Xorazm viloyati shovot tumani umumta`lim maktabining 8 – “ ” sinf o`quvchisi

Amaliy ish №2
Mavzu: „Oltingugurt” mavzusi bo’yicha tajribaviy masalalar yechish
Darsning maqsadi: Oltingugurt birikmalarining xossalarini bilish, sulfat
kislota ionini aniqlay bilish.
Kerakli jihozlar va reaktivlar. Pirabirkalar, pipetkalar, kalsiy xloridning 0,5 N,
natriy sulfat 0,5 N, kaliy sulfat 0,5 N, natriy karbonat 0,5 N, qo’rg’oshin (II)
nitrat 0,5 N, bariy xloridning 0,5 N, konsentrlangan va 1:5 nisbatda
suyultirilgan sulfat kislota, distillangan suv, rux bo’lakchalari.
Ishning borishi: (Xavsizlik qoidalariga rioya qiling)
1. Probirkaga 1 ml natriy sulfat, 2- probirkaga 1 ml kaliy sulfat
eritmasidan pipetka yordamida quyiladi. Har ikkala probirkaga bariy xlorid
eritmasidan oz-ozdan tomiziladi va oq cho’kma hosil bo’lganligi kuzatiladi.
(Reaksiya tenglamalarini yozing)
2.1 - probirkaga 2 ml suyultirilgan sulfat kislotadan, 2- probirkaga 2 ml
konsentrlangan sulfat kislotadan ehtiyotkorlik bilan quyiladi. Har ikkalasini
ustiga rux bo’lagidan bir donadan solinadi. Qaysi probirka -da jarayon qanday
ketganligi hamda reaksiya tenglamalari yoziladi.
3. 3 ta probirkada kalsiy, xlorid, natriy sulfit va kaliy sulfat tuzlari
berilgan. Qaysi probirkada qanday tuz borligini aniqlash kerak.
Probirkaning 1- siga natriy karbonat eritmasidan 2 ml qo’shilganda oq cho’kma
tushganligi kuzatiladi va bu cho’kmaga suv qo’shganda eimaydi.
2- probirkaga qo’rg’oshin nitrat eritmasidan qo’shilganda qora cho’kma hosil
bo’ladi. Demak, 2- probirkada sulfid ioni borligi mavjud.
3- probirkaga bariy xlorid eritmasidan 2 ml qo’shilganda oq ch o’kma tushadi.
1 va 3- probirkalarda bir xil hodisa bo’lganligi sabali ularni alangaga ta’siri
orqali aniqlaymiz. Har ikkala cho’kmaga nixrom sim botirib olinib, alangaga
tutiladi. 1- probirkadagi eritmadan olingani qizil qo’ng’ir rang berib yonadi bu
esa eritmada kalsiy borligini bildiradi. Demak 1- probirkada kalsiy xlorid 2-
probirkada natriy sulfit, 3-probirkada esa kaliy sulfat tuzlari eritmasi berilgan.
O’tkazilgan tajribalami reaksiya tenglamalarini yozing:
Xulosa.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________