Xalıq bántligi strategiyası Reje

Xalıq bántligi strategiyası
Reje

1. 
   Xaliq bántligi haqqindaǵi nizam.
   
2. 
   Xaliq bántligin támiynlewde shet el metodlarinan paydalaniw.
   
3. 
   Mámleketimizde jumıs orınlarındı shólkemlestiriw.
   
4. 
   Paydalanilǵan ádebiyatlar.
   

Xaliq bántligi haqqindaǵi nizam.
2017 — 2021-jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń besew ústin turatuǵın baǵdarı boyınsha Háreketler strategiyası atqarılıwın, xalıq bandligini támiyinlew boyınsha mámleket shólkemleri jumısları natiyjeliligin asırıw, xalıqtı miynet iskerligine tartıw ushın qolay shárt-shárayatlar jaratıw, sonıń menen birge, jańa jumıs orınlarındı quraytuǵın isbilermenlik subektleri iskerligin xoshametlew maqsetinde:
1. Ózbekstan Respublikası Bántlik hám miynet munasábetleri ministrligi hám de Finans ministrligi tárepinen islep shıǵılǵan Xalıq bandligini támiyinlew boyınsha islerdi jetilistiriw hám natiyjeliligin asırıwǵa tiyisli “Jol kartası” qosımshaǵa muwapıq maqullansin.
2. Belgilensinki:
Ózbekstan Respublikası Bántlik hám miynet munasábetleri ministrligi janındaǵı Bántlikke kómeklesiw mámleket fondı (keyińi orınlarda Bántlikke kómeklesiw fondı dep júritiledi) ushın 2018-jılda Respublika byudjetine qosımsha tushumlar esabına 150 milliard swm ajratıladı, 2019 -jıldan baslap bolsa byudjet parametrlerinde 300 milliard sumnan kem bolmaǵan muǵdarda qosımsha aqshalar ajıratıw názerde tutıladı ;
2018-jıl 15-iyuldan baslap Miynet shólkemleri xızmetkerleriniń miynetin xoshametlew hám materiallıq-texnikalıqa bazasın bekkemlew fondı (keyińi orınlarda — Miynetti xoshametlew fondı ) qarjların qáliplestiriw dárekleri Bántlikke kómeklesiw fondınıń Miynetti xoshametlew fondına ajıratılǵan qarjıları kólemleriniń 5 procentten 10 procentkeshe asırılıwı esabına keńeytiriledi;
Ózbekstan Respublikası Bántlik hám miynet munasábetleri ministrligi janındaǵı byudjetten tısqarı fondlar qarjlarınıń bos qaldıqların kommerciya banklaridagi depozitlarga jaylastırıwdan túsetuǵın 50 procent muǵdardaǵı dáramatlar Miynetti xoshametlew fondına jóneltiriledi.
3. Ózbekstan Respublikası Bántlik hám miynet munasábetleri ministrligi, Ekonomika ministrligi, Finans ministrligi, Qaraqalpaqstan Respublikası ministrler Keńesi, wálayatlar hám Tashkent qala hákimlikleriniń mámleket mákemeleri formasında Qaraqalpaqstan Respublikası ministrler Keńesi, wálayatlar hám Tashkent qala hákimlikleri janında jańa jumıs orınların shólkemlestiriwdi xoshametlew aymaqlıq fondların (keyińi orınlarda — aymaqlıq fondlar ) shólkemlestiriw tuwrısındaǵı usınısına razılıq berilsin.
Tómendegiler aymaqlıq fondlar qarjların qáliplestiriwshi derekler etip belgilensin:
Qaraqalpaqstan Respublikası byudjeti, wálayatlar hám Tashkent qala jergilikli byudjetleri dáramatlarınıń prognoz parametrlerin asırıp orınlawdan hár ayda túsetuǵın 40 procentkeshe bolǵan muǵdardaǵı dáramatlar ;

• 
  jergilikli, shet el hám xalıq aralıq shólkemlerdiń grantlari hám de qalıs járdemi;
  
• 
  qayırqomlıq etiwshiler — fizikalıq hám yuridikalıq shaxslar, Ózbekstan Respublikası rezidentlari hám norezidentlariniń belgileńen tártipte usınıs etiletuǵın qarjları ;
  
• 
  nızam hújjetleri menen qadaǵan etnmagan basqa derekler.
  

4. Tómendegiler aymaqlıq fondlardıń tiykarǵı wazıypaları etip belgilensin:
ásirese, awıllıq jaylarda turaqlı jumıs orınların quraytuǵın isbilermenlik subektlerin kreditler menen qollap-quwatlaw ushın respublikanıń kommerciya banklerinde kredit liniyalari ashıw ;
jumısshı kúshi kóp bolǵan aymaqlarda mámleket-jeke seriklik shártleri tiykarında, ásirese, xalıqtıń social mútajligi bar qatlamları ushın jańa jumıs orınların shólkemlestiriwdi názerde tutatuǵın kárxanalardı shólkemlestiriw, bunda aymaqlıq fondlardıń isleńen kárxanalar daǵı úlesin jeke seriklerge keyinirek realizatsiya qılıw shártini názerde tutıw ;
Qaraqalpaqstan Respublikası ministrler Keńesi baslıǵı, wálayatlar hám Tashkent qala hákimleri qararları boyınsha jumıs orınların shólkemlestiriwge hám de xalıq bandligini támiyinlewge qaratılǵan basqa ilajlardı ámelge asırıw.
5. Aymaqlıq fondlar dáramat bólegi boyınsha barlıq túrdegi salıqlar hám mámleket maqsetli fondlarına májburiy ajıratılǵan qarjılar tólewden azat etilsin, bosab qalǵan aqshalar aymaqlıq fondlardıń tiykarǵı wazıypaların ámelge asırıwǵa jóneltirilsin.
Ózbekstan Respublikası Bántlik hám miynet munasábetleri ministrligi Finans ministrligi menen birgelikte eki hápte múddette aymaqlıq fondnıń úlgili ustavi tastıyıqlanishini támiyinlasin.
Qaraqalpaqstan Respublikası ministrler Keńesi, wálayatlar hám Tashkent qala hákimlikleri bir ay múddette aymaqlıq fondlar ustavlarini tastıyıqlanǵan úlgili ustav tiykarında tastıyıqlasin.
6. Belgilep qóyılsinki:
a) bul qarardıń 2 hám 3-bántlerine muwapıq qáliplestiretuǵın Bántlikke kómeklesiw fondına Respublika byudjetinen ajratılatuǵın aqshalardıń keminde 50 procenti hám aymaqlıq fondlardıń qarjları, tiykarınan, “Mikrokreditbank” ATB, “Agrobank” ATB hám Xalıq banki ATBda kredit liniyalarini ashıw hám keyinirek usı bankler tárepinen respublika rayonları hám qalalarında jańa jumıs orınların shólkemlestiriwdi názerde tutatuǵın kishi hám mini-joybarlardı ámelge asırıw ushın mikrokreditlar ajıratıw maqsetinde jóneltiriledi;
b) mikrokreditlar kishi isbilermenlik subektlerine, fermer hám dıyxan xojalıqlarına, shańaraqqa tiyisli isbilermenlik subektlerine tómendegiler ushın ajratıladı:

• 
  jeke tóbeorqa hám dıyxan xojalıqlarında islep shıǵarıwdı rawajlandırıw maqsetinde ıssıxonalar shólkemlestiriw, urıwlıqlar, náller, sharba buyımları hám qus, awıl xojalıǵı inventari hám úskeneleri, suwǵarıw úskeneleri (nasoslar, artezian qudıqları hám basqalar ) satıp alıw ;
  
• 
  awıl xojalıǵı ónimlerin qayta islew, saqlaw hám qabarǵan jerlew, qurılıs materialları, azıq-túlik hám nooziq-awqat tutınıw buyımları islep shıǵarıw ushın zamanagóy mini-úskene hám shiyki zat satıp alıw ;
  
• 
  xizmet kórsetiw salasında, ásirese, xojalıq, remontlaw, tálim, medicinalıq, informacion-kommunikaciya hám basqa talap joqarı bolǵan tarawlarda iskerlik kórsetetuǵın kárxanalar shólkemlestiriw hám úskenelew;
  
• 
  awıl rayonlarında, ásirese, hayal-qızlar ortasında bólip alıp islewshilikti rawajlandırıw ;
  
• 
  rayon hám qalalardıń islep shıǵarıw qánigeliklashuvi, ámeldegi mineral shiyki zat, er, awıl xojalıǵı hám basqa resursların esapqa alǵan halda basqa jónelisler;
  

v) mikrokreditlar 300 million swmgacha bolǵan muǵdarda hár bir máháldelaga biriktirilgen hákim járdemshisiniń usınısları tiykarında 3 jılǵa shekem múddetke, 6 aylıq jeńillikli dáwir menen:
(6 -bánt “v” kishi bandiniń birinshi abzacsı Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2023-jıl 31-yanvar daǵı PQ-39 -sanlı sheshimi redakciyasında — Nızamshılıq maǵlıwmatları milliy bazası, 31. 01. 2023-y., 07/23/39/0060 -san)
2019 -jıl 31-dekabrge shekem — Ózbekstan Respublikası Oraylıq banki qayta finanslıq támiynlew stavkasınıń 50 procentine teń stavkada ;
2020 -jıl 1-yanvardan — Ózbekstan Respublikası Oraylıq bankiniń qayta finanslıq támiynlew stavkasında ;
2022-jıl 1-yanvardan — kommerciya bankleri tárepinen jıllıq 14 procent (sonnan 4 procent bank marjasi) stavkada ajratıladı.
(6 -bánt “v” kishi bandiniń tórtinshi abzacsı Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2021-jıl 20 -dekabr degi PQ-55-sanlı sheshimi redakciyasında — Nızamshılıq maǵlıwmatları milliy bazası, 21. 12. 2021-y., 07/21/55/1173-san)
Kommerciya bankleri tárepinen bazar principlerı tiykarında ǵárezsiz túrde ornatılatuǵın stavkalarda beriletuǵın kreditler boyınsha procent ǵárejetlerdiń bir bólegin kompensatsiya qılıw mexanizmi qollanıladı.
(6 -bandniń “v” kishi bandi Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2019 -jıl 12-dekabr degi PF-5893-sanlı Pármanı redakciyasında — Nızam hújjetleri maǵlıwmatları milliy bazası, 13. 12. 2019 -y., 06/19/5893/4150-san)
(6 -bandniń “g” kishi bandi Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2019 -jıl 30 -dekabr degi PF-5898-sanlı Pármanına tiykarınan shıǵarılǵan — Nızam hújjetleri maǵlıwmatları milliy bazası, 01. 01. 2020 -y., 06/20/5898/4258-san)
7. Belgilensinki:

• 
  awıl rayonlarında, bunnan xalıq sanı 5 mıń kisiden kóp bolǵan xalıq punktleri tısqarı, shashtárezxona xızmetlerin, jalǵız tártip degi buyırtpalar boyınsha kiyim tıgıw xızmetlerin, ayaq kiyim remontlaw xızmetlerin kórsetiw boyınsha iskerlikti shólkemlesken, sonıń menen birge, jámiyetlik juwınıw bólmesilerin shólkemlesken jalǵız tártip degi isbilermenler 2023-jıl 1-iyulgacha barlıq túrdegi salıqlar tólewden azat etiledi;
  
• 
  jalǵız tártip degi isbilermenler hár bir yollańan xızmetkerge tolıqnatuǵın qatań belgileńen salıqtı tólewden azat etiledi;
  
• 
  yuridikalıq shaxs tashkil etpegen halda shańaraqqa tiyisli isbilermenlik subektleri 3 danaǵa shekem turaqlı jumıschilarni jallawǵa, olar menen miynet shártnaması dúziwge, sonıń menen birge, miynetke uqıplı jasqa tolǵan basqa jaqın aǵayınların, sonday-aq, miynetke uqıplı jasqa tolǵan balaları hám aqlıqlarınıń er-hayalların, miynetke uqıplı jasqa tolǵan ájaǵa -úkeleri hám apa -qarındasların, olardıń er-hayalların yuridikalıq shaxs tashkil etpegen halda shańaraqqa tiyisli isbilermenlik subyekti qatnasıwshıları retinde tartıwǵa haqılı ;
  
• 
  bul qarardıń 6 -bandiga muwapıq birinshi ret mikrokredit alǵan jalǵız tártip degi isbilermenler onı alǵan sáneden baslap 6 ay dawamında qatań belgileńen salıq tólewden azat etiledi;
  
• 
  jalǵız tártip degi isbilermenler 3 tonnadan artıq júk kóteriwshi avtomobil transportında júklerdi bazalıq esaplaw muǵdarınıń 2 teńdeyi muǵdarı daǵı stavka boyınsha tasıw xızmetlerinen hár ayda alınatuǵın qatań belgileńen salıq tóliydi.
  

(7-bandniń altınshı abzacsı Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2019 -jıl 13-dekabr degi PF-5894-sanlı Pármanı redakciyasında — Nızam hújjetleri maǵlıwmatları milliy bazası, 14. 12. 2019 -y., 06/19/5894/4161-san)
8. Ózbekstan Respublikası Bántlik hám miynet munasábetleri ministrligi, Finans ministrligi Bántlikke kómeklesiw fondı qarjları esabına tómendegilerge bir retlik subsidiyalar beriliwin názerde tutatuǵın jumıssızlıq boyınsha qamsızlandırıwlaw sistemasın ámeldegi etsin:

• 
  xalıq bandligiga kómeklesiw oraylarında dizimnen ótken, isbilermenlik iskerligin baslawdı qáleytuǵın ıssız shaxslarǵa — jalǵız tártip degi isbilermen retinde dizimnen ótiw, kishi kárxanalar hám mikrofirmalarni mámleket diziminen ótkeriw, isbilermenlikke oqıtıw hám kredit alıwda qamsızlandırıw polisi tólewi ushın ǵárejetlerdi bazalıq esaplaw muǵdarınıń 10 teńdeyi muǵdarında tólew;
  
• 
  social mútajligi bar xalıq qatlamlarına tiyisli shaxslardı kvotalanǵan eń kem sandan artıq muǵdarda jumısqa qabıl etken shólkemlerge — hár bir xızmetker ushın 12 ay dawamında hár ayda bazalıq esaplaw muǵdarınıń 2 teńdeyi muǵdarında aqsha tólew;
  
• 
  jumıs beretuǵınlarǵa — xalıq bandligiga kómeklesiw orayları jollanbası boyınsha jumısqa qabıl etilgen xızmetkerlerdi kásibi tayarlaw, qayta tayarlaw hám olardıń mamanlıǵın asırıwǵa sarplanatuǵın ǵárejetlerdi oraw ushın — hár bir xızmetker ushın 6 ay dawamında hár ayda bazalıq esaplaw muǵdarınıń 4 teńdeyi muǵdarında tólewdi ámelge asırıw.
  

(8-bandniń ekinshi — tórtinshi abzacları Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2019 -jıl 13-dekabr degi PF-5894-sanlı Pármanı redakciyasında — Nızam hújjetleri maǵlıwmatları milliy bazası, 14. 12. 2019 -y., 06/19/5894/4161-san)
9. Ózbekstan Respublikası Bántlik hám miynet munasábetleri ministrligi:
xalıq bandligiga kómeklesiw oraylarında dizimnen ótken ıssız shaxslardı, ásirese, kem támiyinleńen shańaraqlarda jasawshı hayal-qızlardı kásibi qayta oqıtıwǵa sarplanatuǵın ǵárejetlerdi finanslıq támiynlew ushın Bántlikke kómeklesiw fondınan kásip-óner tálimi mákemelerine grantlar ajratılıwın ;
Ózbekstan Respublikası Xalıq tálimi ministrligi menen birgelikte 2018/2019 oqıw jılınan baslap ulıwma orta bilim beriw mákemelerinde úlken klass oqıwshıları ushın olar iyelewdi qálegen kásiplerdiń tiykarǵı qásiyetleri hám kásip standartların tariyplovchi multimedia quralları menen úskenelestirilgen situatsion bólmelerdi shólkemlesken halda kásibi jóneltiriw kursların ótkeriwdi názerde tutatuǵın kásibi jóneltiriw programmasın eńiziw máselesi islep shıǵilıwın ;
Ózbekstan Respublikası Mámleket statistika komiteti menen birgelikte 2018-jıl 1-sentyabrden baslap sociallıq-ekonomikalıq rawajlandırıw sektorları, puqaralardıń ózin ózi basqarıw shólkemleri basshılarınıń tastıyıqlaytuǵın maǵlıwmatları hám puqaralardıń arzaları tiykarında jeke tóbeorqa xojalıqlarında isleytuǵın puqaralardı bánt bolǵan shaxs retinde esapqa alıw mexanizmi eńiziliwin ;
xalıq hám isbilermenlik subektleri arasında, sonday-aq, ǵalaba xabar qurallarında usı qarardıń mazmun-mánisi keń túsintirilishini támiyinlasin.
10. Ózbekstan Respublikası Bántlik hám miynet munasábetleri ministrligi mápdar ministrlikler hám keńseler menen birgelikte eki ay múddette nızam hújjetlerine bul qarardan kelip shıǵıs ózgertish hám qosımshalar tuwrısında ministrler Mákemesine usınıslar kiritsin.
11. Usı qarardıń atqarılıwın baqlaw Ózbekstan Respublikasınıń Bas ministri A. N. Aripov, Bas ministr orınbasarı — Ózbekstan Respublikasınıń finans ministri J. A. Qoshqarov hám Ózbekstan Respublikası bántlik hám miynet munasábetleri ministri Sh. D. Kudbiyev moynına júklensin.