Windows operasion tizimida ishlash

 
3. Windows 98/2000 ìåíþëàðè 
Windows 98/2000 da foydalanuvchilar 4 turdagi menyu bilan ishlashi 
mumkin:
OT ning bosh menyusi;
barcha ob’ektlarning suzuvchi (kontekst) menyulari;
dastur menyulari;
dastur va hujjat oynalarining, shuningdek, muloqot oynalarining boshqaruvchi 
menyusi.
Menyu - bu biror amalni bajarish imkonini beruvchi buyruqlar majmuidir. 
Menyu bandlari orasida buyruqlardan tashqari qism menyuga kirish imkonini 
beruvchi bandlar ham bo’lishi mumkin. Bu holda biz ierarxik yoki ichma-ich 
joylashgan menyu bilan ishlaymiz. Buni dasturlarni ishga tushirish menyusi 
misolida ko’rishimiz mumkin.

---

Menyular ekranda joylashishiga ko’ra, vertikal va gorizontal menyularga 
bo’linadi. Dastur oynalarining menyusi gorizontal bo’lib, u sarlavha satrining 
tagida joylashgandir.
Vertikal menyu-yuqoridan pastga qarab ochiluvchi menyudir. Windows da 
vertikal menyuning boshqa ko’rinishi, suzib chiquvchi deb nomlangan va pastdan 
yuqoriga qarab ochiluvchi ko’rinishi ham ishlatilgan. Tizimning asosiy menyusi 
ana shunday menyudir. Suzib chiquvchi menyuning yana bir turi - kontekst menyu 
deb atalib, u oynaning ixtiyoriy joyida sichqonning o’ng tugmasini bosganda 
ochiluvchi menyudir.
Windowsning provodnik punktiga kirib, kontekst menyuni chiqaring va 
qanday buyruqlardan iborat ekanligini yaxshilab ko’rib oling. 
Menyular tizimsida ishlatiladigan shartli belgilashlar:
agar menyu bandi davomida ko’p nuqta (...) berilsa, shu band bajarilganda 
muloqot oynasi ochiladi;
agar menyu bandi davomida uchburchak (8 ) berilsa, shu band bajarilganda 
qism menyu ochiladi;
agar menyu bandi kul rang harflarda yozilgan bo’lsa, menyuning shu bandi 
ayni vaqtda faol emasligini bildiradi;
agar menyu bandi davomida tugma yoki tugmalar kombinasiyasi ko’rsatilgan 
bo’lsa, u holda menyuning shu bandini menyuga kirmasdan turib klaviatura 
yordamida ko’rsatilgan tugmalarni bosib bajarish mumkin. Bu tugmalar akselerator 
tugmalar ( shortcut keys) deyiladi;
menyu bandidagi tagiga chizilgan harf qaynoq tugma (hotkey) deb nomlanadi. 
Menyu faol vaqtda klaviaturadan shu harfni bosib tegishli buyruqni bajarish 
mumkin;
agar menyu bandi oldida qalin nuqta (h ) yoki (3 ) belgisi bor bo’lsa, 
alternativ variantlardan birortasi tanlanganini bildiradi.
Windowsning bosh íånu (Start menu) 
Pusk (Start) tugmachasi bosilganda, ekranda Windows ning ish boshlashi 
uchun kerak bo’ladigan bosh menyusi ochiladi. Unda dasturni ishga tushirish, 

---

hujjatni ochish, tizim parametrlarini sozlash, kerakli faylni topish, zaruriy 
ma’lumotlarni olish va boshqa amallarni bajarish mumkin.
Bosh menyu quyidagi qismlardan iborat:
Programmi/Programs - Dasturlar
Dokumenti/Documents - Hujjatlar
Nastroyka/Settings - Sozlash
Poisk/Find - Qidirish
Spravka/Help - Ma’lumot
Vipolnit/Run - Bajarmoq
Zavershenie raboti/Shut down-Ishni tugatmoq.
Menyuning Programmi/Programs-Das-turlar bandi yordamida tizimda 
o’rnatilgan barcha dasturlarni ishga tushirish imkonini beruvchi ierarxik qism 
menyuga kiriladi. Áèðîðòà ïðîãðàííàìè èøãà òóøèðèø ó÷óì sichqon ko’rsatkichi 

---

Programmi punktiga o’rnatiladi. Ochilgan qism menyudan dastur nomi tanlanib, 
sichqon tugmasini 2 marta bosiladi.
Menyuga xususan quyidagi qism menyular kirgan:
Standartnie/Accessories - Standartlar;
Avtozagruzka/Start UP - Avtoyuklash;
Provodnik/Windows Explorer - Yo’l boshlovchi;
Seans MS DOS/MS DOS – MS DOS bilan muloqot
Microsoft Exchange. - amaliy dasturlar majmuasi va boshqalar.
Standartnie/Accessories punktiga yangi dasturlarni ham qo’shish mumkin. 
Standart dasturlar qatoriga Windows ni yuklashda tanlab olingan amaliy dasturlar 
kiradi. Agar Windows 98/2000 ni o’rnatish jarayonida kommunikasion dasturlar 
kiritilgan bo’lsa, u holda dasturlar menyusida «Microsoft Exchange» komandasi 
bo’lishi kerak.
Dokumenti / Documents - Hujjatlar punkti Windows 98/2000 da 
tahrirlanayotgan hujjatlar ro’yxatini (oxirgi 15 ta) ko’rsatuvchi menyuni yuklab 
beradi. Windows 98/2000 dastlab o’rnatilgan bo’lsa, bu bandda faqat «Prochti 
menya» (Meni o’qi-Read me) punkti bo’ladi xolos.
Nastroyka / Settings - Sozlash punkti tizimidagi hamma komponentlar 
ro’yxatini va kerak bo’lganda ularni qayta sozlash imkoniyatini beradi. Uning qism 
menyusida quyidagi bandlar bor:
Panel upravleniya (Boshqarish paneli);
Printeri (Printerlar);
Panel zadach (Masalalar paneli).
Poisk/Find-Qidirish punkti papkalarni, fayllarni, server kompyuteri yoki E-
Mail ma’lumotlarini qidirish imkonini beradi.

---

Spravka/Help-Ma’lumot - ma’lumotlar tizimini chaqirishni amal-ga oshiradi. 
Axborot olish uchun ma’lumot tizimining bayonidan (Soderjanie) yoki mavzular 
(Predmet) ko’rsatkichidan foydalanish mumkin. Bu tizim Windows ning 
imkoniyatlari va unda ishlash bo’yicha to’liq axborot beradi. Ma’lumot punkti 
ixtiyoriy dastur.
Windows yordam tizimi.