Yarim o’tkazgichli mikroelektronikaning fizik asoslari Mikroprosessor turlari

Mikroprosessor turlari

Mikroprotsessor istalgan shaxsiy yoki mikrosxemalarni muhim qismi hisoblanadi. Ushbu element orqali mikroexm yoki shaxsiy kompyuterlarni hisoblash imkoniyatlarini beradi va uni yuragi hisoblanadi. Hozirgi paytga qadar shartsiz etakchi bo`lib, hamda zamonaviy mikroprotsessorlarni yaratadigan firma Inteldir.
Mikroprotsessor risoladagidek, o`ta murakkab bo`lgan integral sxemalardan tashkil topgan bo`lib yarim o`tkazgich va kristallar funktsiyalarni bajarishda markaziy protsessorga quylaylik yaratadi. Integralli mikrosxemalar qismini chiplar (chipset)deb yuritiladi.
Boshqarish blogiga va qurilmasiga shartli komponentlar arifmetik – mantikiy qurilma mikroproyessor tegishli. U tezlik (taktikali chatota) bilan xarakterlanadi, razryadli yoki uzun so`z (ichki va tashqi) hamda buyruqlar to`plami va arxitekturalar asosida ishlaydi. Mikroprotsessorning arxitektruasi registrlarni, stek, sistema manzili hamda qayta ishlanuvchi ma’lumotlarni turini aniqlaydi. Odatda quyidagi ma’lumotlar turidan foydalaniladi:
Bit (bir razryad), bayt (8 bit), So`z(16 bit), qo`sh so`z (32 bit)
Mikroprotsessorda bajarilayotgan buyruqlar oldin aniqlanadi, qoidaday, arifmetik usul, mantiqiy amallar, boshqarishni o`tkazish (shartli va shartsiz) va ma’lumotlarni ko`chirish, (registrlararo, xotira, kiritib chiqarish portlari aro). Mikroprotsessor konverli tartib qayta ishlashni tushinadi, kaysiki vaqt oraligida, bajarilishi uchun talab qilingan kanaldagi funktsiya jarayonini (misol uchun, arifmetik –mantikiy qurilma). Funktsional boglanish bir kancha bosqichlarda amalga oshriladi, ya’ni birinchi etap yakinlaganda natijalari boshqa texnikaviy vositalari foydalanuvchi ikkinchi bosqichga utib boradi. O`z o`rnida ko`rinib turibdiki birinchi boaqichda foydalaniladigan vositalar yangi ma’lumotlarni qayta ishlash jarayoni uchun bo`sh bo`ladi. Ma’lumki mirkoprotsessor buyruqlarini qayta ishlash jarayonini 4 bosqichga ajratish mumkin: tanlov bosqichi, kodirovkadan chiqarish, natijalarni bajarish va natijalarni saqlash.
Boshqacha qilib aytganda foydalanuvchi tomonidan berilgan buyruq birinchi bosqichi bajarulgunga qadar ikkinchi bir buyruq kodirovkadan chiqarib turilishi uchinchisi esa tanlanish jarayoni yuz beradi. Mirkoprotsessor tashqi qurilmalar bilan shinalar, ma’lumotlar hamda maxsus mikrosxema tashqi aloqalari orqali bog`lanadi. Boshqacha qilib aytganda 32 razryadli registrli mirkoprotsessor masalan faqatgina 16 liniyali tashqi ma’lumotlarga ega bo`lishi mumkin. Aytib o`tish joizki mirkoprotsessorni ichki registrlari guruhi tashqi ma’lumotlar soni bilan to`g`ri kelmasligi mumkin.