Vasiylik va homiylik Reja

Vasiylik va homiylik Reja:

• Vasiylik va homiylikning maqsadi;
• Vasiylik va homiylik belgilanadigan shaxslarga;
• Vasiy va homiy tayilash tartibi;
• Bolalarni oilaga tarbiyaga olish (patronat)

nnnn
Vasiylik 14-yoshga to’magan bolalarga va sud tomonidan muomalaga layoqatsiz
deb topilgan shaxslarga nisbatan quydagi hollarda belgilanadi.
Ota-onasi mahrum etilganda yoki ularning ota-onalik huquqi cheklanganda;
vafot etgan bo’lsa;
Ota onasi sud qarori bilan ota- onalik huquqidan mahrum etilganda;
Ota-onasi kasal bo’lganda ;
Ota-onasi 6 oydan ortiq muddat bo’lmagan hollada;
Ota onasi bedarak yo’qolganda;
Vasiylik tuman yoki shahar hokimining qarori bilan belgilanadi.

Quyidagi shaxslar vasiy qilib tayinlanishi mumkin emas.

• Ota-onalik huquqidan maxrum qilinganlar
• Ota-onalik huquqi cheklanganlar
• Muomalaga layoqatsiz
• Muomala layoqati cheklangan deb topilganlar qasddan sodir etgan jinoyati uchun hukm qilinganlar

Vasiylik quyidagi hollarda tugaydi oila kodeksining 189-moddasiga binoan

• Vasiy yoki vasiylikdagi shaxs vafot etganda
• Voyaga yetmaganlarga nisbatan
• Muomala layoqati sud tomonidan tiklangan taqdirda

O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 12 apreldagi 171-sonli qarori bilan tasdiqlangan “O’zbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik to’risidagi nizom” ga ko’ra, vasiylik va homiylik vazifalarini amalga oshiruvchi organlar tavsiyasiga ko’ra tuman va shahar hokimining qarori bilan belgilanadi.

Quyidagi bolalar oilaga beriladi.

• Yetim bolalar
• Ota-onasi noma’lum bo’lgan yoki tashlab ketgan bolalar
• Ota-onasi, ota-onalik huquqidan mahrum qilingan yoki ota-onalik huquqi cheklangan, sud tartibi muomalaga layoqatsiz deb topilgan, daraksiz yo’qolgan deb elon qilingan, ozodlikdan mahrum qilingan bolalar
• Sog’lig’iga ko’ra farzandlarining tarbiyasi va taminoti bilan shaxsan shug’ullanolmaydigan ota-onalarning bolalari

Homiylik quyidagi hollarda tugaydi

• Homiy yoki homiylikdagi shaxs vafot etganda
• homiylikdagi shaxs voyaga yetganda
• homiylikdagi shaxs ota-onasiga qaytarilganda
• homiylikdagi shaxs nikohga kirganda

Kelishuvda tutingan ota-onaning asosiy majbiriyatlari sifatida quyidagilar ko’rsatilishi mumkin

• Tutilgan bolani o’zaro yordam va hurmat asosida tarbiyalash
• Bolaning ta’lim olishi, jismonan ruhan sog’lom o’sishi uchun sharoit yaratish
• Bolaning huquq va manfaatlarini himoya qilish
• Turli xayriya va otaliq yordamlar uyushtirish
• Tutingan bola uchun sog’lomlashtirish muassasalariga bepul qo’llanmalar ajratish

Vasiylik va homiylik tayinlashga muhtoj bo’lgan shaxslar haqida Vasiylik va homiylik organlariga malum bo’lgandan boshlab bir oydan kechiktirmasdan ularga vasiy yoki homiy tayinlanishi lozim .

Vasiylar o’z qaromoqlaridagi shaxslar manfaatlarini ko’zlab mustaqil yoki vasiylik vahomiylik organlarining roziligi bilan barcha zarur bitimlarni tuzadilar va ular bo’yicha javobgarlikni o’z zimmalariga oladilar.

Vasiy va homiy o’ziga qabul qilingan majburiyatlarni bajarganligi uchun haq olmasligi tufayli, ular o’z vasiyligidagi shaxsga taminot berishga majbur emaslar.

Shaxsning homiylik va vasiylik majburiyatlarini bajarishga bo’lgan qobiliyatini baholash mezonlari qonunda belgilanmagan.

Vasiy etib voyaga yetgan har ikki jinsdagi fuqarolar ularning roziligi bilan tayinlanishi mumkin.

Vasiylik vasiy tayinlashga muhtoj bo’lgan shaxs yashayotgan joyda yoki shaxsning muayyan yashash joyi bo’lmasa vasiy yashayotgan joyda belgilanadi.

Voyaga yetmagan bola 14 yoshga to’lganligi sababli vasiylik tugaganida vasiy vazifasini bajaruvchi shaxs maxsus tayinlanmasdan voyaga yetmagan shaxsning homiysi bo’lib qoladi.