Variant 1 Marketing fani nimani o'rganadi va o'rgatadi?

2.Ma
гketingda axborotlar bilan 
ishlash? 
. Marketing axborot tizimi - insonlar, 
texnik vositalar va amalga oshirish 
uslublaridan tashkil topib, muhim va 
to’g’ri axborotni to’plash, tartibga solish, 
tahlil qilish, uzatish natijasida marketing 
sohasida qaror qabul qiluvchiga samarali 
yordam ko’rsatish vazifasini bajaradi. 
Marketing axboroti tizimi o’zaro 
mushtarak bog’langan elementlar va 
munosabatlar majmuini tashkil etadi. 
Axborotni to’plash va undan foydalanish 
jihatlariga ko’ra axborot tizimini to’rtta 
quyi tizimga ajratish mumkin. Bular 
jumlasiga tashkilot ichki hisobot tizimi, 
marketing tashqi xabamoma - axborot 
tizimi, qaror qabul qilishni quwatlovchi 
tizim, marketing tadqiqotchi tizimi 
kiradi. Ushbu quyi tizimlaming 
shakllanishida axborotga bo’lgan ehtiyoj, 
zaruriy shakldagi va talabdagi axborotni 
taqdim etish tartibi va muddati muhim 
ahamiyat kasb etadi. Tashkilot ichki 
hisoboti tizimi muayyan firma 
faoliyatining joriy xarajatlari, sotuv 
hajmi, ombordagi mahsulot qoldig’i, 
mavjud va kelishi kutilayotgan 
xaridorlar, ta’minlovchilar ko’lami va 
boshqa marketing faoliyatiga bog’liq 
bo’lgan axborotning o’z vaqtida 
jamlanishini, qayta ishlashini va undan 
foydalanishni nazarda tutadi. Masalan, 
firma miqyosida ichki hisoboti tizimi 
quyidagi talablar asosida shakllanadi. 
Joriy yakunlanayotgan kun so’ngida 
firma do’konidagi savdo zalida har bir 
tovar guruhi miqyosida qanday zaxiralar 
qoldi, bir kunda sotuv hajmi va qaysi 
turdagi (assortment) tovarlar uchun 
ta’minlovchilarga buyurtma berish kerak 
va shunga o’xshash operativ axborot 
olish zaruriyati paydo bo’ladi. Bu yerda 
muhim o’rinni, ushbu axborot qay tarzda, 
qancha vaqt mobaynida yig’ilishi, 
umumlashtirilishi egallaydi. Axborot 
olish tezligi, sifati esa qaror qabul 
qilishda samarali ahamiyat kasb etadi. an 
foydalanish jihatlarini awalroq belgilab 
olish lozim. Marketing tashai xabamoma 
- axborot tizimi, marketing va tijorat 
faoliyatiga xos bo’lgan barcha olinadigan 
xabariar, uslubiy ishlanmalar 
natijalaridan tashkil topadi. Kundalik 
matbuot (ro’znoma va mahsus jumallar), 
ta’minotchi va iste’molchilar bilan 
bo’lgan muloqat natijalari, reklama 
e’lonlari va boshqalar bevosita 

---

xabamomani olish manbai bo’lishi 
mumkin
Marketing tadqiqotlari jarayonida olingah 
ma’lumotlar qayta ishlanishi, 
umumlashtirilishi kerak. Bunda 3 soha 
ajratiladi: 
• tartibga solish;
• masshtablashtirish;
• umumlashtirish va tahlil qilish. 
Ma’Iumotlami tartibga solish 
ma’Iumotlami kategoriya bo’yicha, 
ularni tahrirlash va natijalami 
kodlashtirish, shuningdek ularni 
toifalashtirishdan iborat. Kategoriya 
bo’yicha ma’Iumotlami tartibga solish 
oldindan berilgan shartli sinf yoki zonalar 
bo’yicha amalga oshiriladi. Taxrirlash 
deganda ishlash imkoniyati ko’rinishga 
ega bo’lgan ma’Iumotlami ko’rib chiqish 
tushuniladi. Ko’rib chiqilgan materiallar 
ma’lumotlarini jalval ko’rinishida 
ko’rsatish ularni tabullashtirishni 
bildiradi. Shkalalashtirish aniq o 
’lchamlar orqali aniqlash asosida 
ma’Iumotlami klassifikatsiyalashni 
bildiradi. Amaliyotda nominal shkala, 
tartibli shkala va son shkalalari 
qo’llaniladi. Axborotlami qayta ishlash 
uchun yozma va tahliliy uslublar 
ishlatiladi. Marketingda tahliliy uslublar 
ichida ko’proq, trend tizim i, regressiya 
va korrelyatsiya uslubi, diskriminant 
tahlil, klaster tahlili, omillar tahlili va 
boshqalar qo’llaniladi. Axborotni qayta 
ishlash, hisoblash va boshqarish uchun 
tayyorlash kompyuter texnikasi vositasi 
yordamida amalga oshiriladi. 
Bajariladigan hisoblaming aniq va 
operativligiga qo’yiladigan talablarga 
qarab, shuningdek, ulaming xarakteriga 
ko’ra hisoblash jadvallari va 
monogrammalar, hisoblash asboblari, 
hisoblash mashinalari, kompyuterlar 
ishlatiladi.