Vazirligi samarqand davlat

Tilni ehtimollik belgilariga ko„ra tahlil qilish til elementlarini statistik xarakteristikalar asosida baholash demakdir. Til birligining gapda qo‗llanish chastotasi ehtimollik deyiladi. Ehtimollik fonema, so‗z, so‗zlar guruhi, gaplarning qo‗llanishidagi tasodifiy o‗lchovidr.
Tanlanma matn asosida statistik xususiyatlarni o‗rganish natijasida chastotali lug‗atlar tuziladi.
Matematik tahlil metodlari tilshunoslikning yana ham takomillashishiga, shubhasiz, katta yordam ko‗rsatadi. Natijada kibernetika va elektron–hisoblash mashinasi bilan ishlashning ravnaq topishi avtomatik tahlil metodining shakllanishiga olib keldi. Bu metod tilni shunday shakliy qismlarga ajratadiki, bir tilning elementlari boshqa tilning shu ma‘nodagi shakliy elementlariga ekvivalent bo‗lishi lozim. Ekvivalentlik esa bir tildan boshqa tilga mashina yordamida tarjima qilish imkoniyatini beradi.

Nazorat uchun savol va topshiriqlar:

1. 
   Metod va metodologiyaning farqi nimada?
   
2. 
   An‘anaviy metodlar haqida gapiring?
   
3. 
   Zamonaviy metodlarga qanday metodlar kiradi? 4.Barcha metodlar uchun tayanch bo‗‘ladigan metod qaysi?
   

Adabiyotlar:

1. 
   Abduazizov A. Tilshunoslik nazariyasiga kirish. – Toshkent: Sharq, 2010. –B.145-150.
   
2. 
   Baskakov N va boshqalar. Umumiy tilshunoslik. – Toshkent: O‗qituvchi, 1979. –B.117-131.
   
3. 
   Sodiqov A., Abduazizov A., Irisqulov M. Tilshunoslikka kirish. –Toshkent: O‗qituvchi, 1981. –B. 192-194.
   
4. 
   O‗rinboev B., Karimov S. Tilshunoslik nazariyasi.
   

Ma‘ruzalar matni. – Samarqand, 2004. –B.173-180.

5. 
   Pardayev A. Tilshunoslik nazariyasi. Uslubiy qo‗llanma. – Samarqand: SamDU nashri, 2015. – 56-66.
   

“ Tilshunoslik nazariyasi” fanidan mustaqil ish mavzulari: Har bir berilgan mavzu ko‗rsatilgan adabiyotlar asosida berilgan reja bo‗yicha mustaqil tarzda o‗zlashtiriladi.

1. 
   ―Tilshunoslik nazariyasi‖ fani maqsad va vazifalari
   
2. 
   Tilning ijtimoiy, biologik, fiziologik tabiati. 3.Tilshunoslikning fanlar sistemasidagi o‗rni.
   

4. 
   Tilshunoslikning ijtimoiy va tabiiy fanlar bilan aloqasi
   
5. 
   Tilshunoslik va falsafa. Mentolingvistika.
   
6. 
   Tilshunoslik va adabiyot. Lingvopoetika.
   
7. 
   Tilshunoslikning etnografiya bilan munosabati. Etnolingvistika. 8.Tilshunoslikning sotsiologiya bilan munosabati. Sotsiolingvistika.
   

9. 
   Tilshunoslikning psixologiya bilan munosabati. Psixolingvistika.
   
10. 
    Tilshunoslikning nevralogiya bilan munosabati. Neyrolingvistika.
    
11. 
    Til taraqqiyotining jamiyat taraqqiyoti bilan bog‗liqligi. Jamiyatning tilga va tilning jamiyatga ta‘siri.
    
12. 
    Tilning aloqa – munosabat, to‗plash va hissiy ta‘siriy vazifaiari.
    
13. 
    Til va tafakkur.Til birliklari va mantiqiy tushunchalarning o‗zaro munosabati.
    
14. 
    Til va madaniyat.
    
15. 
    Til va nutq.
    
16. 
    Til birliklarining alohida tizim sifatida o‗zaro mutanosibligi.
    
17. 
    Til sistemasining o‗ziga xos xususiyatlari.
    

17. 
    Belgining strukturasi, turlari.
    
18. 
    Semiotik belgilarning turlari.
    
19. 
    Lingvosemiotika - til belgisi haqidagi ta‘limot.
    
20. 
    Lisoniy belgining xususiyatlari. 21.Til sathlari tushunchasi 22.Fonetik sath nima?
    

23. 
    Leksik sath nima? 24.Morfologik sath nima? 25.Sintaktik sath?