Xviii bob. Bank inqirozlari

18.2. Bank inqirozlarining salbiy oqibatlari, ulaming
turlari va shakllari
Mamlakat iqtisodiyotiga bank inqirozlarining ta’sirini 
aniqlash uchun ulaming ta’sir doiralari, shuningdek, 
ulami yuzaga keltiruvchi omillarini tahlil qilish kerak.
Oqibatlariga ko‘ra, bank inqirozlarini uch guruhga 
ajratish mumkin: mikroiqtisodiy darajada ta’sir etuvchi, 
makroiqtisodiy 
darajada 
tarqaluvchi, 
iqtisodiyotning 
demonetizatsiyasi va inflyatsiya daraj alarming oshishiga 
olib 
keluvchi 
byudjet-moliya 
tizimining 
masshtabli 
nobarqarorligiga olib keladi.
Iqtisodiyotda bank inqirozlarining salbiy oqibatlari 
Kaminskiy va Reynxartlar
88
tomonidan empirik tadqiq 
etilib, ulaming fikricha bank inqirozlarining oqibatlari 
quyidagilardan iborat:
- depozitlaming olinishi;
- pulga bolgan talabning pasayishi;
- depozitlarga nisbatan pul oqimlarining o'sishi;
- kreditlash hajmining pasayishi;
- foiz stavkalarining o'sishi;
- М
2
agregatining o'sishi va iqtisodiy faollikning tushib 
ketishi.
Ba’zi 
bir 
rivojlanayotgan 
mamlakatlarda 
bank 
boshqaruvi bir kishi qolida bolsa va banklar shaxsiy 
“hamyon” yoki sanoat guruhlarining piramida sxemasi 
funksiyalarini bajarganda bu sharoitlar yomonroq natijalar 
ham keltirishi mumkin edi. Bu sharoitlarda o'z mijozlarini 
kreditlash 
“insayderlik” mahfiy malumotlar 
asosida 
operatsiya amalga oshiriladi va ochiqdan ochiq qalloblik 
jazolanmay qolaveradi. Shunday qilib, davlat banklari 
tijorat 
tamoyillariga 
asolanmagan, 
balki 
siyosiy 
mezonlariga asoslangan 
“asosiy 
agentlik”ga aylanib, 
boshqa yuqori daraj adagi boshqaruvga ega banklaming 
ichki muhiti, shuningdek, moliyaviy barqarorlikka tahdid 
soladi.
88
Kam insky, G. & Reinhart, С , 1999. The T w in Crises: T h e Causes o f Banking and Balance-of- 
Payment Problems. Am erican Econom ic R eview , V o l. 89 (N o . 3, 473-500).
365

---