Xotira Reja: Xotira jarayonlari

J.Piaje olib borgan tadqiqotlarning ko‘rsatishicha, maktabgacha yosh davrida xotiraning rivojlanishi yetakchi ahamiyatga ega bo‘lib, aynan ushbu jarayon ko‘rgazmali-obrazli tafakkurning shakllanishiga zamin hozirlaydi. Xotira ixtiyorsiz harakterga ega bo‘ladi, biroq maktabgacha yosh davrining oxirgi bosqichlariga borib o‘yin faoliyati va kattalarning ta’sirida ixtiyoriy esda olib qolish jarayoni shakllana boshlaydi.

Mayers Shellouning fikricha esa, ixtiyorsiz esda saqlab qolish bu tasodifiy ob’ektlardan ta’sirlanish natijasida kelib chiqadigan jarayondir. Ushbu qarash ko‘pgina ilmiy tadqiqotlar uchun metodologik tamoyil bo‘lib xizmat qilgan . Jumladan, V.Shtern va G.Mayerslar o‘z ilmiy tadqiqotlari davomida ushbu turdagi xotira maktabgacha yoshdagi bolalarga ko‘proq xos bo‘lib, bu davrda bola ma’lum maqsadsiz, aqliy, asabiy, irodaviy zo‘r berishsiz hayotiy ahamtiyatga ega bo‘lgan keng ko‘lamdagi ma’lumotlarni esda olib qolishini isbotlab berganlar .

• Mayers Shellouning fikricha esa, ixtiyorsiz esda saqlab qolish bu tasodifiy ob’ektlardan ta’sirlanish natijasida kelib chiqadigan jarayondir. Ushbu qarash ko‘pgina ilmiy tadqiqotlar uchun metodologik tamoyil bo‘lib xizmat qilgan . Jumladan, V.Shtern va G.Mayerslar o‘z ilmiy tadqiqotlari davomida ushbu turdagi xotira maktabgacha yoshdagi bolalarga ko‘proq xos bo‘lib, bu davrda bola ma’lum maqsadsiz, aqliy, asabiy, irodaviy zo‘r berishsiz hayotiy ahamtiyatga ega bo‘lgan keng ko‘lamdagi ma’lumotlarni esda olib qolishini isbotlab berganlar .
• Biroq, F.Shuman olib borgan tadqiqotlari o‘zgacha tamoyil asosiga qurilgan bo‘lib, unda esa asosiy e’tibor ixtiyorsiz esda olib qolish maqsadga yo‘naltirilgan faoliyat mahsulining asosiy shakli ekanligiga asoslangandir. Unga ko‘ra, ixtiyorsiz xotiraning faoliyatga qay darajada bog‘liqlini aniqlash uchun bolani o‘yin faoliyatiga jalb qilish keraligi ta’kidab o‘tilgan