Yarim o’tkazgichli mikroelektronikaning fizik asoslari Mikroprosessor turlari

Disklar bevosita murojaat qilinadigan ma’lumotni mashinali tashuvchilarga taalluqlidir. «Bevosita murojaat» tushunchasi shuni bildiradiki, ShK qidirilaetgan ma’lumot boshlanadigan yoki yangi ma’lumotni yozish lozim bo`lgan yo`lakchaga yozish/o`qish kallagi qaerda joylashishidan qaty nazar bevosita «murojaat qilishi» mumkin.
Disklardagi yig’uvchilar xilma-xilroqdir:
— egiluvchan magnit disklardagi (EMDY) yig’uvchilar, boshqachasiga, floppidisklarda yoki disketalarda;
— qattiq magnit disklardagi yig’uvchilar (K, MDI) yoki vinchesterlar;
— almashinadigan qattiq, magnit disklardagi yig’uvchilar, ularda Bernulli effekti ishlatiladi;
— floptik disklardagi yig’uvchilar, boshqachasiga floptical-yig’uvchilar;
— o`ta yuqori zichlikdagi yozuvli yig’uuvchilor boshqachasiga, VHD-yig’uvchilar;
— optik kompakg-disklardagi CD ROM (Compact Disk) yig’uvchilar;
— CC WORM tipidagi (Continnous Composite Write Once Read Many, bir marta yozish-ko`p marta o`qish) optik disklardagi yig’uvchilar;
— magnit optik disklardagi yig’uvchilar (MODY);
— raqamli videodisklardagi DVD (Digital Versatile Disk) yig’uvchilar va b.
Izoh. Murojaat qilish vaqti o`rtacha vaqt oralig’i bo`lib, bu vaqt davonida yig’uvchi talab qilingan qiymatlarni topadi, o`qish yozish kallagini kerakli yo`lkaga to`g’ri keltirish va kerakli sektorni kutish uchun kerak bo`lgan vaqtlar yig’indisi ko`rinishiga egadir. Transfer — ketma-ket o`qishdagi qiymatlarni uzatish tezligi.
Murojaat qilish turlari: o`qish va yozish (O`/YO), o`qish (O`), o`qish va bir martalik yozish (O`/1YO).

Xotira va uning ishlash imkoniyatlari

Qadim zamonlardan boshlab insonlar hisoblash ishlarini yangilashtirishga harakat qilishgan. Ular dastlab qurilmasi sifatida qo`l barmoqlaridan foydalanishgan. Keyinchalik hisoblash yog`osh tayoqchalari orqali bajarilgan. Taniqli ingliz olimi Ch. Bebbidj tomonidan yaratilgan mexanik arifmometr XIX asrning yana bir kashfiyoti bo`ldi. Bu mashina murakkab masalalarni yechadigan matematik mashinalarning paydo bo`lishiga asos bo`ldi. XX asrning 30-40 yillariga kelib uchta muhim texnik yangilik elektromagnit relis ikkilik – o’nlik sanoq sistemalarida ma`lumotlarni kodlash: ma`lumotlarni saqlashga mo`ljallangan suniy xotira yaratildi. Bu esa o`z navbatida avalgi hisoblash mashinalaridan tubdan farq qiluvchi elektron hisoblash mashinalari (Kompyuter) ni yaratish imkonini berdi.