Vi bob. Xodim faoliyatining мотивацион модели

эн ц и ю гоп еди я .2013. с 51
118

---

ta’riflanadi. Shuningdek, faoliyatni munosabat orqali ta’riflash ham mavjud, 
masalan, A.N.Leontbevning ta’kidlashicha: «Subyektning borliqqa nisbatan u yoki 
bu hayotiy, ya’ni faol munosabatini amalga oshiruvchi o‘ziga xos jarayonlami biz, 
boshqa jarayonlardan farqli oiaroq, faoliyat jarayonlari, deb ataymiz». Mazkur 
g‘oyaga aniqlik kiritgan holda, muallif shunday deydi: «Bizhammajarayonni ham 
faoliyat, deb atamaymiz. Ushbu atama bilan faqat insonning olamga boigan u yoki 
bu munosabatini amalga oshirgan holda unga mos keladigan ehtiyojlarga javob 
beruvchi jarayonlami belgilaymiz»49. Boshqa ishlarda faoliyat harakat orqali 
ta’riflanadi: «Faoliyat deb insonning o‘z ehtiyojlari va manfaatlarini qondirishga 
yo'naltiriigan harakatlarining yigindisiga aytiladi»50, bu bir muncha etarli 
boimagan ta’rif, chunki harakatning o'zi izoh talab qiladi.
Lekin, ushbu tushunchaning u yoki bu xususiyatlaiini ochib beruvchi va 
ta’kidlovchi turli farqlarga qaramay, aksariyat ta’riflarda qanday dir umumiylik 
mavjud, xususan, faoliyat - bu faqat insonga tegishli boigan hayotiy faollik 
namoyon bo‘ Ushimng o'zigaxos shakli.
Faoliyat psixologik va umumijtimoiy ma’noda - shaxsning ijtimoiy va tabiiy 
muhit bilan o‘zaro bogiiqligi shakli, insonlaming muayyan tarixiy hayot kechirishi 
shakli. Haqiqiy faoliyat hamma vaqt borliqni o'zgartirish bilan bogiiq boiib, 
maqsad bilan belgilangan muayyan natijani ko'zlaydi; ijodiy, sermahsul xususiyatga 
ega. Faoliyat jarayonida inson moddiy va ma’naviy madaniyat predmetlarini 
yaratadi, o'z qobiliyatlarini o'zgartiradi, tabiatni saqlaydi, jamiyatni quradi. 
Faoliyatning tuzilishi 4.4-rasmda keltirilgan51.
Faoliyat - maqsadga erishishga yo'naltirilgan va ehtiyojlar tufayli amalga 
oshiriladigan harakatlar yig'indisi; faoliyatning birligi sifatida harakat ishtirok etadi.