Ximiya tálim baǵdarı Tema: «Analitikaliq ximiyada organikaliq reagentler» Temasindag'i kurs jumisi

II bap. Tájiriybe bólegi
2. 1. Organikalıq reagentlarni indikator ózgesheligi.
Reaksiyalardı orınlaw rejimine kóre:
1) Sistemalı analizde - gruppa reagenti tásirinde quramalı qospa ionlardıń ayırım gruppalarına ajıratıp, keyininen málim izbe-izlik, tártipte ashıladı.
2) Karsli analizde - ızlenip atırǵan ion eritpediń ayırım bir úlesi (bóleginen) arnawlı yamasa selektiv reagent jardeminde qálegen tártipte ashıladı.
Analitik reaksiyanıń nátiyjesine ta‟sir etiwshi faktorlar
Analitik reaksiya nátiyjesine xarorat, ortalıq, irkinish beretuǵın iondı nıqaplaytuǵın elementlar ta‟sir etedi.
Mısal : 1) K+ + HC4 H4 O6 - → KHC4 H4 O6 ↓ reaksiyasında, neytral ortalıqta, probirka diywalların ishinde bolǵanınan shıyshe tayaqsha bilan ishqalab, sawıpilgandagina tiyisli nátiyje, aq kristall shókpe, payda boladı.
2) K+ kationini natriy kobaltinitrit menen ashıwda, uqsas nátiyje bergeni sebepli, ırkinish beretuǵın NH4+ kationini nıqaplaw formalın ta‟sirida payda bolǵan kislotanı soda menen neytrallap atqarıladı
4NH₄Cl + 6CH₂O → (CH₂)₆N₄ + 4HCl + 6H₂O
4HCl + 2Na₂SO₃ → 4NaCl + 2H₂O + 2SO₂
6. Kationlar klassifikaciyası Kation hám anionlarning analizi olardıń klassifikaciyaına kóre atqarıladı. Analitik ximiyadan dáslepki sabaqlıqtı jazǵan prof. Menshutkin usınıs etken, eski - sulfidli, klassifikatsiya kationlarni sulfid ionı menen payda etgen sulfidlari hossalarini parqına tiykarlanǵan. Bul klassifikaciyada gruppa reagenti retinde uwlı zatlı N2 S eritpesi qollanıwı sebepli házirgi waqıtta sapa analiz, kationlarni kislota -tiykar ózgesheliklerine kóre dúzilgen klassifikaciya tiykarında atqarıladı.

Kationlarning kislota -tiykar klassifikaciyası

Gruppa	Kationlar	Gruppa reagenti	Gruppa atı	Shókpe ózgeshelikleri
I	Na^+ K^+ NH4^+	Yo’q	–	–
II	Ag+ Pb2+ Hg2	HCl	Xloridlar	Xloridleri suwda erimeydi
III	Ca^2+, Sr^2+, Ba^2+, (Pb^2+)	2n H2 SO4	Sulfatlar	Sulfatlari suwda erimeydi
IV	Al^3+ Zn^2+ Cr^3+	2n NaOH+H2O2	Amfolitlar	Gidroksidlari suwda erimeydi, lekin siltiniń mol muǵdarında eriydi
V	Mq^2+ Mn^2+ Fe^2+ Fe^3+ Bi^3+	NaOH yoki NH4OH	Gidroksidlar	Gidroksidlari suwdava siltiniń mol muǵdarında da erimeydi
VI	Co^2+, Ni^2+, Cu^2+ Cd^2+, Hg^2+	Konsentrik ammiak	Ammiakatlar	Gidroksidlari konsentrlangan ammiakda eriydi