Xavfli ishlab chiqarish obyektlarini identifikatsiyalash tartibi to‘g‘risidagi Nizom 1-ilovaga muvofiq

Buyurtmachi — ekspertiza o‘tkazish uchun buyurtma bilan murojaat qilgan tashkilot.
Xavfli ishlab chiqarish obyektlarini idetifikatsiyalash — xavfli ishlab chiqarish obyektlarini xavfli ishlab chiqarish obyektlari sifatida e’tirof etish maqsadida xavfli ishlab chiqarish obyektlari belgilari jamini aniqlash (belgilash) va keyinchalik Xavfli ishlab chiqarish obyektlari davlat reyestrida hisobga olish, shuningdek boshqa shaxslarning hayoti, sog‘lig‘i va mol-mulkiga hamda atrof muhitga zarar yetkazganlik uchun xavfli ishlab chiqarish obyektlaridan foydalanayotgan tashkilotlarning fuqarolik javobgarligini sug‘urta qilish tartib-qoidasi.
Xavfli ishlab chiqarish obyektlarining identifikatsiya varaqasi — xavfli ishlab chiqarish obyektlari, shuningdek ulardan foydalanayotgan tashkilotlarning belgilari, tipi va rekvizitlari jamini aks ettiradigan hujjat.
Xavfli ishlab chiqarish obyektlari tipi — xavfli ishlab chiqarish obyektlarida xavfli moddalar kategoriyasi mavjudligi asosida ushbu xavfli ishlab chiqarish obyektining xavfliligi darajasini belgilaydigan xavfli ishlab chiqarish obyekti tavsifi.
Obyektning xavfliligi belgilari — “Xavfli ishlab chiqarish obyektlarining sanoat xavfsizligi to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 4-moddasi 1—5-bandlariga muvofiq obyektda xavfli moddalar (mavjudligicha), xavf yuqori bo‘lgan texnika qurilmalaridan foydalanilishiga va ishlar olib borilishiga e’tiborni qaratish.
Xavfli ishlab chiqarish obyektlarining sanoat xavfsizligi — xavfli ishlab chiqarish obyektlarida shaxs va jamiyatning avariyalar va noxush hodisalardan va ularning oqibatlaridan hayotiy muhim manfaatlari himoyalanganligi holati.
Sanoat xavfsizligi ekspertizasi — ekspertiza obyektining unga qo‘yiladigan sanoat xavfsizligi talablariga muvofiqligini baholash.
Ekspert tashkiloti — belgilangan tartibda akkreditatsiya qilingan, sanoat xavfsizligi ekspertizasini amalga oshiradigan tashkilot.
III. Obyektlarni xavfli ishlab chiqarish obyektlari kategoriyasi va tiplariga kiritishning asosiy mezonlari
6. “Xavfli ishlab chiqarish obyektlarining sanoat xavfsizligi to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuniga muvofiq xavfli ishlab chiqarish obyektlari jumlasiga quyidagi xavfli moddalar:
1) portlash-yong‘in xavfi bo‘lgan muhitni yuzaga keltirishi mumkin bo‘lgan moddalar:
tasdiqlangan standartlarga muvofiq tirik organizmga ta’sir qilish darajasiga ko‘ra I, II va III xavflilik darajalariga (o‘ta xavfli, yuqori darajada xavfli va o‘rtacha darajada xavfli) mansub zararli moddalar;
muayyan turdagi tashqi ta’sir chog‘ida issiqlik ajratgan va gazlar hosil qilgan holda o‘z-o‘zidan juda tez tarqaladigan kimyoviy o‘zgaruvchan portlovchi moddalar;
inson sog‘lig‘i va atrof muhit uchun xavfli konsentratsiyali moddalar mavjud bo‘lgan ishlab chiqarish chiqindilari foydalaniladigan, ishlab chiqariladigan, qayta ishlanadigan, hosil qilinadigan, saqlanadigan, tashiladigan, yo‘q qilinadigan;
2) 0,07 megapaskaldan ortiq bosim ostida yoki ishlatiladigan suyuqlikning normal atmosfera bosimidagi qaynash haroratidan ortiq haroratda ishlaydigan uskunalardan foydalaniladigan;
3) ko‘chmas asosga o‘rnatilgan yuk ko‘tarish mexanizmlari, eskalatorlar, osma yo‘llar, funikulyorlardan (tog‘ temir yo‘llaridan) foydalaniladigan;
4) qora va rangli metallar eritmalari hamda ushbu eritmalar asosida qotishmalar olinadigan;
5) konchilik ishlari, foydali qazilmalarni qazib olish va boyitish ishlari, shuningdek yer osti sharoitida ish olib boriladigan korxonalar yoki ularning sexlari, uchastkalari, maydonchalari, shuningdek boshqa ishlab chiqarish obyektlari kiradi.
7. Obyektni xavfli ishlab chiqarish obyektlari kategoriyasiga kiritish obyektning xavfliligi belgilarini aniqlash asosida uni identifikatsiyalash jarayonida amalga oshiriladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Obyektni ushbu Nizomning 6-bandi 2 va 3-kichik bandlarida nazarda tutilgan belgilar bo‘yicha xavfli ishlab chiqarish obyektlari kategoriyasiga kiritishda xavfsizlikning tegishli qoidalariga muvofiq ham O‘zbekiston Respublikasi Sanoat xavfsizligi davlat qo‘mitasida ro‘yxatdan o‘tkaziladigan, ham ro‘yxatdan o‘tkazilmaydigan texnika qurilmalari va inshootlar hisobga olinadi.
(7-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 6-martdagi 195-sonli qarori tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 07.03.2019-y., 09/19/195/2712-son)
8. Xavflilik darajasi bo‘yicha xavfli ishlab chiqarish obyektlari quyidagi tiplarga bo‘linadi:
birinchi tipdagi xavfli ishlab chiqarish obyektlari — ushbu Nizomga 2-ilovaning 1 va 2-jadvallarida ko‘rsatilgan miqdorda, ularning cheklangan me’yoriga teng bo‘lgan yoki undan ortiq bo‘lgan xavfli moddalar foydalaniladigan, ishlab chiqariladigan, qayta ishlanadigan, hosil qilinadigan, saqlanadigan, tashiladigan, yo‘q qilinadigan yuqori xavflilik darajasidagi obyektlar;
ikkinchi tipdagi xavfli ishlab chiqarish obyektlari — birinchi tipga tegishli bo‘lmagan, ushbu Nizomga 2-ilovaning 1 va 2-jadvallarida ko‘rsatilgan miqdorda, ularning cheklangan me’yoridan kam bo‘lgan xavfli moddalar foydalaniladigan, ishlab chiqariladigan, qayta ishlanadigan, hosil qilinadigan, saqlanadigan, tashiladigan, yo‘q qilinadigan obyektlar;
uchinchi tipdagi xavfli ishlab chiqarish obyektlari — obyektlarning birinchi va ikkinchi tiplariga tegishli bo‘lmagan, ushbu Nizomning 6-bandi 2—5-kichik bandlarida ko‘rsatilgan xavflilik belgilariga ega bo‘lgan obyektlar.
Xavfli ishlab chiqarish obyektlari tipi xavfli ishlab chiqarish obyektlarini identifikatsiyalashda aniqlanadi.
9. Birinchi va ikkinchi tipdagi xavfli ishlab chiqarish obyektlarini identifikatsiyalash quyidagi qoidalar hisobga olingan holda amalga oshiradi:
2-ilovaning 1-jadvalida ko‘rsatilmagan xavfli moddalar uchun 2-ilovaning 2-jadvali moddalari qo‘llaniladi;
agar xavfli ishlab chiqarish obyektlari o‘rtasidagi masofa 500 metrdan kamni tashkil etsa, xavfli moddaning jami miqdori hisobga olinadi;
agar ayni bir kategoriyadagi xavfli moddalarning bir nechta turlari qo‘llanilsa, ularning jami boshlang‘ich (cheklangan) miqdori:

sharti bilan aniqlanadi, bunda:
m(i) — qo‘llaniladigan modda miqdori;
M (i) — barcha 1 dan n gacha i uchun 2-ilovaning 1 va 2-jadvallariga muvofiq ayni bir moddaning boshlang‘ich (cheklangan miqdori).
IV. Identifikatsiyalashning asosiy prinsiplari
10. Quyidagilar xavfli ishlab chiqarish obyektlarining o‘ziga xos xususiyatlarini aks ettiradigan asosiy prinsiplar hisoblanadi:
zonalashtirish prinsipi;
xavfli ishlab chiqarish obyektlarini identifikatsiyalash to‘liqligi va ishonchliligi prinsipi;
mustaqillik prinsipi;
kamroq xavfli tipning xavfliroq tip bilan yutilishi prinsipi.
11. Zonalashtirish prinsipi tegishli texnologik jarayonlar amalga oshirilayotgan ishlab chiqarish maydonchalari (yoki) ishlab chiqarish binolarining birlashtiruvchi mezoni sifatida ajratib ko‘rsatish yo‘li bilan xavfli ishlab chiqarish obyektlaridan foydalanayotgan tashkilotlar tarkibida barcha xavfli ishlab chiqarish obyektlarini aniqlashni anglatadi.
Qoidaga ko‘ra, xavfli ishlab chiqarish obyekti sifatida bitta ishlab chiqarish maydonchasida joylashgan korxonani ajratib ko‘rsatish tavsiya qilinadi. Agar korxona bir-biridan 500 metrdan ortiq masofada joylashgan bir nechta ishlab chiqarish maydonchalarida joylashgan taqdirda, maydonchalarning har biri alohida xavfli ishlab chiqarish obyekti sifatida qaraladi.
12. Xavfli ishlab chiqarish obyektlarini identifikatsiyalashning to‘liqligi va ishonchliligi prinsipi xavfli ishlab chiqarish obyektlaridan foydalanayotgan tashkilot tarkibida har bir xavfli ishlab chiqarish obyektining xavfi va tipining barcha belgilari aniqlanishini va sanoat xavfsizligi ekspertizasi xulosasida aks ettirilishini anglatadi.
13. Mustaqillik prinsipi xavfli ishlab chiqarish obyektining bir tipi uchun xarakterli bo‘lgan xavflilikning bir necha belgilariga ega bo‘lgan obyekt uchun eng kam sug‘urta summasi miqdori ko‘rsatib o‘tilgan belgilar soniga bog‘liq bo‘lmasligini anglatadi.
14. Kamroq xavfli tipning xavfliroq tip bilan yutilishi prinsipi agar obyekt turli tiplarga mansub bo‘lgan xavflilikning bir necha belgilarga ega bo‘lsa, u holda eng xavfli tipga mansubligini anglatadi.
V. Xavfli ishlab chiqarish obyektlarini identifikatsiyalash tartibi
15. Identifikatsiya varaqasi har bir xavfli ishlab chiqarish obyekti uchun ushbu Nizomga 1-ilovada keltirilgan shakl bo‘yicha to‘ldiriladi.
16. Sanoat xavfsizligi ekspertizasi doirasida xavfli ishlab chiqarish obyektini indentifikatsiyalash buyurtmachi bilan ekspert tashkiloti o‘rtasida tuzilgan shartnoma asosida amalga oshiriladi.
17. Identifikatsiyalashni o‘tkazish muddatlari, qoidaga ko‘ra, ekspertiza obyektining murakkabligi bilan belgilanadi, biroq ekspertiza boshlangan paytdan boshlab 3 oydan ortiq bo‘lmasligi kerak.
18. Sanoat xavfsizligi ekspertizasi doirasida identifikatsiyalash natijalari xavfli ishlab chiqarish obyektining identifikatsiya varaqasi shaklida rasmiylashtiriladi va ushbu varaqa sanoat xavfsizligi ekspertizasi xulosasiga ilova qilinadi.
Oldingi tahrirga qarang.
19. Sanoat xavfsizligi ekspertizasini o‘tkazish tartibi va ekspertiza xulosasini rasmiylashtirishga qo‘yiladigan talablar O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
(19-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2018-yil 2-oktabrdagi 784-sonli qarori tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 03.10.2018-y., 09/18/784/1986-son)
Oldingi tahrirga qarang.
20. Sanoat xavfsizligi ekspertizasining qonunchilik buzilgan holda tayyorlangan xulosasi belgilangan tartibda O‘zbekiston Respublikasi Sanoat xavfsizligi davlat qo‘mitasi tomonidan haqiqiy emas deb e’tirof etiladi.
(20-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 4-apreldagi 153-sonli qarori tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 05.04.2022-y., 09/22/153/0266-son)
Xavfli ishlab chiqarish obyektlarini identifikatsiyalash tartibi to‘g‘risidagi Nizomga
1-ILOVA
Xavfli ishlab chiqarish obyektlarini identifikatsiyalash varaqasi
Oldingi tahrirga qarang.