Variant 1 Marketing fani nimani o'rganadi va o'rgatadi?

Variant 3
1.Marketingda talab turlari? 
Talab marketing maqsadini shu bilan birga kerakli marketing 
strategiyasini tan- lashga imkon beradi. Talab darajasini va unga 
mos keluvchi bir qancha strategiyani quyidagicha alohida ajratib 
ko‘rsatish mumkin: 
1.
Salbiy talab. Agar xaridorlarning ko‘pchilik qismi tovarni 
qabul qilmasa va undan qochsa, bozor salbiy talab vaziyatda 
bo‘ladi. Marketing xizmatining vazifasi – nima uchun bozor tovarni 
qabul 
qilmayapti, 
mar- 
keting 
dasturi 
tovarlarni 
mukammallashtirish orqali, baholarni pasayti- rish orqali tovarga 
bo‘lgan qarashlarni o‘zgartirish mumkinligini tahlil qilish va talabni 
yanada faol 
qo‘llab-quvvatlashdir.
2.
Mavjud bo‘lmagan talab. Iste’molchilar tovar bilan 
qiziqmasliklari 
va e’tibor bermasliklari mumkin. Bu holda 
marketingning vazifasi 
– xari- dorlarda ushbu tovarga nisbatan 
qiziqish 
uyg‘otishdir. 
3.Yashirin talab. 
Ko‘pgina iste’molchilar bozorda mavjud 
bo‘lgan to- varlar va xizmatlar bilan qondirilishi mumkin bo‘lmagan 
talabga ega 
bo‘ladilar. Bu holda marketingning vazifasi – potensial 
bozor hajmini aniqlash va talabni qondirishga qodir 
bo‘lgan 
samarali tovarlar yaratishdan iborat. 
4.Pasayayotgan talab. Ertami-kechmi, har qanday 
korxonaning bir yoki bir necha tovariga 
bo‘lgan talabning 
pasayishiga duch keladi. Bu sha- roitda konyukturaning 
pasayish sabablarini tahlil qilish lozim va yangi maqsadli 
bozorlar topish yo‘li bilan, tovar xususiyatlarini 
o‘zgartirish 
yoki 
yanada 
samarali 
aloqalar 
(kommunikatsiya) o‘rnatish bilan tovar yetkazib berishni 
rag‘batlantirish mumkinligi aniqlanadi. Bu yerda marke- 
tingning vazifasi 
– pasayib borayotgan talabning oldini olish 
uchun, to- varni taklif qilishga ijodiy yondashish lozimligini 
unutmaslikdir.
5.
Doimiy bo‘lmagan talab. Ko‘pchilik korxonalarda 
tovar yetkazib berish mavsumiy, kundalik va hattoki soatbay 
tebranishga ega. Bu korxo- nalarning asosiy fondlarini kam 
yoki 
ko‘p yuklash muammosini tug‘diradi. Masalan, jamoat 
transportining asosiy qismida 
«tig‘iz vaqtda» yo‘lovchilar 
haddan ziyod ko‘p bo‘ladi. Bu vaziyatda marketingning 
vazifasi 
– o‘zgaruvchan (egiluvchan) baholar yordamida, 
rag‘batlantirish va boshqa ta’sir qilish usullari orqali 
talabning vaqt bo‘yicha tebranishini tekislash yo‘llarini 
izlashi lozim. 

---

6.To‘laqonli talab. Bu talab to‘g‘risida tadbirkorlar o‘z 
savdo tushum- laridan, 
foydalaridan to‘liq qoniqish olgan 
holdagina 
gapiradilar. 
Marketingning 
vazifasi 
– 
iste’molchilar tovarni afzal ko‘rishlari o‘zgarishiga va 
raqobatning kuchayishiga qaramasdan talabning mavjud 
darajasini ushlab qolishga harakat qilish lozim. Bu sharoitda 
tovar sifatini yanada oshirish, unga xizmat 
ko‘rsatishni 
yaxshilash, tovarning 
iste’molni qondirish dara- jasini doimiy 
nazorat qilish birinchi 
o‘ringa chiqadi. 
7.Haddan tashqari yuqori bo‘lgan talab. Bozordagi 
talabni qondirish mumkin 
bo‘lgan darajadan talab darajasi 
yuqori 
bo‘ladi. Bu holda marketingning vazifasi – talabni 
vaqtinchalik yoki doimiy ravishda pasaytirish 
yo‘lini izlab 
topishdir. Bu vaziyatda baholarni ko‘tarish orqali, talabni 
qisqartirishga qaratilgan rag‘batlantirishlar, servisni pasaytirish 
va boshqa choralar yordamida haddan tashqari yuqori 
bo‘lgan talabni kamaytirishga harakat qilinadi. Bu vaziyatda 
marketingning maqsadi 
– talabni butunlay yo‘q qilish emas, 
balki faqatgina uning darajasini pasaytirishdan iborat. 
8.Noratsional talab. Tovarga 
bo‘lgan talabga qarshi harakat 
qilish. 
Sog‘liqqa zararli tovarlarga talabni kamaytirish aniq 
maqsadli harakatlarni talab qila- di, sigaretlar, spirtli 
ichimliklarning tarqalishiga qarshi turli tadbirlar 
o‘tkaziladi. 
Marketingning vazifasi 
– mahsulot zarari to‘g‘risida 
ma’lumotlar tarqatish, baholarni ko‘tarish va tovarlarga egalik 
qilishni cheklashlar orqa li, 
iste’molchilarni o‘z odatlaridan 
voz kechishga ishontirish.