X. S. Xadjayev, sh sh. Fayziyev m. E. Jabbarov. Makroiqtisodiyot

D
 
 
Masalalar 
 
 
avlat boshqa davlat bilan iqtisodiy aloqa qilmasdan mustaqil ravishda 
mavjud bo‘la olmaydi va rivojlana olmaydi. 
Mamlakatning qanchalik darajada ochiq iqtisodiyotga moslashganlik yoki 
ochiq iqtisodiyotdan foydalanish darajasini import kvotasi, eksport kvotasi, tashqi
savdo aylanmasi kvotasi kabi ko‘rsatkichlar ifodalaydi. 
Ochiq iqtisodiyot kichik va katta ochiq iqtisodiyot kabi ko‘rinishlarda bo‘lib, 
ularning bir qancha farqli jihatlari mavjud. Xususan, ular real foiz stavkasining 
qo‘llanilishi bilan farq qiladi. 
Mukammal kapital harakatiga ega bo‘lgan kichik ochiq iqtisodiyot Mandell-
Fleming modeli yordamida tahlil qilinishi mumkin. R. Mandell va M.Fleming o‘z 
tadqiqotlarida pul-kredit va byudjet-soliq siyosati ichki va tashqi muvozanatga turli 
nisbiy ta’sir o‘tkazishini aniqladilar. 
Ichki va tashqi muvozanatni ta’minlash modelida byudjet-soliq siyosati ichki 
balans bilan, real valyuta kursi joriy operatsiyalar hisobi bilan, pul-kredit siyosati 
xorijiy valyutaning zahiralari hajmi bilan bog’langan. 
1. Ochiq iqtisodiyotdagi sof investitsiyalarning miqdori - 1750 mln. so‘m, uy 
xo‘jaliklarning jamg’armalari - 1625 mln. so‘m, davlat byudjetining ortiqchaligi - 
425 mln. so‘m. Bu ma’lumotlar asosida tovar va xizmatlarning sof eksportini 
aniqlang. 
▲ ▲ ▲ 
6. 
Xarid qobiliyati paritetiga ko‘ra agar Frantsiyada televizor 500 yevro 
20-MAVZU. OCHIQ IQTISODIYOTDA 
MAKROIQTISODIY SIYOSAT 

---

67
X.S.Xadjayev, SH.SH.Fayziyev, M.E.Jabbarov – MAKROIQTISODIYOT
va Xitoyda 2000 yuanga sotilsa, unda nominal ayirboshlash kursi - bir birlik 
yevroning yuan miqdorida ifodalangan bahosi - qanday bo‘ladi? 
2. Ochiq iqtisodiyotdagi iste’mol funktsiyasi: C = 50 + 0,8(Y –T), 
investitsiya funktsiyasi: I = 160 – 5r. Iste’mol xarajatlari - 850 mln. so‘m, real foiz 
stavkasi 6% ga teng, davlat jamg’armalari 20 mln. so‘m. Kapital harakati 
hisobining qoldig’ini (yoki ortiqligini) aniqlang. 
▲ ▲ ▲ 
6. 
Xarid qobiliyati paritetiga ko‘ra agar Frantsiyada televizor 500 yevro 
va Xitoyda 2000 yuanga sotilsa, unda nominal ayirboshlash kursi - bir birlik 
yevroning yuan miqdorida ifodalangan bahosi - qanday bo‘ladi? 
3. Kichik darajali ochiq iqtisodiyot quyidagi ma’lumotlar bilan ifodalanadi: 
Milliy daromad - 1000 mlrd. doll., iste’mol xarajatlari - 700 mlrd. doll., 
davlat xaridlari - 150 mlrd. doll., investitsiya funktsiyasi - I = 250 – 10r. Jahon foiz 
stavkasi - 5%. Mamlakatning sof eksportini aniqlang. 
▲ ▲ ▲ 
6. 
Xarid qobiliyati paritetiga ko‘ra agar Frantsiyada televizor 500 yevro 
va Xitoyda 2000 yuanga sotilsa, unda nominal ayirboshlash kursi - bir birlik 
yevroning yuan miqdorida ifodalangan bahosi - qanday bo‘ladi? 
4. Kichik darajali ochiq iqtisodiyot quyidagi ma’lumotlar bilan ifodalanadi: 
Iste’mol xarajatlari - 500 mlrd. doll., davlat xaridlari - 75 mlrd. doll., 
investitsiya funktsiyasi: I = 200 – 8r. Jahon foiz stavkasi - 5%, sof eksport : -25 
mlrd. doll. Mamlakatning milliy daromadini aniqlang. 
▲ ▲ ▲ 
6. 
Xarid qobiliyati paritetiga ko‘ra agar Frantsiyada televizor 500 yevro 
va Xitoyda 2000 yuanga sotilsa, unda nominal ayirboshlash kursi - bir birlik 
yevroning yuan miqdorida ifodalangan bahosi - qanday bo‘ladi? 
5. Kichik darajali ochiq iqtisodiyotda suzib yuruvchi valyuta kursi sharoitida 
LM egri chizig’ining ko‘rinishi: 

---

68
X.S.Xadjayev, SH.SH.Fayziyev, M.E.Jabbarov – MAKROIQTISODIYOT
LM: Y = 200r – 200 + 2(M/P) 
IS egri chizig’ining ko‘rinishi esa: 
IS: Y = 400 + 3G – 2T + 3Xn – 200r. 
Sof eksport funktsiyasi: Xn = 200 - 100e, bu yerda e - real valyuta kursi. 
Narxlar darajasi qayd etilgan P = 1, real jahon foiz stavkasi r = 2,5%. Pul 
taklifi M = 100 mln. doll. Davlat byudjeti balanslashtirilgan: G = T = 100. Tovar va 
pul bozorlaridagi muvozanatga erishish uchun real valyuta kursi nechaga teng 
bo‘lishi kerak? 
▲ ▲ ▲ 
6. 
Xarid qobiliyati paritetiga ko‘ra agar Frantsiyada televizor 500 yevro 
va Xitoyda 2000 yuanga sotilsa, unda nominal ayirboshlash kursi - bir birlik 
yevroning yuan miqdorida ifodalangan bahosi - qanday bo‘ladi? 
6. Ochiq iqtisodiyotda iste’mol funktsiyasi quyidagi ko‘rinishga ega: C = 
300 + 0,65Yd, investitsiya funktsiyasi I = 200 – 1500r, soliqlar T = 200, davlat 
xarajatlari G = 200, pulga talab funktsiyasi M = (0,5Y – 2000r) P, pul taklifi M = 
550, narxlar darajasi P =1, sof eksport funktsiyasi Xn = 100 – 0,05Y – 500r. IS va 
LM egrilar tenglamasi, shuningdek, Y daromad va R foiz stavkasining muvozanat 
qiymatini aniqlang.
▲ ▲ ▲ 
6. 
Xarid qobiliyati paritetiga ko‘ra agar Frantsiyada televizor 500 yevro 
va Xitoyda 2000 yuanga sotilsa, unda nominal ayirboshlash kursi - bir birlik 
yevroning yuan miqdorida ifodalangan bahosi - qanday bo‘ladi? 
7.Ochiq iqtisodiyotda iste’mol funktsiyasi quyidagi ko‘rinishga ega: 
C = 100 + 0,8Y;
– investitsilar funktsiyasi I = 200 – 400r;
– soliq stavkasi t = 0,2;
– davlat xarajatlari G = 200;
– pulga talab funktsiyasi M = (0,8Y– 1600r)P; 

---

69
X.S.Xadjayev, SH.SH.Fayziyev, M.E.Jabbarov – MAKROIQTISODIYOT
– pul taklifi M = 800;
– narx darajasi P = 1;
– sof eksport funktsiyasi Xn= 100 – 0,04Y – 400r; 
IS va LM egri chiziqlari tenglamalari, shuningdek, Y daromad va r foiz 
stavkasining muvozanat qiymatini aniqlang. Agar davlat xarajatlari 100 ga 
ko‘tarilsa, IS egri chizig’i va daromad hamda foiz stavkasining muvozanat qiymati 
qanday o‘zgaradi? 
▲ ▲ ▲ 
6. 
Xarid qobiliyati paritetiga ko‘ra agar Frantsiyada televizor 500 yevro 
va Xitoyda 2000 yuanga sotilsa, unda nominal ayirboshlash kursi - bir birlik 
yevroning yuan miqdorida ifodalangan bahosi - qanday bo‘ladi? 
8.Ochiq iqtisodiyotda iste’mol funktsiyasi quyidagi ko‘rinishga ega: 
C = 80 + 0,8Yd; 
– investitsiyalar funktsiyasi I = 100 – 800r; 
– soliq stavkasi t = 0,25;
– davlat xarajatlari G = 60;
– pulga talab vazifasi M = (0,5Y – 1000r)P; 
– pullik taklif M = 200;
– narxlar darajasi P = 2.
IS va LM egri chiziqlar tenglamasi, shuningdek, Y daromad va r foiz 
stavkasining muvozanat qiymatini aniqlang. Agar davlat xarajatlari 100 ga 
ko‘tarilsa, LM egri chizig’i va daromad hamda foiz stavkasining muvozanatli 
darajalari qanday o‘zgaradi?