Vakillarining og‘izcha tiplari

14-rasm. H.trionum gulining ko’rinishi. 
Anatomik jixatdan shilimshiq yo’llari va shilimshiq xujayralari borligi, po’stlog’ida lub 
tolalari va shoxlangan tukchalari bo’lishi bilan harakterlanadi. Gullari aktinamorf bo’lib, 
gulqo’rg’oni bir butun. Ikki doira bo’lib turadigan changchilarining bir doirasi (ko’pincha tashqi 
doirasi) odatda taraqqiy etmay qoladi va staminodiylarni eslatadi. Ikkinchi doirasi esa changchi 
iplarining shoxlanishi (ajralishi) dan paydo bo’lgan bir talay ipchalardan iborat. Changchi iplari 
bir-biri bilan qo’shilib, tutam yoki nay shaklida bo’lib o’sadi va onalikni o’rab oladi. 
Gulxayridoshlar oilasi vakillariga oddiy, odatda barmoqsimon o’yilgan barglar chiqaradigan 
o’tlar va daraxtlar kiradi. Gulining pastki qismida ko’pincha yuqori barglardan hosil bo’lgan 
“tashqi” kosacha bo’ladi. Kosasi bilan gultoji besh a’zolidir. Changdonlari yirik. Onaligi 
uchta yoki bir talay meva bargchalardan iborat. Unda bitta yoki bir nechta ustuncha bor. 
Mevalari quruq - ko’sakchalar yoki bir urug’li yong’oqchalar shaklida bo’ladi (12-
rasm).Meva rangi qora. Shakli buyraksimon yoki bo’rtgan yuraksimon. Uzunligi 2,25-2,5 mm, 
eni 1,75-2,25 mm, yo’g’onligi 1,22-1,75 mm.

---

41 
15-rasm. H.trionum mevasining ko’rinishi. 
Biologik hususiyatlari. Unib chiqish chuqurligi 6-8 smdan oshmaydi. Tuproqdagi 
unuvchanligi 5-7 yilgacha. Yangi yetilgan urug’lari qurg’oqchil yillarga qaraganda unib chiqish 
darajasi ancha yuqori. Unib chiqish harorati minimal +5 C dan +6 C gacha. O’rmon va 
dashtlarda keng tarqalgan. 

---

42 
16-rasm. H.trionum urug’ining ko’rinishi. 
Mevasi ko’sakcha (12-rasm) yoki sochiluvchi ko’p sonli, bir urug’li (13-rasm) mevalardir. 
1000 dona urug’ining massasi 3-4 gramm. Bir o’simlik 300 dan 20000 tagacha xosil beradi. 
Unga qarshi kurashishda agrotehnika usullaridan ,ariqlarni yumshatish (chopiq), haydash, 
shudgorlash va kul’tivasiya ya’ni qator oralariga ishlov berish yaxshi natija beradi. O’sishning 
erta fazasida gerbisitlardan foydalanish yahshi samara beradi.