Волновая оптика

To'lqin O'ptikasi

REJA:

• Gyuygens printsipi
• To'lqin Interferentsiyasi
• Nur Interferentsiyasi
• Interferentsiyani qo'llash
• Nurning polarizatsiyasi
• Yorug'likning diffraksiyasi
• Difraksion panjara

to'lqin optikasi

• Toʻlqin optikasi — fizikaning interferensiya, difraksiya va qutblanish hodisalarini oʻrganuvchi boʻlimi.

Gyuygens printsipi

• Buzilish sodir bo'lgan muhitning har bir nuqtasi o'zi ikkilamchi to'lqinlarning manbai bo'ladi

To'lqin Interferentsiyasi

• Interferentsiya - bu to'lqinlarning superpozitsiyasi hodisasi, buning natijasida tebranishlarning ortishi yoki kamayishi kuzatiladi.

• Barqaror interferentsiya naqshini faqat kogerent to'lqinlar deb ataladigan o'zaro bog'langan tebranishlarni qo'shish orqali kuzatish mumkin.
• Kogerent to'lqinlar - chastotasi, polarizatsiyasi va doimiy fazalar farqiga ega to'lqinlar

Yorug'lik interferensiyasi - bu kogerent to'lqinlar qo'shilganda yorug'likning o'zaro kuchayishi yoki zaiflashishi hodisasi.
Interferentsiya ikkita kogerent yorug'lik manbalari, ya'ni doimiy fazalar farqiga ega bo'lgan butunlay bir hil yorug'lik nurlari bir-biriga juda yaqin bo'lganda sodir bo'ladi. Ikki xil yorug'lik manbalari hech qachon doimiy to'lqin fazalari farqiga ega emas, shuning uchun ularning nurlari aralashmaydi.
Energiyaning saqlanish qonuni buzilmaydi , energiya qayta taqsimlanadi,
Muvofiqlik sharti
ikkita yorug'lik manbalari:

Bir manbadan kogerent to'lqinlar yorug'lik yupqa plyonkalarning old va orqa yuzalaridan (yog' plyonkalari va suvdagi yog 'plyonkalari, sovun pufakchalari) aks etganda paydo bo'ladi.

• Bir manbadan kogerent to'lqinlar yorug'lik yupqa plyonkalarning old va orqa yuzalaridan (yog' plyonkalari va suvdagi yog 'plyonkalari, sovun pufakchalari) aks etganda paydo bo'ladi.

h bo'lgan plyonkaning old yuzasiga tushgan yorug'lik qisman aks etadi ( AD nuri ) va qisman sinadi ( AB ). B nuqtasida plyonkaning orqa yuzasidan singan nurni aks ettirgandan so'ng, nur C nuqtada sinadi. Ko'riladigan nurlar kuzatuvchining ko'ziga kiradi.
Qalinligi bo'yicha plyonkaning bir xilligi turli xil rangdagi to'lqinlarni aks ettirishning bir xilligiga olib keladi, bu esa plyonkaga iridescent rang beradi.

Nurning polarizatsiyasi

• Yorug'likning polarizatsiyasi, yorug'lik nuriga perpendikulyar tekislikda (yorug'lik to'lqinining tarqalish yo'nalishi) turli yo'nalishlarning tengsizligidan iborat optik nurlanishning (yorug'likning) asosiy xususiyatlaridan biri.

Yorug'likning diffraksiyasi

• Yorug'likning diffraktsiyasi - yorug'lik to'lqinining o'lchamlari yorug'lik to'lqin uzunligi bilan taqqoslanadigan to'siqlar atrofida egilish hodisasi.

Difraksiyani 17-asr oxirida Franchesko Grimaldi kashf etgan.Yorugʻlik diffraksiyasi hodisasini tushuntirishni Tomas Yang va Ogyust Fresnel bergan boʻlib, ular nafaqat yorugʻlikning interferensiya va diffraktsiya hodisalarini kuzatish boʻyicha tajribalar tavsifini berganlar, balki yorugʻlik tarqalishining toʻgʻri chiziqli xususiyatini ham toʻlqin nazariyasi nuqtai nazaridan tushuntirib berdi

Difraksion panjara

b bo'lgan shaffof bo'lmagan bo'shliqlar bilan ajratilgan a kengligidagi ko'p sonli tor bo'shliqlar to'plami .

1 mm shisha prizmadagi zarbalar soni mingtaga etadi va umumiy zarbalar soni N = 100 000 ga etadi. d=a+b qiymati panjara davri deb ataladi. panjara yorug'likni spektrga parchalash va to'lqin uzunligini o'lchash uchun ishlatiladi.

Difraksion panjaraning rezolyutsiyasi

• Yoriqlar sonining ko'payishi intensivlikning oshishiga va asosiy maksimallarning kengligining pasayishiga olib keladi.  1 va  2 yaqin to'lqinlarning k -tartibdagi asosiy maksimallarini alohida kuzatish imkoniyati diffraktsiya panjarasining A ruxsati bilan tavsiflanadi:

Yoriqlar soni qanchalik ko'p bo'lsa va spektrning tartibi qanchalik baland bo'lsa, diffraktsiya panjarasining ruxsati shunchalik yuqori bo'ladi.

Xulosa

• Demak, barcha Frenel' zonalari tufayli A nuqtada uyg'otiladigan natijaviy tebranish birinchi Frenel' zonasi ta'sirining yarmidek bo'lgan naycha bo'ylab tarqalayotgandek tasvir qilsa bo'ladi. Hisoblarning ko'rsatishicha n birinchi Frenel' zonasining radiusi aniq M bo'lar shunday qilib , bu holda ekan kattalik bilan yorug'lik to'g'ri chiziq bo'ylab tarqaladi , deb yozib mumkin .

Foydalanish adabiyotlar

• Savelyev I.V. Fizika kursi. M.: Nauka 1989 yil 1-v
• Savelyev I.V. Fizika kursi. M.: Nauka 1989 yil 2-v
• Savelyev I.V. Fizika kursi. M.: Nauka 1989 yil 3-v
• Trofimova T.I. Fizika kursi. Moskva: Oliy maktab, 1985 yil
• Abdurahmonov K.P., Egamov U. Kurs fizikasi , 2011 y.
• Detlaf A.A., Yavorskiy B.M. Fizika kursi. Moskva: Oliy maktab, 1989 yil
• Epifanov G.I. Qattiq jismlar fizikasi. M. Oliy maktab, 1977 y.
• Ogurtsov N.A. Fizika bo'yicha ma'ruzalar kursi, Xarkov, 2007 yil.
• Kolmakov Yu.N. Fizika bo'yicha ma'ruzalar kursi, Tula, 2002 yil.
• Oplachko T.M., Tursunmetov K.A. Fizika, Toshkent, 2007 yil.