Xalqaro ahamiyatga EGA yo‘llar avtomagistral va pulli yo‘llar

XALQARO AHAMIYATGA EGA BO‘LGAN AVTOMAGISTRAL VA PULLI YO‘LLAR
REJA:

1. 
   XALQARO AHAMIYATGA EGA YO‘LLAR
   
2. 
   AVTOMAGISTRAL VA PULLI YO‘LLAR
   

Aholi punktlaridan o'tadigan yo'l uchastkalari uchun rejalashtirish echimlari avtomobil tezligini to'liq to'xtashgacha pasayishiga yo'l qo'ymasligi kerak. Tranzit uchastkalarida bunga asosan jamoat transporti uchun to'xtash yo'laklarini ajratish orqali erishiladi. Xuddi shu darajadagi chorrahalarda avtotransport vositalarining to'xtashlar sonini kamaytirishga o'z-o'zini tartibga soluvchi halqali harakatni tashkil etish orqali erishiladi. Shovqin to'siqlarini loyihalashda talab qilinadigan shovqinni kamaytirishga erishishning murakkabligi va imkoniyatlarini baholash jadvalda keltirilgan.

Yo'l harakati shovqinining qo'shni hududga ta'sirini kamaytirish uchun barcha mumkin bo'lgan dizayn echimlari va harakatni boshqarish choralaridan foydalanish kerak. Muayyan chora-tadbirlarni qo'llash texnik va iqtisodiy talablarni hisobga olgan holda aniq shartlar bilan belgilanadi. Ovoz darajasining ruxsat etilgan qiymatdan oshib ketishidan qat'i nazar, avtomobil yo'lini loyihalashda, birinchi navbatda, oshirish masalasini ko'rib chiqish kerak. akustik qulaylikni ta'minlash uchun qurilish masofalari. Ovoz darajasi 15-20 dBA dan oshib ketgan bo'lsa, shovqinni kamaytirish uchun maxsus shovqindan himoya tuzilmalaridan foydalanish mumkin. 5 dBA dan oshganda - shovqindan himoya qiluvchi yashil maydonlar va yo'lning individual geometrik elementlarini o'zgartirish to'g'risida qaror qabul qilish. Shovqinni himoya qilish choralarini tanlashda ularning sub'ektiv bahosini hisobga olish kerak. Shovqin manbai (yo'l) shovqindan himoyalangan nuqtadan ko'rinmasa, shovqindan himoya qiluvchi tuzilma transport shovqinini samaraliroq kamaytiradi. Ba'zi hollarda tuzilmalarning nisbatan ahamiyatsiz akustik samaradorligi (taxminan 5 dBA) sub'ektiv ravishda ancha katta qiymat sifatida qabul qilinadi. Shu bilan birga, shovqin manbai - transport oqimi himoyalangan ob'ektdan vizual ravishda yopilmagan tovush darajasining sezilarli darajada pasayishi haqiqatda erishilganidan kamroq deb hisoblanadi.
Shovqindan himoya qilish choralarining samaradorligini dastlabki baholash uchun siz 9.2-jadvalda keltirilgan ma'lumotlardan foydalanishingiz mumkin.
Barcha holatlarda harakatni tashkil etish choralarini qo'shimcha ravishda qo'llash (transport vositalarining tezligini tekislash) va past shovqinli yo'l qoplamalarini o'rnatish tavsiya etiladi. Talqin va tadqiqotlar respublika ilmiy-uslubiy jurnali №5
- transport vositalarining oqimda bir xilda (to'satdan tezlashmasdan yoki tormozlashsiz) harakatlanishini ta'minlash choralarini ko'rish;
- shovqindan himoyalangan hududlar bo'ylab o'tadigan yo'llarning tranzit uchastkalarida harakat tezligini cheklash;
- aholi punktlarida harakat tezligini majburiy cheklash;
- chorrahalarda bir darajadagi o'z-o'zini tartibga soluvchi halqali harakatni tashkil etish;
- Aholi punktlarida transport oqimi tezligi chegarasi 30/km/soatgacha bo'lgan zonalar yaratish - "yo'l harakatini tinchlantirish", bu asosan rejalashtirish tadbirlari majmui sifatida tushuniladi, ularning amalga oshirilishi transport oqimini moslashtirish va kamaytirishga olib keladi. tezliklar. Tezlik chegaralarini joriy qilishda tezlikning silliq pasayishini ta'minlash muhimdir. Bunga tezlik chegaralangan hududlar o'rtasida tegishli masofalarni ta'minlash orqali erishiladi.
10.2 - 10.6-jadvallarda harakatni boshqarishning turli tadbirlari paytida tovush darajasining pasayishi kattaligi ko'rsatilgan.
Ko'p polosali yo'llar bo'ylab shovqindan himoya qiluvchi tuzilmalar mavjud bo'lsa, harakatni tartibga solish orqali sharoit yaratish va haydovchilarni o'ng bo'laklar bo'ylab harakatlanish zarurligi to'g'risida xabardor qilish tavsiya etiladi -qatnov qismining chetiga va shovqindan himoya qilish inshootiga yaqinroq.

Trafik shovqinini kamaytirish bo'yicha harakatlar Tadbirning akustik ishlashi (shovqinni kamaytirish)

Yo'lning qatnov qismini qisman yoki to'liq blokirovka qilish (tunnellar, shovqindan himoya qiluvchi galereyalar) Muhim va tunnellar bo'lsa, sanitariya me'yorlariga to'liq rioya qilish
Avtomobil yoʻli – avtomobil transporti qatnoviga moʻljallangan muhandislik inshooti. Avtomobil yoʻli ahamiyatiga qarab xalqaro, davlat (respublika) va mahalliy ahamiyatga ega boʻlgan yoʻllarga boʻlinadi. Xalqaro Avtomobil yoʻli ga mamlakatlarni, yirik sanoat markazlarini bogʻlovchi va katta iqtisodiy ahamiyatga ega boʻlgan yoʻllar kiradi. Davlat ahamiyatidagi yoʻllarga yirik sanoat markazlari, muhim temir yoʻl stansiyalari, pristanlar va boshqa bilan bogʻlovchi yoʻllar, mahalliy yoʻllarga esa viloyat, qishloq, jamoa xoʻjaliklari yoʻllari kiradi. Avtomobil yoʻli muhandislik inshooti sifatida quyidagi elementlardan tashkil topadi: yer poyi koʻtarmasi; yoʻl toʻshamasi; qatnov qismi; yoʻl cheti; sun’iy va chiziqli inshootlar va boshqa jihozlar. Avtomobil yoʻli tabiiy yoki tuproq koʻtarmasi, asos va qoplamalardan iborat. Asos (oʻrta qatlam) qum, shagʻal, tosh, shlak va shahrik. materiallardan qilinadi. Avtomobil yoʻlining ahamiyatiga qarab, quyidagi qoplama xillari ish-latiladi: a) yer sirtiga qumoq tuproq, shagʻal sochilgan past navli qoplamalar; b) qoramoy shimdirilgan shagʻal yoki may-dalangan tosh yotqizilgan qoplamalar; v) maydalangan tosh va shagʻalga qoramoy aralashtirilgan yengil qoplamalar; g) asfalt-beton, sement-beton singari kapital qoplamalar. Yoʻllarning ken-gligi avtomobillarning ikki va undan ortiq qator boʻlib yurishiga imkon beradi. Bir qatorniig kengligi 3 m gacha oli-nadi. Chekka yoʻllarning eni 2 – 2,5 m boʻladi. Harakat qulayligini ta’minlash maqsadida ba’zan yoʻlning oʻrtasi ma’lum kenglikda koʻkalamzorlashtiriladi. Avtomobil yoʻli qurilishida sun’iy inshootlar (tonnellar, koʻpriklar, tayanch devorlar, himoya yoʻlaklari) barpo etiladi. Avtomobil yoʻlida suv oʻtkazuvchi va drenaj qurilmalari boʻladi. Harakat xavfsizligini ta’min-lash uchun yoʻl belgilari, koʻrsatkichlar, himoya vositalari va transport oqimini boshqarish qurilmalari oʻrnatiladi. Shuningdek, Avtomobil yoʻlida texnika xizmati koʻrsatuvchi stansiyalar, yonilgʻi stansiyalari va boshqa joylashadi.Jahon standartlari boʻyicha Avtomobil yoʻlilari mamlakat umumiy transport tarmogʻidagi ahamiyati va hisobiy harakat jadalli-giga koʻra besh toifaga boʻlinadi. Eng yuqori (I) toifadagi avtomobil yoʻlida har ikkala yoʻnalishda oʻrtacha sutkalik harakat jadalligi 7000 dan koʻproq avtomobilga, hisobiy tezlik 150 km/so-atga, eng past toifadagi yoʻlda harakat jadalligi sutkasiga 100 ga yaqin avtomobilga va hisobiy tezlik 60 km/so-atga moʻljallanadi. Xalq xoʻjaligida avtomagistrallarning ahamiyati katta. Jahondagi Avtomobil yoʻlilarining umumiy uz. 20,8 mln. km (qattiq qoplamalilari 14 mln. km dan ortiq, 1990). Qattiq qoplamali Avtomobil yoʻli uzunligi (ming km) AQShda 6243 (1986), Buyuk Britaniyada 356, Fransiyada 741, Germaniyada 496, Yaponiyada 782, Hindistonda 759 (1990). 20-asr boshida Oʻzbekistonda 27 ming km yoʻl boʻlib, asosan ot-arava, karvon va yoʻlovchilarga moʻljallangan, shundan faqat 2 ming km ga shagʻal yotqizilgan edi. 1920-yilga qadar yoʻl ishlari bilan munta-zam shugʻullanadigan davlat tashkiloti boʻlmagan. 1922-yil noyabrda Turkiston mahalliy transport boshqarmasi, 1925-yil iyunda viloyat yoʻl boshqarmalari tashkil etildi. Boshqarmalar viloyat yoʻl qurilishi va ulardan foydalanishga oid masalalar bilan shugʻullangan. 1932-yildan yoʻl qurilishida bitum va shagʻal aralashmasi keng qoʻllanildi. 1928 – 32 yillarda respublikada birinchi boʻlib uz. 62 km boʻlgan qora qoplamali Buxoro – Gʻijduvon – Qiziltepa yoʻli, soʻngra Samarqand – Panjakent, Toshkent – Pskent – Murotali, Qoʻqon – Shoʻrsuv – Andijon – Kuyganyor va boshqa yoʻllar qurildi.1929-yilda Respublika XKS huzurida yoʻllar va avtomobil trans-porti bosh boshqarmasi, 1930-yilda "Oʻzyoʻlqurilishtrest" aksiyadorlik jamiyati tashkil etildi. 1941-yil gacha uz. 708 km boʻlgan Katta Oʻzbekiston trakti, hashar yoʻli bilan Toʻytepa – Angren, Samarqand – Jizzax – Navoiy, Fargʻona – Gorchakova kabi qoplamasi yaxshilangan yoʻllar qurildi. 1953-yil Oʻzbekiston Avtomobil transporti vazirligi hamda OʻzSSR MS huzuridagi yoʻllar bosh boshqarmasi negizida Oʻzbekiston Avtomobil transporti va tosh yoʻllar vazirligi tashkil etildi. 1950 – 55 yillarda Zarafshon Avtomobil yoʻli, 1957-yil Toshkent – Qoʻqon (Qamchiq dovoni orqali) Avtomobil yoʻli foydalanishga topshirildi (uz. 240 km). 1957-yil respublika avtomobil yoʻllari tarmoqlari roʻyxati oʻtkazildi.60-80-yillarda Toshkent – Chinoz, Toshkent avtomobil halqa yoʻli, Samarqand halqa yoʻlining 1-navbati, Nurota – Boymurot – Oqtov, Qoʻqon ay-lanma yoʻllari va boshqa foydalanishga top-shirildi. Yoʻl qurilishida yangi mashina va mexanizmlarni qoʻllash kengaydi, yoʻl qurish industriyasining asfalt-beton, 134koʻpriklar qurish uchun yigʻma temir-beton konstruksiyalar ishlab chiqaruvchi korxonalari ishga tushirildi. 80-yillarning 2-yarmidan xalq xoʻjaligida yuklarning 90% dan koʻprogʻi avtomobil transportida tashildi.Sobiq Ittifoq davrida Oʻzbekistonda qurilgan Avtomobil yoʻlilari xalqaro andozalar ta-lablariga toʻliq javob bermagan.Respublika mustaqillikka erishganidan keyin Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti Islom Karimovning ichki va tashqi transport kommunikatsiyasi, jum-ladan avtomobil yoʻllarini zamonaviy asosda rivojlantirish konsepsiyasiga binoan Koʻshni davlatlar va Jahon okea-niga chiqishni ta’minlaydigai eng qisqa va ishonchli transport yoʻllarini bar-po etish, mavjud avtomobil yoʻllarini xalqaro andozalarga moslash. yoʻllarni saqlash va ta’mirlash, yangi barpo eti-layotgan sanoat markazlarini xalqaro magistrallar bilan bogʻlaydigan yoʻllar qurilishi masalalariga e’tibor kuchaydi. 1992-yil 3-iyulda "Avtomobil yoʻllari toʻgʻrisida" Oʻzbekiston Respublikasi Qonuni qabul qilindi. 1993-yil fevralda Oʻzbekiston avtomobil yoʻllarini qurish va undan foydalanish davlat-aksiyadorlik konserni ("Oʻzavtoyoʻl") ish boshladi (1969 – 1993-yillarda vazirlik). Konsern tarkibida Qoraqalpogʻiston Respublikasi va viloyatlar avtomobil yoʻllari boshqarmalari, 154 tuman avtomobil yoʻllari boshqarmalari, 512 yoʻllarni asrash va ulardan foydalanish boʻlimlari, "Oʻzyoʻlloyiha" yoʻl va inshootlar qurish, qayta qurish va ta’mirlash loyiha-qidiruv instituti, koʻprik temir-be-ton qurilmalari zavodi va boshqa korxonalar bor.Oʻzbekiston Xitoy va Pokistonga chiqish imkoniyatini beruvchi Andijon – Oʻsh – Ergashtom – Kashqar avtomobil yoʻlini ishga tushirishda qatnashmoqda (2000). Respublikaning oʻzida Fargʻona vodiysi bilan Toshkent vohasini Qamchiq dovoni (tonnel) orqali bogʻlaydigan yirik Avtomobil yoʻli hamda Qoʻngʻirot – Beynov avtomagistrali qurilishi jadal olib borilmoqda, umumiy uzunligi 1250 km dan ortiq boʻlgan Andijon–Toshkent–Nukus–Qoʻngʻirot avtomagistrali qurilishi loyihalashtirilmoqda (2000). Respublika rivojlangan yoʻl xoʻjaligi va zamonaviy talablarga javob beradigan xalqaro, respublika, mahalliy ahamiyatga ega boʻlgan avtomobil yoʻllariga ega. Mamlakatdagi avto-mobil yoʻllarining jami uz. 146,4 ming kmdan ortiq. Umumiy foydalaniladigan avtomobil yoʻllarining uz. 43,4 ming km, jumladan 3237 km xalqaro, 18767 km davlat (respublika), 21459 km mahalliy (viloyat) ahamiyatiga ega boʻlgan yoʻldir. Shuningdek respublika idoralar (korxo-na, jamoa xoʻjaliklari, xoʻjalik tashkilotlari)ga qarashli yoʻllar ham mavjud.Oʻzbekistonda umumiy foydalanuvdagi jami yoʻllarning 95,6% iga qattiq qoplamalar yotqizilgan, jumladan se-ment-beton qoplamali yoʻllar 0,8% (336 km), asfalt-beton qoplamali yoʻllar 49,6% (21819 km), qora shagʻalli va qora qoplamali yoʻllar 40,6% (17796 km)ni tashkil etadi (1999). Respublikada 1864 km Avtomobil yoʻli 1-toifali yoʻlga kiradi.Murodullo Abdullayev, Vohid A’za-mov.
Bunday ekinlar mahalliy tabiat sharoitiga uyg' unlashgan yo'l inshootlarini manzarasining muhim elementi hisoblanadi. Manzara loyihasini tuzish nazariyasi va amaliyoti rivojlangani sari avtomobil yo'llarini ko'kalamzorlashtirishga yo'lni atrof joy bilan bog'laydigan element vazifasi berilayapti (x-rasm). Manzara loyihasini tuzishdan maqsad yo'l bo'yidagi ekinlarning vazifasi yo'l bo'yi tasmasini tabiat manzarasi bilan bog'lash, manzara havzalarini chegaralash, bir hil o'rmon ko'rinishini bartaraf qilish, manzarali joylarni ajratib ko'rsatish hisoblanadi. Yashil ekinlar ko'pincha atrof muhitni himoya qilish vazifasini bajaradi, shuningdek, yo'l atrofidagi muhitni transport shovqini, ishlangan gazlar va changdan himoya qiladi. Avtobus bekatlarida, dam olish joylarida ular yoqimli mikroiqlim yaratilishiga ko'maklashadi.
Yo'l harakati boshqaruvi orqali shovqinni kamaytirish
Atrofdagi shovqinni kamaytirishga qaratilgan harakatni boshqarish choralari quyidagilarni o'z ichiga olishi mumkin:
- takroriy yo'llar mavjud bo'lganda kunning ma'lum vaqtlarida barcha transport turlarining harakatini qisman, cheklash yoki taqiqlash;
- takroriy yo'llarda yuk tashishni tashkil etgan holda sutkaning ma'lum vaqtlarida yuk avtomobillarining harakatini qisman cheklash yoki taqiqlash;
darajasini masofa ortishi bilan kamayishini aniqlash va baholash b o'yicha o'tqizilgan tadqiqot natijalari jadvallarda va grafiklarda keltirilgan. Maqolada tadqiqot ob'ektidan o'tayotgan avtotransport vositalarining harakat jadalligi, harakat tarkibi,
»
harakat tezligi va transport shovqin darajalari aniqlangan.Olingan natijalardan aholi turar-joylarini yo'ldan qancha masofada qurish va yo'lga yaqin qurilgan binolarni transport shovqinidan himoya qiluvchi ekranlarning loyihaviy yechimlari bo'yicha tavsiyalar berilgan.
Kalit so'zlar: Transport shovqin darajasi, harakat jadalligi, harakat tarkibi, harakat tezligi, shovqindan himoya qiluvchi ekran, shovqin nuri yo'lining uzunlik
farm farqi.
Transport shovqinini kamaytirishda qo'llaniladigan chora-tadbirlar
»
majmuasi.
Shovqindan himoyalovchi inshootlar, atrof-muhitni transport shovqinidan himoya qilish vositasi bo'lib, ularning tarkibiy qismlari yo'lning ko'rinishini shakllantiradi va yo'lning texnik va estetik nuqtai nazaridan vazifasini belgilaydi. J-jt Shovqindan himoyalovchi inshootlar me'moriy-landshaft va estetik
xususiyatlari quyidagilarni o'z ichiga oladi:
- yo'lning yagona uslubini shakllantirish;
- dominantlar tizimini shakllantirish;
-mavjud landshaftni takomillashtirish;
- mavjud landshaft kompozistiyalarini ta'kidlash;
- yagona fonni yaratish;
- estetik bo'lmagan joylarni obodonlashtirish;
- hududlarni idrok qilish ta'minlanishi uchun ularni bo'laklarga ajratish va hududni landshaft bilan bog'lash uchun shakllantirish. Ekranning yuqori qismidagi monotonni tekis ekranlardan voz kechish orqali yo'q qilish mumkin. Ekranlarning konturini nazarda tutgan holda, doimiy yoki o'zgaruvchan qadam bilan hosil bo'ladigan bir qator burilishlar yashil o'simliklarni ekish uchun cho'ntaklar hosil qilish imkonini beradi. Ekranlarning egri chizilgan rejasi ba'zan katta elementlarning katta radiusidan iborat bo'lib, yo'l elementlarining katta o'lchamlari bilan solishtiriladi. Egri chiziqli yo'l, zigzagga parallel emas va shovqinni himoya qilish ekranlari ko'kalamzorlashtirish bilan birgalikda yo'l chetidagi vaziyatni idrok etishning bir xilligini kamaytiradi, atrofdagi landshaftni jonlantiradi va uni yanada jozibador qiladi