Vii-topar tiykarǵı toparsha elementleri temasın oqıtıw metodikası I. Sabaqtıń maqseti
JÁMI 45 minut Sabaqtin` barısı
Download 1.42 Mb.
|
XOM ASHIQ SABAQ
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ótilgen temanı tákirarlaw
Sabaqtin` barısı: Shólkemlestiriw (Kirisiw) Klasqa kirip oqıwshılar menen sálemlesip, taxtanıń hám klastıń tazalıǵına itibar beremen. Náwbetshi arqalı klastıń sabaqqa qatnasın anıqlayman. Oqıwshılardan úyge qanday tapsırma berilgenligin sorayman. Ótilgen temanı tákirarlaw: VI-topar tiykarǵı toparsha elementleri , konspekt tekseriw, soraw-juwap tiykarında ótilgen temanı soraw. Taza tema: VI-topar tiykarǵı toparsha elementleri Ilimge «Galogen» túsinigin 1811-jılda nemec ximigi I. Chveyger kirgizgen bolıp, «duz» hám «payda etiwshi» degen mánini bildiredi. «Galogenler» ataması ftor, xlor, brom, iod hám astat ushın ulıwma at bolıp qalǵan. Galogenlerdiń hámmesi metall emesler bolıp ximiyalıq elementler periodlıq kestesiniń VII gruppasınıń bas gruppasında jaylasqan. Galogenlerdiń sırtqı energetik qabatında 7 elektron bar, demek tamamlanǵan energetik qabatına ótiwi ushın 1 elektron jetispeydi. Sol sebepli galogenler vodorod hám de metallardan 1 elektron alıp -1 oksidleniw dárejesin kórsetedi. NaF–1, HCl–1, KBr–1, CaI2–1 Ftor eń kúshli teris elektrleniwshi bolǵanlıǵı ushın ol barlıq birikpelerinde -1 oksidleniw dárejesin kórsetedi. Xlor, brom hám iod bolsa kislorodlı birikpelerinde + 1 den + 7 ge shekem oksidleniw dárejelerin payda etedi. Galogenler tipi metall emesler, kúshli oksidlewshiler bolǵanlıǵı sebepli tábiyatta erkin halda ushıramaydı. Tiykarınan tábiyatta ximiyalıq birikpeler túrinde ushıraydı. F Plavik shpatı – CaF2, apatit Ca5(PO3)4F ,Fosforitlar, Na3AlF6 -kriolit, Bromidler: NaBr, KBr, MgBr2 , AgBr - brom-argirit, Ag(Cl,Вr) - embolit Cl
Br
I
Ftor ashıq jasıl reńli gaz bolsa, xlor sarǵısh jasıl reńli awır gaz, brom qızǵısh-qońır reńli suyıqlıq, yod bolsa toq kúl reń kristall zat bolıp esaplanadı.Galogenlerdiń suwda eriwsheńligi az, múselen 1 kólem suwda údettegi jaǵdayda 2,5 kólem xlor eriydi yodtıń eriwsheńligi 0,02 ge teń ( 100 gr suwda 0,02 gr yod eriydi). Organik eritiwshilerde galogenler jaqsı eriydi. (Organik eritiwshiler-benzin, kerosin, aseton, túrli spirtler, benzol h.t.b).Yod sublimatlanıw qásiyetine ie, yaǵnıy ol qızdırılsa qızǵısh reńli gaz túske enedi. X lor sarǵısh — jasıl reńli, ótkir iyisli, tunshıqtırıwshı, záhárli gaz. Xlordı iyiskew múmkin emes. Kóbirek muǵ darda xlor menen dem alǵan adam óliwi de múmkin. Ol hawadan 2,5 márte awır. 20° C da 1 kólem suwda 2,5 kólem xlor eriydi, nátiyjede xlorlı suw payda boladı. Vodorod, metallar, bromidler húm yodidler menen óz-ara tásirleskende xlor oksidlewshi. Sanaatta xlor alıw ushın elektroliz usıldan paydalanıladı. Laboratoriya jaǵdayında xlor alıw ushın MnO2, HCl 1-súwrette kórsetilgen úskenelerdi paydalanıladı. 1-súwret .Laboratoriyada xlor alıw. Ftor- flyuorit (plavik shpat) CaF2, kriolit Na3[AlF6], ftorapatit 3Ca3(PO4)2∙ CaF2 yamasa Ca3(PO4)3F tábiyatta minerallar túrinde ushıraydı. Download 1.42 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|