Yarim o’tkazgich va yarim o’tkazgichli kontakt

Imzolagan xabarni har bir i-qabul qiluvchi 
foydalanuvchi yoki uchinchi tomon mavjud 
protokollardan farqli oʻlaroq xabar M ostidagi 
(r, s) haqiqiyligini tasdiqlash uchun birgalikda 
maxfiy nazorat kaliti Rij ga mos alohida 
oshkora seans kaliti yi ga ega boʻlishi zarur. 
Mazkur protokoldan xabar M ostidagi (r, s) 
haqiqiyligini 
tasdiqlash 
uchun 
foydalanuvchilar davrasi qatʼiy cheklangan 
hollarda, 
yaʼni 
juda 
muhim 
hujjatlar 
aylanishida foydalanish maqsadga muvofiqdir. 

---

Elektron raqamli imzo tizimlari axborot xavfsizligining ko‘plab muammolarini yechib 
berishga qodir bo‘lib, ularning muhim qo‘llanish sohalari quyidagilardan iborat: 
- elektron hujjat almashuvi, 
- elektron tijorat, 
- elektron savdo, 
- bank tizimi faoliyati,
- soliq to‘lovlari tizimi va boshqalar. 

---

• Bu keltirilgan elektron imzo qoidasi (sxemasi) aloqa tizimlarida bir necha tur qoida 
buzilishlaridan muhofaza qilinishni ta’minlaydi, ya’ni: 
- maxfiy kalit faqat foydalanuvchi (A)ning о‘zigagina ma’lum bо‘lsa, u holda foydalanuvchi (B) 
tomonidan qabul qilib olingan ma’lumotni faqat (A) tomonidan jо‘natilganligini rad etib 
bо‘lmaydi; 
qonunbuzar (raqib tomon) maxfiy kalitni bilmagan holda modifikatsiyalash, sohtalashtirish, faol 
modifikatsiyalash, niqoblash va boshqa shu kabi aloqa tizimi qoidalarini buzilishiga imkoniyat 
tug‘dirmaydi; 
aloqa tizimidan foydalanuvchilarning о‘zaro bog‘liq holda ish 
yuritishi munosabatidagi kо‘plab kelishmovchiliklarni bartaraf etadi 
va bunday kelishmovchiliklar kelib chiqqanda vositachisiz aniqlik kiritish imkoniyati tug‘iladi. 
Kо‘p hollarda uzatilayotgan ma’lumotlarni shifrlashga hojat bо‘lmay, uni elektron imzo bilan 
tasdiqlash kerak bо‘ladi. Bunday holatlarda ochiq matn jо‘natuvchining yopiq kaliti bilan 
shifrlanib, olingan shifrmatn ochiiq matn bilan birga jо‘natiladi. Ma’lumotni qabul qilib olgan 
tomon jо‘natuvchining ochiq kaliti yordamida shifrmatnni deshifrlab, ochiq matn bilan 
solishtirishi mumkin. 
1991 yilda AQSH dagi Standartlar va Texnologiyalar Milliy Instituti DSA (Digital Signature 
Algarithm) raqamli imzo algoritmining standartini DSS (Digital Signature Standart) biz yuqorida 
keltirgan El-Gamalya va RSA algoritmlari asosida yaratib, foydalanuvchilarga taklif etgan. 

---