XiMiYa kabinetine qoyilatuǵin talaplar

S i LT i LER MENEN JUMIS i SLEGENDE
QÁW i PS i ZL i K ShARALARI
Siltilerdiń oyiwshi (kúydiriwshi) tásiri barliǵi sebepli olar menen islesiwde abayli boliw kerek. Qatti siltiler gigroskop (suwdi ózine sińdiriwshi) zatlar qatarina kiredi. Bunnan tisqari olar hawadaǵı karbonat angidridti jutip sáykes karbonatlarǵa aylanadi. Qatti siltilerdi polietilenli yaki awzi jaqsi jabilatuǵin parafinlengen probkali, qaliń diyualli, keń awizli shiyshe bankalarda saqlaw kerek. Siltilerdi tegis probkali ıdıslarda saqlaw múmkin emes. Sebebi shliflengen probkalarǵa silti shańi otirip qalıwı múmkin. Nátiyjede ol izǵar tartip probkani qamirǵa uqsatıp isirip jiberedi. Koncentrlengen ammiak eritpelerinen bárhá gaz tárizli ammiak ajiralıp shiǵip turadi. Ammiak joqarı dem aliw jollarına, eger koncentraciyasi joqarı bolsa, nerv sistemasina da tásir etedi. Soniń ushın koncentraciyali ammiak eritpelerin morili shkafta yaki ashiq hawaǵa shiǵip quyıp aliw kerek.
Qatti siltilerden eritpe tayarlawda olardı ıdıslardan abaylilıq penen arnawli qasiqshalar járdeminde aliw kerek. Eger tógilıp kece, silti shańi kózge hám terige túsip kúydiriwi múmkin.
Paydalanıp bolǵan qasiqshani dárhal juwıp qoyıw kerek.
Eger de silti iri bólekler halında bolsa, oni maydalaw shárt. iri silti bólegin qaliń tawarǵa orap yaki qaliń diywalli farfor kese
ústine tawar jawip maydalaw kerek. Silti kristallarm maydalaǵanda jeke qorǵawshi ásbaplar, xalat, kózáyneklerden paydalaniw, shashti oramal menen orap aliw maqsetke muwapiq boladı. Siltini tárezide ólshep aliw ushın juqa diywalli farfor ıdıslardan paydalaniw zárúr, qaǵaz yaki filtr qaǵazdan paydalansa, qaǵaz oyilıp ketedi. Silti eritpeleri qaliń diyualli farfor ıdıslarda eki basqishta tayarlanadi. Aldin koncentrlengen eritpesi tayarlanıp, ol suwitiladı, soń kerekli koncentraciyaga shekem suw quyilıp suyiltiriladı.
Koncentrlengen siltiler shiysheni jemiredi, soniń ushın olardı shiyshe ıdıslarda uzaq saqlawǵa bolmaydi.
K i SLOTALAR MENEN JUMIS i SLEGENDE
QÁW i PS i ZL i K TEXN i KASI
Kislotalar da siltiler siyaqli terini hám tawarlardı kúydiriw múmkin.
H₂SO₄, HCI, HNO₃ «Zer suwi» (3 kólem NCI hám 1 kólem NNO₃ aralaspasi) tásirinde teri kúyip qalsa, teride uzaq waqit táwir bolmaytuǵin jaralar payda boladı.
Kislotalar júdá qáwipli. Olar ózlerinen kúydiriwshi puwlar ajiratıp shiǵaradi. Misalı, nitrat kislota azot oksidlerin, sulfat kislota kúkirt oksidlerin ajiratıp shiǵaradi. Kislotalardıń bul qásiyeti olar menen islewde abayli boliwdi talap etedi.
Koncentrlengen kislotalar morili shkafta yamasa bólmeden tisqari jayda saqlaniwi kerek.
Koncentrlengen kislotalardı morili shkafta, bólme ishinde yamasa ashiq hawada ıdıstiń awzi ashiq halında qaldiriwǵa bolmaydi.
Kislotalar menen islesiwde diywali juqa shiyshe ıdıslardan paydalaniwǵa bolmaydi. Bunday ıdıslar tez sinip ketiwi yamasa jarilıwı múmkin.
Kislotalardı suyiltiriwda kúshli koncentrlengen eritpelerdi kushsiz koncentrlengen eritpelerge quyıp ámelge asiriwdi esten shiǵarmaw kerek.
Kislotalardı ıdıslarǵa quyiwda ushında rezina qalqasi bar shiyshe tayaqshalardan paydalaniladı. Belgili muǵdardaǵı kislota suwǵa quyilǵannan soń aralastiriladı hám jáne kislota quyiladı. Kislotani eritiwde temperaturani baqlap turiw kerek, bolmasa ıdıs qizip ketip jarilıwı múmkin. Eger de kislota tógilıp qalsa, dárxal usi jerge qum sebiledi
hám aralastmlıp alıp taslanadi. Tógilgen jerdi dáslep 10-15% li soda eritpesi menen soń suw menen juwiladı.
Kislota tógilgen jerge qumdi paydalanǵan makul. Kislotalardı bir jerden ekinshi jerge tasiwda abayli boliw kerek. Qáwipsizlik texnikasi qaǵiydaları boyinsha, ishinde kislotasi bar kólemi 1 litrden úlken ıdıslardı metall yaki aǵash sebetlerde tasiwǵa ruxsat etiledi. Aǵash sebetlerde tasiwda abayli boliw kerek. Kólemi 5 litrden ulken shiyshe ıdıstaǵi kislotalardı eki adam kóterip tasiw kerek, sebebi shiyshe sinsa bir-birine járdem beriwi múmkin.
Kislotalardı sebeciz, shiyshe ıdısti kókirekke eki qol menen basip kóteriw qadaǵan etiledi. Kislotalardı hám siltilerdi tasiwda oqiwshilardı jumsamaw kerek.
SINAP PENEN iSLESiWDE ABAYLI BOLIW ShARALARI
Laboratoriyada metall halındaǵı sinap hám oniń duzları menen islesiwge tuwra keledi.
Sinap puwları záhárli bolıp, onnan dem alınsa, adamniń nerv sistemasi záhárlenedi. Egerde sinap puwları organizmge tússe, bawir hám búyrekte sinap toplanıp qalıp, bul organlardı záhárleydi. Sinapti polǵa tógip almaw kerek. Sinap kepserlengen shiyshe ampulalarda saqlanadi. Oniń menen jumıs alıp bariw linoleum menen qaplanǵan xanada alıp barilsa maqsetke muwapiq boladı. Pollanǵan xanalarda sinap tógilıp kece, pol taxtayları aralarına sinap bólekleri kirip ketip, ol ózinen bárha záhárli puw shiǵarip turadi. Tógilgen sinapti toplaw júdá qiyin. Oni jiynaw ushın pipetka hám rezina grushalar paydalaniladı. Sinaptan záhárleniwdiń aldin aliw usillarınıń biri - oni iláji bolǵansha kem isletiw kerekligin umitpaw kerek. Eger tógilgen sinapti mexanikalıq úskeneler menen tolıq toplay aliw múmkinshiligi bolmasa, ziyanlanǵan jerdiń betin 5% li mono - yaki dixloramin eritpesi menen yaki SSl₄, xlorli hák eritpesi menen juwiladı. Sonday-aq sinap penen ziyanlanǵan jer xlorid kislota menen hóllenedi. 1% li kaliy permanganat eritpesi menen juwiw yamasi sol jerge iod penen toyinǵan aktivlengen kómir sebiw de usinis etiledi.
Sinap penen jumıs islegende, misalı qizdirǵanda oni ashiq ıdısta morili shkafta qizdiriw múmkin.