Xorazm ma’mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар академияси минтақавий бўлими

 __________XORAZM MA’MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOMАSI –11/3-2022  
12
So’nggi tosh davriga kelganda (mil.avv 40-12 ming yilliklar) Ustyurt chinni O’rta tosh davri 
ovchilari bir guruh vakillari aholi soni oshganligi munosabati bilan oziq-ovqat muammosi muhiti 
kelganligi bois, Sulton Uvays tog’i so’l sohil etagiga ulangan hududga kelib, Burli -3 ma’daniyati 
bunyod qilib, Xorazmning shimoli- 
sharqiy xududni etnik makoni shakillantirilgan [6]. Neolit davriga kelganda esa 
Ustyurt o‘rta qismidagi ovchilarning bir guruh vakillari Janubi-Sharqiy tomon siljib, amaliy 
tajribasini davom ettirganlar [7]. 
Shunday qilib, yuqorida keltirilgan fikr-mulohazalar quyidagi yakuniy 
xulosaga kelish imkonini hosil qildi. 
-Ustyurt platosi Shimoli-g‘arbiy xududini Shaxpaxta havzasi tevarak atrofi 
odamzot tomonidan o‘zlashtirilishi natijasida ularning xududiy joylashish 
chegaralari va kartografiyasi ishlab chiqilgan. 
Mil.avv. 40-12 ming yilliklarda Shoxpaxta xavzasida ovchilikni kasbi qilib olgan ovchilar 
ekologik vaziyat xamda mehnat qurollarining ishlatilishi davom etgan. 
So‘nggi tosh davriga kelganda esa, O‘rta tosh davri ovchilarining bir guruh vakillari Janubiy 
Ustyurt xududiga ko‘chish siyosatini olib borganlar. Mazkur etnik jarayonlar mezolit davrida ham 
davom etgan. 
-Neolit davriga kelganda esa etno demografiyasida tub o‘zgarishlar yuz beradi. Urug‘ jamoalari 
ajdodlari vatanini abadiy tashlab, Ustyurtning janubi-sharqiy xududini o‘zlashtiradilar. 
-Mavjud bo‘lgan qadimgi tosh asri mobaynida odamzotning geografik joylashishi shimoldan 
janubiy Ustyurtni qamrab olgan xududlarda joylashish kartografiyasini yaratish imkoni hosil bo‘ldi. 
-Qadimgi tosh asri aholisining migratsion siyosati Ustyurt platosi xududi 
doirasida amalga oshirilgan bo‘lib, qo‘shni xududlarga ko‘chish siyosati kun tartibiga dolzarb 
masala sifatida qo‘yilmagan.
Natija. Mavzuga adabiyotlarda qayd qilingan ma’lumotlarni nazariy-qiyosiy taxlil asosida 
hosil bo‘lgan mantiqiy xulosaga tayangan xolda natijalar amalga oshirildi. 
Mulohazalar: Ustyurt platosini Ashel davri quyi bosqichida mavjud bo‘lgan geografik 
xususiyatni geologik va geografik adabiyotlarda aks etgan ma’lumotlar bilan izoxlab, hozirgi 
zamonga bog‘lash dolzarb masalalardan biri. 
Xulosa. Ustyurt platosini Ashel davri quyi bosqichida paleogeografik xolati, odamzot 
tomonidan o‘zlashtirilishi va kartografiyasiga oid xulosalar chiqarildi.