Demak, musbat issiqlik miqdori
QQ va musbat ish WW sistemaga energiya beradi. Shuning uchun termodinamikaning birinchi qonun
ΔU=Q+Wdelta, U, equals, Q, plus, W shaklida yoziladi. Uni shunchaki sistemaning ichki energiyasini sistemaga issiqlik uzatib yoki sistema ustida ish bajarib oshirish mumkin deb aytsa ham boʻladi.
Bu yerdagi har bir had (
ΔU,Q,Wdelta, U, comma, Q, comma, W) nimani bildiradi?
Hech qanday misol termodinamikaning birinchi qonunini qoʻzgʻaluvchan porshen ostiga qamalgan gaz (masalan, havo yoki geliy) misolida tushuntira olmaydi. Porshen vertikal harakatlanib, gazning siqilishi yoki kengayishiga imkoniyat beradi (lekin birorta ham gaz molekulasi idishni tark etmaydi).
Porshen ostiga qamalgan gaz molekulalari “sistema”ni tashkil qiladi. Bu gaz molekulalari kinetik energiyaga ega. Gaz molekulasi potensial energiyaga egami?
Sistemaning ichki energiyasi
UU sistemani tashkil etuvchi barcha molekulalarning individual kinetikenergiyalari yigʻindisiga teng. Shunday qilib, agar gaz temperaturasi
TT ortsa, gaz molekulalari harakati tezlashadi va gazning ichki energiyasi
UU ortadi (bu esa ΔUdelta, U musbat ishorali boʻlishini bildiradi). Xuddi shunga oʻxshab, gaz temperaturasi
TT kamaysa, gaz molekulalari harakati sekinlashadi va gazning ichki energiyasi
UU kamayadi (bu esa ΔUdelta, U manfiy ishorali boʻlishini bildiradi).
Gaz molekulalarining tezligi oshganda ichki energiya
UU va harorat
TT ham oshishini esdan chiqarmaslik juda muhimdir, chunki ular bir xil narsani, yaʼni sistemada qancha energiya borligini oʻlchashning ikki xil usulidir. Harorat va ichki energiya toʻgʻri proporsional
T∝UT, \propto, U ekani bois agar ichki energiya ikki marta ortsa, harorat ham ikki marta ortadi. Xuddi shunga oʻxshab, agar harorat oʻzgarmasa, ichki energiya ham oʻzgarmaydi.
Gazning ichki energiyasi
Do'stlaringiz bilan baham: |
