Xorijiy til va adabiyoti

Koreyadagi voqealar. 1919-yil 1-mart kuni soat 14:00 da Seuldagi Taehvagvan restoranida Samil harakatining o‘zagini tashkil etgan 33 nafar faol yig‘ilishdi; ular tarixchi Choe Nam Son tomonidan tuzilgan Koreya Mustaqillik Deklaratsiyasini baland ovozda o‘qib berishdi. Faollar dastlab Seul markazidagi Tapgol bog‘ida yig‘ilishni rejalashtirishgan, biroq yig‘ilish tartibsizlikka aylanib ketishidan qo‘rqib, ko‘proq shaxsiy joyni tanlashgan. Harakat yetakchilari hujjatga imzo chekib, uning nusxasini general-gubernatorga yuborishdi.
Biz Koreyaning mustaqilligini va Koreya xalqining erkinligini e'lon qilamiz. Buni biz dunyodagi barcha xalqlarga insonlar tengligi guvohi sifatida e'lon qilamiz. Buni biz avlodlarimizga ularning milliy huquqidan abadiy foydalanishlari uchun e'lon qilamiz. Bu e'lon bizning besh ming yillik tariximizdan kelib chiqqan bo‘lsa, yigirma million kishining sodiqligidan kelib chiqqan bo‘lsa, abadiy ozodlikka intilishimizni tasdiqlaydi. Inson vijdoniga asoslangan global islohotda ishtirok etish istagini bildiradi, bu jannatning tantanali irodasi, zamonamizning buyuk to‘lqini va butun insoniyatning birgalikda yashashi uchun zarur bo‘lgan adolatli harakatdir. Shuning uchun bu dunyoda hech qanday kuch unga to‘sqinlik qila olmaydi yoki bostirolmaydi!
Harakat yetakchilari markaziy politsiya bo‘limiga qo‘ng‘iroq qilib, o‘z qilmishlari haqida xabardor qilgan va shundan so‘ng omma oldida hibsga olingan. Rasmiy deklaratsiyadan oldin Koreya, shuningdek, qog‘ozlar va ommaviy axborot vositalari orqali yapon xalqi tomonidan eshitilishi uchun quyidagi shikoyatlarni e'lon qildi va efirga uzatdi:

• 
  Koreyslarni yaponlarga nisbatan ishga olishda hukumat tomonidan kamsitish; ular hukumatda muhim lavozimlarni koreyslar egallamaganligini da'vo qilishdi.
  
• 
  Koreya va yapon xalqlariga taqdim etilayotgan ta'lim sifatidagi nomutanosiblik.
  
• 
  Yaponiya bosqinchilari tomonidan koreyslarga nisbatan yomon munosabat va ochiqdan-ochiq mensimaslik.
  
• 
  Koreys ham, yapon ham siyosiy amaldorlar takabbur edilar. Koreyaning yuqori sinfi yoki olimlari uchun maxsus muomala yo‘q.
  
• 
  Ma'muriy jarayonlar juda murakkab edi va yangi qonunlar keng jamoatchilik uchun juda tez-tez qabul qilinardi.
  
• 
  Jamiyat tomonidan istalmagan juda ko‘p majburiy mehnat. Soliqlar juda og‘ir edi va koreys xalqi avvalgidan ko‘ra ko‘proq to‘laydi, shu bilan birga bir xil miqdordagi xizmatlarni oladi.
  
• 
  Yapon xalqi shaxsiy sabablarga ko‘ra yerlarni musodara qilishda davom etdi. Koreyalik qishloq o‘qituvchilari yaponiyaliklar koreys madaniyati va ta'limotini bostirishga uringani uchun o‘z ishlaridan haydalishdi.
  
• 
  Koreya resurslari va mehnati yaponlar manfaati uchun ishlatilgan. Ularning ta'kidlashicha, koreyslar rivojlanish yo‘lida ishlayotgan bo‘lsalar-da, ular o‘z mehnatlari samarasini olmagan.
  

Bu shikoyatlarga Uilsonning o ‘zining "O‘n to‘rt nuqta" nutqida bayon qilingan o‘z taqdirini o‘zi belgilash tamoyili haqidagi bayonoti katta ta'sir ko‘rsatdi². Seuldagi Pagoda bog‘ida katta olomon yig‘ilib, talaba Chung Chje Yong deklaratsiyani omma oldida o‘qib chiqdi. Shundan so‘ng, yig‘ilish tinch yurishga aylandi, yapon harbiy politsiyasi uni bostirishga harakat qildi. Harakatga aloqador maxsus delegatlar ham o ‘sha kuni soat 14:00 da mustaqillik e’lonini butun mamlakat bo ‘ylab belgilangan joylardan o ‘qib berdi. Kortejlar o ‘sishda davom etar ekan, Yaponiya mahalliy va harbiy politsiyasi olomonni nazorat qila olmadi. Vahima tushgan yapon rasmiylari olomonni, jumladan, dengiz kuchlarini bostirish uchun harbiy kuchlarni chaqirdi. Jamoatchilik noroziliklari kuchayishda davom etar ekan, bostirish zo ‘ravonlikka aylandi, natijada Yaponiya koreyslarni qirg ‘in qildi va boshqa vahshiyliklar.
1500 dan ortiq namoyishlarda 2 000 000 ga yaqin koreyslar qatnashgan. Yaponiya politsiyasi va armiyasi tomonidan bir necha ming koreyslar qirg ‘in qilindi. Park Eun-Sik tomonidan tez-tez tilga olingan Koreya Mustaqillik Harakatining Qonli Tarixida (koreyscha: 한국독립운동지혈사;Hanja: 韓國獨立運動之血史) 7,450,000 kishi halok bo ‘lgan, 7,640,39 kishi halok bo ‘lgan. 1-martdan 11-aprelgacha Yaponiya rasmiylari 553 kishi halok bo ‘lgani, 12 mingdan ortiq kishi hibsga olingani haqida xabar berdi. Ularning aytishicha, 8 nafar politsiyachi va harbiy halok bo ‘lgan, 158 nafari yaralangan. Jazo sifatida hibsga olingan namoyishchilarning bir qismi omma oldida qatl qilindi[5]. Yaponiya namoyishchilarni bostirganda ham, Yu Gvansun ismli mustaqillik faoli Koreya bayrog ‘ini ko ‘tarib, mustaqillik deklaratsiyasini uyushtirish orqali o ‘zining mustaqillik namoyishini ko ‘rsatishda davom etdi. U Yaponiya politsiyasi tomonidan hibsga olingan va qiynoqqa solingan. Hozir ko ‘pincha "Katta opa Yu Gvansun" deb ataladi, u Koreyada milliy qahramon deb hisoblanadi