Vazirligi denov tadbirkorlik va pedagogika instituti mamajanov r. Y., Rajabov t. J., Saidaxmedov e. I kiberxavfsizlik asoslari

 
ᱸˑ˕ˏˎ 
 
ᱹˑ˕ˏˎ 
Gibrid kriptografik sxema (3.1.2-rasm)
Yuborish bosqichi:
Elisning xabari shaxsiy kalit bilan shifrlangan, keyin Elis shaxsiy kalitni
Bobning ochiq kaliti bilan shifrlaydi (odatda u sessiya kaliti deb ataladi, chunki har
safar xabar yuborilganda yangi kalit hosil bo‘ladi);
Elis Bobga shifrlangan xabar va shifrlangan shaxsiy kalitni yuboradi.
Qabul qilish bosqichi:
Bob Elisning shifrlangan xabarini va shifrlangan shaxsiy kalitini oladi,keyin Bob
o‘zining shaxsiy kaliti bilan shaxsiy (sessiya) kalitining shifrini ochadi va bu
shifrlangan kalitdan (Elis shifrlangan) foydalanib, Bob shifrlangan xabarni hal
qiladi;
Simmetrik kriptotizimlarda kalit uzunligi. Amalda kriptografik tizimlarning
kalit uzunligiga qat’iy talablar qo‘yiladi. Ushbu talablar vaqt o‘tishi bilan hisoblash
qurilmalari imkoniyatining o‘zgarishiga bog‘liq holda o‘zgarib boramoqda.

---

Kriptotizimlarda foydalanilgan kalitni joriy vaqtdagi hisoblash qurilmalari
orqali hisoblab topishning imkoniyati bo‘lmasligi zarur. Bu yerda kalitni topish
deganda biror uzunlikdagi kalitni bo‘lishi mumkin bo‘lgan barcha variantlarini
hisoblab chiqish nazarda tutiladi. Masalan, kalit uzunligi 4 bitga teng bo‘lsa, u
holda bo‘lishi mumkin bo‘lgan variantlar soni 2
4
= 16 ga teng bo‘ladi yoki,
umumiy qilib aytganda,
bitli kalitlarni bo‘lishi mumkin bo‘lgan variantlari 2
ga
teng bo‘ladi.
3.1.3-jadval
Turli uzunlikdagi kalitlarning barcha variantlarini hisoblash vaqtlari
Kalit
uzunligi
Qurilma
narxi
80 bit
112 bit
128 bit
10 000 $
7 000 yil 10
13
yil
10
18
yil
100 000 $
700yil
10
12
yil
10
17
yil
1000000$
70yil
10
11
yil
10
16
yil
10000000$
7yil
10
10
yil
10
15
yil
100000000$ 245 kun
10
9
yil
10
14
yil