Vazirligi denov tadbirkorlik va pedagogika instituti mamajanov r. Y., Rajabov t. J., Saidaxmedov e. I kiberxavfsizlik asoslari

Samarali xavfsizlik siyosatining etti elementi- xavfsizlik siyosati axborot
xavfsizligi dasturining muhim tarkibiy qismi bo‘lib, ular to‘g‘ri ishlab chiqilishi,
amalga oshirilishi va bajarilishi kerak. Samarali xavfsizlik siyosati quyidagi
elementlarni o‘z ichiga olishi kerak:
Aniq maqsad va vazifalar- bu dastur siyosati uchun ayniqsa muhimdir. Esda
tutingki, ko‘pchilik xodimlar xavfsizlik tahdidlari haqida kam ma’lumotga ega va
har qanday xavfsizlik nazoratini yuk sifatida ko‘rishlari mumkin. Xavfsizlik
siyosatining yuqori darajasida bayon etilgan aniq missiya bayonoti yoki maqsad
butun tashkilotga axborot xavfsizligi muhimligini tushunishga yordam berishi
kerak.
Qo‘llash sohasi va qo‘llanilishi- har bir xavfsizlik siyosati, turidan qat'iy
nazar, siyosat kimga nisbatan qo‘llanilishini aniq ko‘rsatuvchi qo‘llash doirasi yoki
bayonotini o‘z ichiga olishi kerak. Bu to‘g‘ri belgilangan bo‘lsa, geografik
mintaqa, biznes bo‘linmasi, ish o‘rni yoki boshqa har qanday tashkiliy
kontseptsiyaga asoslangan bo‘lishi mumkin. 
Yuqori rahbariyatdan majburiyat- xavfsizlik siyosati yuqori rahbariyatning
niyatlarini bildirish uchun mo‘ljallangan, ideal holda C-suite yoki kengash
darajasida. Etakchilikning ushbu darajasidan foydalanmasdan, har qanday
xavfsizlik dasturi muvaffaqiyatsiz bo‘lishi mumkin. Muvaffaqiyatga erishish uchun
sizning siyosatlaringiz xodimlarga yetkazilishi, muntazam yangilanishi va doimiy
ravishda amalga oshirilishi kerak. Boshqaruv yordamining etishmasligi bularning
barchasini qiyinlashtiradi, agar imkonsiz bo‘lmasa. 
Haqiqiy va amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan siyosat- xavfsizlik
siyosatingizni mukammallik modeliga asoslash jozibador bo‘lishi mumkin bo‘lsa-
da, sizning xodimlaringiz haqiqiy dunyoda yashashini yodda tutishingiz
kerak. Haddan tashqari og‘ir siyosat keng qabul qilinishi mumkin emas. Xuddi
shunday, ijro etish mexanizmi bo‘lmagan siyosat ko‘plab xodimlar tomonidan
osongina e'tibordan chetda qolishi mumkin.

---

Muhim atamalarning aniq ta'riflari- xavfsizlik siyosatining auditoriyasi
ko‘pincha texnik bo‘lmagan, qisqa va jargonsiz til muhim ahamiyatga ega va
hujjatdagi har qanday texnik atamalar aniq belgilanishi kerak. 
Tashkilotning tavakkalchilik ishtahasiga moslashtirilgan- xavfni hech
qachon butunlay yo‘q qilib bo‘lmaydi, lekin har bir tashkilot rahbariyati xavf
darajasining maqbulligini hal qilishi kerak. Xavfsizlik siyosati ushbu xavf
ishtahasini hisobga olishi kerak, chunki u yoritilgan mavzular turlariga ta’sir
qiladi. 
Eng dolzarb ma’lumotlar- xavfsizlik siyosatini yangilash samaradorlikni
saqlash uchun juda muhimdir. 
Dastur yoki asosiy siyosat tez-tez o‘zgarishi kerak bo‘lmasada, uni
muntazam ravishda ko‘rib chiqish kerak. Texnologiya, ishchi kuchi tendentsiyalari
va boshqa omillar o‘zgarganda muammoga oid siyosatlarni tez-tez yangilab turish
kerak bo‘ladi. Vaqt o‘tishi bilan siz yangi siyosatlarga ehtiyoj sezishingiz mumkin:
BYOD va masofaviy kirish siyosatlari so‘nggi o‘n yil ichida hamma joyda mavjud
bo‘lgan siyosatlarning ajoyib namunasidir.
Xavfsizlik siyosatining afzalliklari:
-Kuchaytirilgan ma’lumot va tarmoq xavfsizligi: tashkilotlar o‘z
ma’lumotlari xavfsizligini ta’minlovchi tarmoqqa asoslangan siyosatini amalga
oshiradilar. Xavfsizlik siyosati tarmoqda boshqa tizimlardan ma’lumotlar
uzatilishida himoyani ta’minlaydi.
- Risklarni kamaytirish: xavfsizlik siyosatini amalga oshirish orqali tashqi
manbalardan bo‘lishi mumkin bo‘lgan risklar kamaytiriladi. Agar xodimlar
xavfsizlik siyosati asosida harakat qilsalar, ma’lumot va resurslarning yo‘qolishi
holatlari deyarli kuzatilmaydi.
-Qurilmalardan foydalanish va ma’lumotlar transferining monitoringlanishi