Xun etnonimi

Etnik hám etnografik toparlar
Qubla Altay (Altay-kizhi) yamasa tuwrı Altayliklar qubla Altay tilinde sóylesiwshi (1948 jılǵa shekem ol oyrat dep atalǵan ). Qubla Altay Katun dáryası háwizinde jáne onıń irmoqlarida jasaydı. Teleutlar (Kemerovo wálayatında ) hám telengitlar (teles) (Teletskoye ko'li aymaǵında hám qublaında ) turkiy tillerdiń qırǵıshz-qipchoq toparı quramında Qubla Altay tili retinde ajralıp turadı.
1917 jıl revolyuciyaınan aldın, orıs ortalıǵında keń tarqalǵan xalıq atı " Altay tatarlari" bolıp, ol " Altaylar" atı menen birge isletilingen.
Arqa Altay Arqa Altay tilinde gápiradi. Kumandinlar (Biye dáryasınıń orta aǵımı ), chelkanlar (aq quw dáryası háwizi) hám tubalar (Biye dáryasınıń shep qirg'og'i hám Teletskoye ko'lining arqa-batısiy jaǵaları ) ajralıp turadı, olar bólek xalıqlar esaplanǵan. 2002 jıldaǵı xalıqtı dizimge alıw maǵlıwmatlarına kóre. Etnograflar Arqa Altay tilin Arqa Altay turkiy tiller toparına tiyisli. Basqa klassifikaciyaǵa kóre, eki Altay tili de turkiy tillerdiń xakaslar toparına kiredi.
Revolyuciyadan aldınǵı ádebiyatda arqa Altaylar (tubalar) atı menen belgili qara tatarlar.
Altayliklar qublası hám arqaında til, mádeniyat hám turmıs tárizi, antropologıyada júdá keskin ayırmashılıqlar bar.
Kórkem ádebiyatqa baylanıslı Altay tili Qubla Altay tili tiykarında qáliplesken (eki variantda - Altay tuwrı hám Teleut), Tubalar arqa Altaylar ushın da rawajlanıp atır.
Kóp tárepten, olar etnik mádeniyat zamanagóy tasıwshıları tárepinen saqlanıp qalǵan. Olar bir-birinen ajıralmaytuǵın hám adamlardıń ruwxıy mádeniyatı hám ıqtıqatı menen tikkeley baylanıslı. Altay olardı ıqtıyatlılıq menen saqlaydı, sol kunge shekem sol erda jasap atırǵan xalıqlardıń ruwxıy ómirin ózgertiredi hám jaqsılaydı.

Gorniy Altayning barlıq xalıqları ayriqsha hám ayriqsha etnik mádeniyatqa iye, dúnya suwreti, tábiyaat hám olardıń bul dúnyadaǵı ornı haqqında bólek oyda sawlelendiriwge iye.

Altayning ruwxıy mádeniyatı, áyyemgi turk etnosining áwladları, Altayda kórsetilgen dástúriy mádeniyatlar arasında múnásip hám ​​asosiy orındı iyeleydi. Uzaq tariyxıy rawajlanıw processinde ol Orta Aziya xalıqlarınıń kóplegen ruwxıy -etikalıq dástúrlerineni ózlestirdi.