Вилоят хақида

Работи Малик

Работи Малик карвонсаройи Карманадан 18 км ғарбда жойлашган, Чўли Маликда барпо этилган ўз даврининг буюк қасрларидан бири бўлган. Работлар араблар Сҳарққа қараб юриш бошлаган пайтлардан бошлаб, чегараларда отлик, соқчиларнинг туришлари ва чегарани қриқлашларига мўлжаллаб қурила бошланган. Дацлабки работлар ВИИИ асрда Хуросонда вужудга келган.

ВИИИ асрда уммавийлар халифаси Амрос ибн Абдуллох. (727-729 йиллар) биринчи работни қурдиргани ҳақидда маълумотлар мавжуд. Булар орасида Хуросондаги ИХ аср ёдгорликлари Работи Сҳариф ва Работи Султон энг машхурлари бўлган. Кейинчалик работлар йўллар уцида қурилиб, улар меҳмонхона вазифасини бажариб келган. Худди шунингдек, Чўли Маликда қурилган Работи Малик ҳам Буюк Ипак йўли уцида қурилган карвонсарой меҳмонхона вазифасини бажарган.

Работи Малик Марказий Осиёдаги энг қадимги монументал архитектура ёдгорлиги ҳисобланади. У карвонсаройдан ташқари, атроф ва чегарани қўриклаш ицеҳкоми вазифаларини ҳам бажарган. Сҳунингдек, Кармана ва Тавоис ўртасида Буюк Ипак йўлидан ўтувчи юловчилар учун муҳим ва зарурий қўналға хизматини адо этган.

Работи Малик 1069-1079 йиллар орасида Бухорода ҳукмронлик қилган қорахоний султонлардан бўлган Тамғачхон Иброҳим (1046-1068)нинг ўғли Малик Сҳамсулмулк Носир ибн Иброҳим (1068-1080) даврида қурилган. Рус шарқшуноси В.В. Бартолд: «Қарахонийлар кучманчи ҳаёт кечиришларига қарамай, мамлакат ҳукмдорлари зиммасида бўлган шаҳарларни юксак ва гўзал иморатлар билан безаш, катта йўл буйларида работлар қуриҳтса ўз ифодасини топадиган юмушларни бажарганлар» - деб ёзган эди. Демак, Сҳамсулмулк ҳам Бухоро ва унга қарашли ҳудудлар атрофида қатор иморатлар қурдирган.

Навоий шаҳри



Навоий шаҳри вилоят маркази бўлиб, у Кармана туманининг жанубий шарқий қисмида, Зарафшон водийсининг ғарб томонида жойлашган. Шаҳар атрофи тоғлардан иборат бўлиб, ғарбдан шарққача тоғлар баландлиги ўзгаради. Ғарб томондан ҳудуд Қизилқум қумликлари билан, шимолдан Қоратоғ тоғи, шарқ ва жанубдан Зиёвуддин тоғ тизмалари билан ўралган.

Шаҳарнинг туб аҳолиси ўзбеклардир. Ўзбеклар 92086 киши (73,2 фоиз), руслар 20757 киши (16,5 фоиз), қозоқлар 1635 киши (1,3 фоиз) ва бошқа миллат вакиллари 11322 киши (9,0 фоиз)ни ташкил этади. Жами аҳоли 125800 кишидан иборат. Шу жумладан, «Тинчлик» шаҳарчасида 3209 киши истиқомат қилади. Жами аҳоли таркибининг 51,3 фоизини ёки 64535 нафарини аёллар ва 48,7 фоизини ёки 61265 нафарини эркаклар ташкил қилади.

Навоий шаҳар иқтисодиётида саноат соҳаси катта ўрин тутади. Шаҳарда Республикамизнинг иқтисодиётига, ишлаб чиқаришига ўлкан ҳисса қўшадиган йирик ишлаб чиқариш корхоналари мавжуд. Булар: Навоий кон металлургия комбинати, “Қизилқумсемент” очиқ аксиядорлик жамияти, “Навоиязот” аксиядорлик жамияти, “Електрокимё” каби корхоналардир.

А дминистративное деление

Административное деление Навоийской области
Навоийская область разделена на 8 сельских туманов (в скобках указан стентр тумана):
Канимехский (1) (Канимех)
Кўзўлтепинский (3) (Кўзўлтепа)
Навбахорский (5) (Бешработ)
Карманинский (2) (Кармана)
Нуратинский (6) (Нурата)
Тамдўнский (7) (Тамдўбулак)
Учкудукский (8) (Учкудук)
Хатўрчинский (4) (Янгиработ)

Ахолиси 128 000 га якин.

Навоий вилояти

Навоий вилояти - Оъзбекистон Республикасининг энг ёш вилояти хисобланади. У дастлаб, 1982-йил 20-апрелда қизилқум сахросининг маълум бир қисмини ўзлаштириш ва у ердаги табиат бойликлардан унумли фойдаланиш мақсадида ташкил этилган эди.

Географик жойлашуви

Навоий вилояти Ўзбекистон Республикаси худудининг ўрта қисмида жойлашган бўлиб, қизилқум сахросининг каттагина қисмини эгаллайди. Унинг майдони 110,8 минг км2 га тенг, бу жихатдан у энг катта вилоят хисобланади. Навоий вилояти ғарбда қорақалпоғистон, шимолда қозоғистон, шарқда Жиззах, жанубда қашқадарё ва Бухоро вилоятлари билан чегараланади.