Yarim o’tkazgich va yarim o’tkazgichli kontakt

Katta hajmdagi ma’lumotlarni shifrlash 
Katta hajmdagi ma’lumotlarni shifrlash masalalari multimediya va yuqori darajadagi о‘tkazish hamda 
uzatish imkoniyatlariga ega bо‘lgan aloqa tarmoqlari vositalarining vujudga kelishi bilan bog‘liq. 
Axborotlarni muhofazalash tо‘g‘risida gap borganda keng ma’nodagi biror alfavitda yozilgan aniq matn 
tushinildi. Ammo hozirgi zamonaviy axborot tizimlaridagi ma’lumotlar matn kо‘rinishdagi xususiyatdan 
farqli о‘laroq yuqori darajada rivojlanib borayotgan aloqa texnologilarining mahsuli bо‘lgan: 
• faks, tasvir va sо‘z aloqa tizimlari; 
• ovozli pochta; 
• tasvirli konferensiyalar о‘tkazishda tasvirli (vidno) aloqa tizimlari; 
• va boshqa shu kabilarni о‘z ichiga oladi. Bundan esa kriptologiya yutuqlaridan foydalanib shu aloqa 
tizimlari ma’lumotlarini muhofazalashning о‘ziga xos uslublarni ishlab chiqish masalalarini yechish 
vazifalari kelib chiqadi. 
• Kо‘plab elektron (raqamli) imzo algoritmlari mavjud bо‘lib, qulay va keng tarqalgan elektron imzo RSA 
algoritmiga asoslangan. Quyida shu algoritm asosida elektron imzo qanday yaratilishini kо‘rib chiqamiz. 
RSA algoritmini asosini tashkil etuvchi d, p, q- sonlari maxfiy bо‘lib, bu sonlar bilan bog‘liq bо‘lgan ye va 
nqr q sonlari ma’lum bо‘lsin. Bu yerda: 

---

Agarda foydalanuvchi (A) foydalanuvchi (V) ga "SANA" sо‘zini 
imzo sifatida uzatmoqchi bо‘lsa, о‘zining d
A
va p
A
- q
A
=n
A
maxfiy 
sonlar bilan aniqlanuvchi maxfiy kalitli algoritmi va (B) ning yeb va 
n
B
conlari bilan aniqlanuvchi ochiq kalitdan foydalanib elektron 
(raqamli) imzo qо‘yadi. Bu imzo quydagi kо‘rinishdagi 

---

E’TIBORINGIZ UCHUN 
RAXMAT!