ring, bir necha manbadan olingan ma'lumotlarni solishtiring. 
Sanalarga e'tiborli bo‘ling. Yangilik, xabarning sanasi yangimi? Balki 
eski xabarni taqdim etishayotgandir? 
Balki bu hazildir? Xabar juda g‘alati, reallikdan uzoq bo‘lsa, bu hazil 
sifatida ommalashtirilgan bo‘lishi ham mumkin. 
Xolis bo‘ling. Ma'lumotning chin yoki yolg‘onligini sizga yoqqan-
yoqmaganligi, manfaatingiz yuzasidan hal qilmang. 
Mutaxassislardan so‘rang. Shunchaki mazkur axborotga daxldor bo‘lgan 
shaxslardan surishtirib ko‘rish ham mumkin. 
Feykni aniqlashga yordam beruvchi resurslar 
Feyk fotoni aniqlash. Fotofeyklar ham ko‘p uchraydi, ham ularni aniqlash 
oson. Suratning asl manbasini aniqlash uchun surat ustiga sichqonchani olib kelib, 
«suratni Google’dan topish» buyrug‘ini tanlash kerak. 
Tineye servisiga fotoni yuklash orqali suratning aslini topish, uning turli 
hajmdagi variantlari, qachon tarmoqqa yuklangani, kompyuterda ishlov berilgani 

---

haqida ham ma'lumot olish mumkin. 
Feyk videoni aniqlash. Video YouTube ga joylangan bo‘lsa, YouTube 
DataViewer servisidan o‘tkazing. U videoning tarmoqqa qachon yuklanganini 
ko‘rsatadi va bir nechta skrinshotlarni chiqarib beradi. Skrinshotlar orqali qidiruv 
berib, shunga o‘xshash videolarni qidirib ko‘rish mumkin bo‘ladi. InVID servisi 
orqali esa turli platformalardan yuklangan videolar haqida to‘liq ma'lumot olish 
mumkin. U video internetga yuklangan paytdan boshlab “bosib o‘tgan yo‘l”ini 
ko‘rsatadi. Videoni ko‘rishda mashina raqamlari, mayda yozuvlar, odamlarinng 
ust-boshi, binolar holatiga diqqat qaratish orqali ham videoga ishlov bergan-
berilmaganini aniqlash mumkin. 
4. Tarixdan ma'lumki, inson uchun eng xavfli tahdid bu ma'naviy tahdiddir. 
Darhaqiqat, bugun eng katta xavf sifatida diniy ekstremiz va terrorizm tilga 
olinmoqda. Terrorizm birinchi galda insoniyat uchun eng muhim va qimmatli 
bo‘lgan boylik, ya'ni tinchlik, ko‘ngil xotirjamligi, mamlakat taraqqiyotining 
muhim tarixiy omili bo‘lgan fuqarolararo hamjihatlikka rahna soluvchi asrimizning 
eng xavfli ijtimoiy illati sifatida tilga olinmoqda. 
XXI-asr texnologiyalar asri bu hech kimga sir emas. Bugungi kunda 
istalgan ma’lumotni bir necha soniyalar ichida topish va undan foydalanish 
mumkin. Lekin bir yomon tomoni bu o’rgimchak to’riga filtr o’rnatilmagan u xar 
qanday ma’lumotni topib beradi. G’arazli kimsalar tarqatayotgan ma’lumotlarni 
ham. Ular ijtimoiy tarmoqlarda o’zlariga “Allohning quli” “Allohning qilichi” 
“Ummu falona” va shu singari jarangdor nomlar qo’yib sodda insonlarni o’z 
domiga tortishmoqda. Ular dinni o’ziga niqob qilgan ekstremist terrorchilardur.
Diniy ekstremizm diniy rang-baranglikni rad etadi. Shu asnoda 
aqidaparastlar nafaqat ijtimoiy hayotning siyosiy, iqtisodiy yoki madaniy 
sohalariga zarar yetkazadilar, balki jamiyatga ommaviy tarzda psixologik bosim 
o‘tkazib, eng mudhish shakllardagi zo‘ravonlik va agressivlik mafkurasini 
yoyadilar. Ushbu illat bugun eng rivojlangan mamlakatlar qatorida diyorimizga 
ham xavf solmoqda. Uning ta'sir doirasi ayniqsa, yoshlarimizni turli diniy 
oqimlarga jalb etilishida yaqqol namoyon bo‘layotgani hech birimizga sir emas.
Manbalarda 
keltirilishicha 
diniy 
ekstremizm 
va 
terrorizm 
kabi 
hodisalarning ildizlari uzoq tarixga borib taqaladi. “Terrorizm” so‘zi birinchi marta 
1793–1794-yillarda Fransiya inqilobi davrida iste’molga kiritilgan. O‘sha davrda 
bu so‘z ijobiy ma’noda qo‘llangan va hukmdorlar tomonidan xalqqa nisbatan zulm 
oshib ketganda unga qarshi kurash ifodasi sanalgan.Shunday bo’lsada ular xech 
qachon ijtimoiy barqarorlik va tarqqiyot uchun bugungidek tahdid solmaganini 
qayd etib o’tish lozim. Zero hozirda diniy ekstremizm va terrorizm global 
xarakterga ega bo’lib, dunyoning barcha mamlakatlari hamda mintaqalariga birdek 
xavf solmoqda. 

---

 Diniy ekstremizm kelib chiqishining birinchi va asosiysi sababi bu – 
mutaassib fikr va qarashlarning paydo bo’lishidir. Ongi zaharlangan va 
mutaassibga aylangan kishilar o’zlari qilayotgan ishlarni to’g’ri deb hisoblagan 
holda, har qanday nomaqbul ishlardan ham bosh tortmaydilar. Vaholanki, ularni bu 
yo’lga boshlagan “rahnamolarning” asl maqsadi mohiyatan g’ayriinsoniy 
xarakterga ega. Ularning asosiy niyati butun Osiyo hududida qadimgi Arab 
xalifaligin barpo etish kerak deb kurashmoqdalar. Lekin, ularning asosiy niyati shu 
bilangina cheklanib qolmasdan, dinni niqob qilib olib hokimiyatni qo’lga olish, bu 
yo’lda ,,inson’’ deb atalmish buyuk jonzotni o’ldirishdan ham tab tortmayapti. 
Ular hozirgi kunda, ayni daqiqada ham o’z yovuz, jirkanch ishlarni turli 
davlatlarda amalga oshirmoqdalar.  
Ma’lumotlarga qaraganda, bugungi dunyoda 500 ga yaqin terrorchi 
tashkilotlar ish olib bormoqda. 1968-1980-yillar davomida ular 6700 ga yaqin 
terrorchilik amaliyotlarini sodir etganlar. Natijada 3668 kishi halok bo’lib, 7474 
kishi turli jarohatlar olgan. Bu statistika yuqoridagi fikrlarimning isboti bo’la oladi. 
Zero 22 yil davomida 3668 odam qo’poruvchilik xarakati qurboniga aylangan 
bo’lsa, teroristik tashkilotlarning globallashuvga va jamiyatga intilishi kuchayib 
borganligi sababli birgina 11- sentabr voqealarida 3000 dan ortiq inson halok 
bo’lganligini sizga aytib o’tgandim. 
Ekstremizm va terrorizm odamlarning ertangi kuniga bo’lgan ishonchiga 
putur yetkazibgina qolmay, balki xalqaro maydondagi muammolarni, jumladan, 
turli e’tiqod vakillari bo’lgan xalqlar orasidagi o’zaro ishonchga soya solib, jahon 
taraqqiyotining xalqaro iqtisodiy va madaniy hamkorlikning rivojiga to’siq 
bo’lmoqda. Ekspertlarning xabar berishicha, dunyoda terroristik tashkilotlarning 
yuzdan ortig’i eng zamonaviy qurollar bilan qurollangan va bu tashilotlar bir-
birlari bilan axborot almashadilar, qo’poruvchilik ishlarinini amlaga oshirayotgan 
paytda o’zaro sherikchi bo’ladilar, zaruz bo’lgan vaqtda bir-birlariga moliyaviy va 
boshqa shakldagi yordam beradilar.Bunday tashkilotlarning eng yiriklari qatoriga ,, 
Al-Qoida’’, ,,Al-Jihod al-islomiy’’, ,,Hizbut-tahrir’’, ,,Tolibon’’ “ISHID” 
“Vahobiylar” va boshqa terroristik tashkilotlarni misol qilib aytishimiz mumkin. 
Islomiy ekstremizm hozirgi davrda va u bilan bog’liq terrorizm dunyoning 15 dan 
ortiq mamlakatiga alohida tahdid solmoqda. Bu davlatlar qatoriga Sudan, Misr, 
Suriya, Hindiston, Saudiya Arabistoni, Jazoir, Liviya, Senegal, Pokiston, 
Malayziya, Indoneziya, Falastin, Iroq va boshqa davlatlarda terrorizm eng 
ashaddiy ildiz otgan davlatlar sirasiga kiradi. Hozirgi kunda eng dahshatli 
qo’poruvchilik ishlari Suriya, Iroq va Afg’oniston davlatlari hududlarida sodir 
bo’lmoqda. Bizning yurtimiz O’zbekistonda ham 1999-yil 16-fevral (Toshkent), 
2004-yilning mart-aprel va iyul, 2005-yilning may (Andijonda) oylarida sodir 
etilgan voqealar keng ko’llamli xalqaro terrorchilik tuzilmasining navbatdagi

---

,,vahshiyliklaridan” biri ekaniga hech qnday shubha qolmaydi. Bizning davlatimiz 
diniy ekstremizm va terrorizm bilan duch kelgan va uning asoratlaridan aziyat 
chekkan birinchi davlat emas. U bugun jahonning ko’plab mamlakatlari 
xavfsizligiga tahdid solayotgan illatdir. 
Ma`lumki dunyoda hech bir din u hoh xristianlik bo‘lsin, hoh buddizm, 
yahudiylik dini bo‘ladimi insonlarni hech qachon yovuzlikka, qo‘poruvchilikka, 
qo‘rqitishga, odam o‘ldirishdek jirkanch bir holatlarga da`vat qilmaydi, balki 
insonlarni ezgulikka, diyonatga, halollikka undovchi vosita bo‘lib xizmat qiladi. 
Shunday ekan diniy ekstremistik guruhlarning “din” yo‘lida olib borayotgan 
qo‘poruvchilik harakatlari mutloqo asossizdir. Yuqorida keltirib o‘tgan dinlardek 
islom dini ham ezgulik dini ekanligiga hech bir shak-shubha yo‘q. Lekin hozirgi 
kunda butun dunyoda olib borilayotgan ekstremistik va terroristik harakatlarning 
aksariyati aynan islom dini niqobi ostida sodir e`tilayotganligi muqaddas dinimizga 
bo’lgan munosabatni biroz salbiylashtirayotganligi bor gap. Ayniqsa hozirgi kunga 
kelib butun dunyoga xavf solayotgan terrorchilik guruhlarining eng yirigi, 
o‘zlarining ta`biri bilan aytganda “Iroq va Shom islom davlati”dir. Bir nechta yirik 
terrorchi guruhlarning o‘zaro birlashishidan tashkil topgan, niyatlari o‘z 
bayrog‘idek qora, hali hech bir davlat tan olmagan bu “davlat” bugungi kunda 
butun insoniyatga tahdid solayotgan siyosiy muammoga aylanib ulgurdi. Ular 
dunyoning turli burchaklarida teraktlar sodir etish va tinch aholining yuragiga 
g‘ulg‘ula solish bilan tartibsizliklar keltirib chiqarishni o‘zlariga kasb qilib oldilar.
So‘nggi yillarda mutaassib oqimlar yoshlar ichidagi faoliyatini xorijiy 
mamlakatlardagi mehnat migrantlarini ta’sir doirasiga olish, “Internet” orqali 
targ‘ibot o‘tkazish, oila a’zolari, yaqinlari va qo‘shnilarini o‘z guruhiga tortish, 
yashirin “hujralar” tashkil etish, diniy-ekstremistik mazmundagi materiallarni 
bosma, elektron ko‘rinishda tarqatish kabi usullarda amalga oshirmoqda. 
Mutaxassislarning fikricha hozirda 100 mingdan ortiq ekstremizmning turli 
ko‘rinishlarini o‘zida tashuvchi g‘oyalar targ‘iboti bilan shug‘ullanuvchi saytlar 
faoliyat olib bormoqda. Internet orqali suhbat olib borish jarayonida yoshlarga kufr 
diyori, hijrat, jihod, shahidlik, xalifalikni tiklash kabi g‘oyalar singdirlib, ular turli 
to‘qnashuv va nizo o‘choqlariga jalb qilinmoqda. Muayyan siyosiy kuchlarning 
nog‘orasiga o‘ynayotgan diniy-ekstremistik va terrorchi oqimlar tomonidan u 
yerlarda amaliyotni o‘tab kelgan aqidaparast, diydasi qotgan, mustaqil fikrlashdan 
mahrum, rahnamolarining har qanday buyruqlarini qonun deb biluvchi zombi 
jangarilardan tinch mintaqalarda ham turli nizolar va beqarorliklarni keltirib 
chiqarishda foydalanish maqsadi bugun ko‘pchilikka ayon haqiqatdir. 
Ayniqsa, “jihodchi” guruhlar o‘z safiga yangi shaxslarni jalb etishda 
internet va ijtimoiy tarmoqlardan keng foydalanmoqda. Turli internet saytlari, 
“Odnoklasnik”, “Tvitter” kabi ijtimoiy saytlarda tashkil etilgan turli nomlardagi 

---

forum va guruhlar, “You Tube” portalidan keng foydalanilmoqda. Mazkur 
guruhlarning targ‘ibotchilari ko‘p vaqtini internetda o‘tkazuvchi, vaqtincha ishsiz, 
xorijda pul topish ilinjida yurgan va ijtimoiy holatdan norozi shaxslarni o‘z 
saflariga 
qo‘shish 
maqsadida 
ular 
bilan 
go‘yoki 
“musulmonlarning 
azoblanayotgani” suhbatlar olib boradilar. 
So‘ngra islom olamidagi “muammolar” sanab o‘tilib, aybdorlar sifatida 
dunyoviy davlat va jamiyat ko‘rsatiladi. Bundan keyin esa barcha muammolarning 
“yechimi” sifatida “kofirlarga” qarshi “jihod” qilish taklif etiladi. Buning uchun 
esa avvalambor “hijrat” qilish lozimligi uqtiriladi. Bilimsiz, o‘z mustaqil fikri va 
atrofdagi hodisalarni tahlil etish malakasiga ega bo‘lmagan yoshlar bunday 
da’vatlarga uchib, aqidaparast oqimlarga moyil bo‘la boshlaydilar. Qisqa qilib 
aytganda “ijtimoiy tarmoqlar” “ekstremistik qarmoqlar” vazifasini o‘tamoqda. 
Aslida esa, yoshlarni o‘z safiga chorlayotgan, o‘zini “mujohid” deb 
tanitayotgan kimsalar tinch aholini qatl etmoqda, ayol-qizlarni xo‘rlab, 
nomuslariga tajovuz qilmoqda. Norasida bolalarni o‘ldirmoqda. Islomning 
beshinchi arkoni bo‘lgan haj amalini bajarishga borayotganlarni “toshga 
sig‘inuvchilar” deb e’lon qilib, ularga tahdid qilmoqda. Dinimiz qiblasi bo‘lgan 
muqaddas Baytullohni vayron qilishga va’da bermoqda. Uy-joylar, maktab va 
kutubxonalar, qishlog‘u-shaharlarni buzib, mo‘ysafid otaxon, mushipar onalar, 
norasida go‘daklarni ko‘chalarda sargardon qilmoqda. 
Ming taassufki, bizning yurtimizdan ham ayrim yoshlar ota-onasini qon 
yig‘latib Suriya, Iroq kabi fitna o‘choqlariga ketib qolmoqdalar. U yerlarda diydasi 
qotgan jallodlarga aylangan bu johillar yurtiga qurol o‘qtalib o‘z xalqi, ota-onasi 
va dindoshlariga tahdid bilan dag‘dag‘a qilishdek tubanlikka yuz tutyaptilar. 
Aqidaparastlik jamiyatimizdagi fuqarolarni “haqiqiy” va “soxta” 
dindorlarga ajratishi bilan ham tahdid solmoqda. Bunday harakatlarning oddiy 
misollari sifatida go‘yoki islomiy libos deb ilgari surilayotgan “hijob” masalasiga 
haddan tashqari urg‘u berish, dunyoviy hayot kechiruvchi fuqarolarni go‘yoki 
“imoni sust” sifatida ko‘rishni qayd etish mumkin. Ta’kidlash joizki, bunday fitna 
chiqarishlar qanday oqibatlarga olib kelishi Afg‘oniston, Pokiston va Jazoirda 
sodir bo‘lgan hamda hozirda Iroq va Suriya davlatlarida yuz berayotgan 
voqealardan bizga ma’lum. Barcha buyumlarni “halol” va “harom”ga ajratishda 
g‘uluvga ketish oqibatida ba’zi qo‘shni mamlakatlarimizda hattoki “halol taksi” 
chiqqanini qanday izohlash mumkin? Vaholanki, islom dini o‘rtalik, mo‘’tadillikka 
chaqiradi. 
Darhaqiqat hozirgi kunga kelib diniy-ekstremistik tashkilotlar keng 
tarmoqli tizimga aylanib ulgurdi. Bu chuqur o‘ylangan strategiyaning bir qismidir. 
Avvalo, barcha ekstremistik tashkilotlar bir tadqiqot markazlari, ta’bir joiz bo‘lsa, 
“g‘oyaviy laboratoriya”lar mahsuli ekanini alohida qayd etishimiz lozim. 

---

 Birinchi guruh qatoriga “Tablig‘chilar” jamoasi tashkilotini kiritish 
mumkin. Ikkinchi guruhlar qatoriga “Nurchilar”, “Hizbut-tahrir” kabi diniy-
ekstremistik tashkilotlarni kiritish mumkin. Uchinchi guruhga esa barcha jihodiy, 
soxta “salafiy” jamoalar kiradi. 
Diniy-ekstremistik ruhdagi terrorchi tashkilotlarning strategik maqsadlari, 
avvalo, go‘yoki, shariatga asoslangan davlat tuzish bo‘lib, bu bir necha bosqichda 
amalga oshirilishi rejalashtirilgan. 
Birinchi bosqichda aholini keng ko‘lamda “islomiylashtirish” nazarda 
tutiladi. Bunda, avvalo, diniy ilmi sayoz bo‘lgan kishilar orasida islomning 
farzlariga amal qilish lozimligi, bu ishlarni bajarmaganlar musulmonchilikdan 
chiqishi uqtiriladi. Shu bilan birga, yashirin “hujralar” tuzish va ularda 
o‘qiyotganlarga, diniy ta’lim niqobi ostida, o‘z qarashlarini singdirish ishlari olib 
boriladi. Bir qarashda bunday “da’vat”dan hech qanday zarar yo‘qdek ko‘rinishi 
mumkin, aslida esa bu “chuqur o‘ylangan strategiya”ning bir qismidir. 
Ikkinchi bosqichda endi “islomiylashtirilgan” aholida hukumat, mavjud 
konstitutsiyaviy tuzum, rasmiy diniy tuzilmalar va ulamolarga nisbatan norozilik 
kayfiyatini uyg‘otish va shu orqali ijtimoiy-siyosiy vaziyatni beqarorlashtirish 
ko‘zlanadi. Unda aholi orasida “imonli” va “imonsiz”, “musulmon” va “kofir”, 
“islom diyori” va “kufr diyori” kabi tushunchalarni keng yoyish, diniy-ekstremistik 
ruhdagi varaqa, adabiyot, video va audio tasmalarni tarqatish orqali dinlararo va 
millatlararo munosabatlarni keskinlashtirish asosiy maqsad hisoblanadi. 
Uchinchi bosqichga kelib, to‘plangan “jamoat”ni mavjud hukumatni 
ag‘darish va “islom davlatini” tuzishga da’vat etiladi. Bunda, “jihod”, “shahidlik” 
g‘oyalarini targ‘ib qilish, yashirin guruhlar tuzish va uning a’zolarini maxsus 
(da’vat, qo‘poruvchilik va h.k.) tayyorgarlikdan o‘tkazish, ayollardan iborat 
yacheykalarni kuchaytirish va oxir-oqibat terror vositalaridan foydalangan holda 
maqsadga erishish ko‘zlanadi. 
Tahlil respublikamizga turli DEO tarafdorlari tomonidan targ‘ibot-
tashviqot ishlari o‘tkazish uchun respublikamiz hududiga diniy ekstremistik 
mazmundagi mahsulotlarni olib kirishga qaratilgan harakat faollashayotganidan 
dalolat beradi. Birgina joriy yilning 1 iyuniga qadar o‘tgan davr ichida Din ishlari 
bo‘yicha qo‘mitaning ekspertiza bo‘limiga turli davlat idoralari tomonidan 800 dan 
ziyod diniy mazmundagi materiallar taqdim etildi. Ushbu materiallarning salmoqli 
qismini aqidaparastlik g‘oyalari yo‘g‘irilgan mahsulotlar tashkil etadi. Ularning 
aksariyati hozirgi kunda Iroq va Suriyada faoliyat yuritayotgan terroristik 
tashkilotlar safiga qo‘shilishni da’vat etuvchi chaqiriqlar va videoroliklar tashkil 
etadi. 
Ayni vaqtda, bunday materiallar bilan huquqni muxofaza qiluvchi idoralari 
xodimlari tomonidan qo‘lgan olinganlar ichida endi voyaga yetgan o‘smirlar 

---

mavjud ekani bizdan alohida e’tibor talab qiladi. 
Shu nuqtai-nazardan, mustaqil hayotni boshlayotgan yoshlarimizni 
turmushda ularni og‘ir sinovlar kutib turayotgani, xususan, bizning yurtimiz, 
xalqimizga do‘st bo‘lmagan, soxta g‘oyalar bilan hali hayotiy tajribaga ega 
bo‘lmagan o‘smirlarimizni oilasi va Vatanidan ayirib olib, o‘z manfaatlari yo‘lida 
qurbon qilishdek g‘araz maqsadlar ega kuchlar borligidan ogohlantirishimiz biz 
kattalarning, ayniqsa, diniy soha vakillarining burchimiz hisoblanadi. 
Diniy-ekstremistik 
oqimlarning 
jamiyatimiz 
barqarorligiga 
tahdidi 
respublikamizdagi ijtimoiy siyosiy vaziyatni beqarorlashtirish, dinlararo va 
millatlararo munosabatlarni keskinlashtirish, fuqarlarni, ayniqsa, yoshlarni qurolli 
to‘qnashuvlar ro‘y berayotgan hududlarda faoliyat yuritayotgan terroristik 
guruhlarga jalb qilish kabi harakatlarda, shuningdek, mamlakatimizda terrorchilik 
harakatlari sodir etish uchun suqilib kirishga urinishlarda namoyon bo‘lmoqda. 
Davlatimiz rahbari BMT Bosh Assambleyasining 72-sessiyasida «Biz 
muqaddas dinimizni azaliy qadriyatlarimiz mujassamining ifodasi sifatida behad 
qadrlaymiz. Biz muqaddas dinimizni zoʻravonlik va qon toʻkish bilan bir qatorga 
qoʻyadiganlarni qatʼiy qoralaymiz va ular bilan hech qachon murosa qila 
olmaymiz. 
Islom dini bizni ezgulik va tinchlikka, asl insoniy fazilatlarni asrab-
avaylashga daʼvat etadi», degan edi. 2018-yilning 12-dekabr kuni BMT Bosh 
Assambleyasining yalpi sessiyasida “Maʼrifat va diniy bagʻrikenglik” deb 
nomlangan maxsus rezolyutsiya qabul qilindi. 
Oʻzbekiston tomonidan ishlab chiqilgan mazkur hujjatni BMTga aʼzo 
barcha davlatlar bir ovozdan qoʻllab- quvvatladi. Rezolyutsiyaning qabul qilinishi 
Prezidentimiz ilgari surgan tashabbusning amaliy ifodasi boʻldi. 
Ushbu rezolyutsiya bagʻrikenglik va oʻzaro hurmatni qaror toptirish, diniy 
erkinlikni taʼminlash, eʼtiqod qiluvchilarning huquqini himoya qilish, ularning 
kamsitilishiga yoʻl qoʻymaslikka koʻmaklashishga qaratilganligi taʼkidlandi. 
Davlatimiz rahbarining yuqoridagi fikrlari tasdigʻini respublikamizda 
soʻnggi yillarda amalga oshirilgan quyidagi jarayonlarda kuzatish mumkin. 
2018-yil 16-aprelda Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining “Diniy-
maʼrifiy soha faoliyatini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi 
farmoni imzolandi. 
Oʻzbekistonda Islom sivilizatsiyasi markazi, Imom Buxoriy va Imom 
Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari, viloyatlarda kalom, hadis, fiqh, aqida 
ilmi va tasavvufni oʻrganishga ixtisoslashgan beshta ilmiy maktab ochildi. 
Ayni vaqtda Oʻzbekistonda “Mir Arab” oliy madrasasi, Hadis ilmi maktabi, 
10 ta madrasa, jumladan, 2 ta ixtisoslashtirilgan xotin-qizlar oʻquv yurti yoshlarga 
diniy va dunyoviy sohada malakali taʼlim berib kelmoqda.