Yegirish sistemalari. Yegirish maxsulotlari assotimentlari Reja

Tarash jarayonida ikki bunkerli ta‟minlashdan voz kechib, uch bunkerli ta‟minlashdan foydalanilmoqda. Yaqin o’n yillar ilgari xorijiy tarash mashinalarida ikki bunkerli ta‟minlash qo’llanilgandi. Buning asosiy maqsadi taralgan piltaning notekisligini kamaytirishdan iborat. Ikki bunkerli ta‟minlashda kelayotgan qatlamning qalinligini potokdagi barcha tarash mashinalarida bir xilda bo’lishi tarash tezligining oshganligi natijasida muammo bo’lib qolgandi. Tezlikning oshganligi natijasida potok bunkerlarining tola bilan to’lish sathi juda tez o’zgarib, ta‟minlovchi qatlam qalinligi va tegishlicha shakllanib olinayotgan pilta yo’g’onligi o’zgaruvchan, ya‟ni o’ta notekis bo’lishiga olib keldi. Masalani echish uchun ikkita ta‟minlash bunkeri ustiga yana bitta qo’shimcha bunker o’rnatilib, quyi ta‟minlash bunkeridagi tola qatlami o’zgarmasligiga erishildi. Shunday qilib, tarash jarayoni tezligi oshganligi tufayli bitta potokdagi mashinalarda taralgan piltalarning ham ichki, ham tashqi notekisligini kamaytirish maqsadida shlyapkali tarash mashinasida murakkabligiga qaramay uch bunkerli ta‟minlash joriy etildi. Buning uchun maxsus ta‟minlash bunkerlari konstruksiyalari yaratildi. Tarashdagi keyingi yangilik asosiy tarash zonasining uzunligini 2,82 m ga etkazilganidir. Bosh baraban diametri kichraytirilib, qabul barabani hamda ajratuvchi baraban uning tagiga kiritilgan. Natijada mashina gabarit o’lchamlari kichraytirilganiga qaramay, asosiy tarash zonasi uzunligi kattaligicha saqlanib qolingan. Tarashdagi yangiliklardan yana biri tarash mashinasi unumdorligini uning ishchi tezligini oshirmay ko’tarish maqsadida mashinaning eni 1,5 marta kattalashtirilgan. Tarash mashinasida uning ishi samaradorligini oshirish uchun yangidan kiritilgan moslama va qurilmalar alohida keyingi leksiyalarda tahlil qilinadi.
Qayta tarash texnologiyasi va jihozlaridagi asosiy yangiliklardan taroqli barabancha tezligining oshirilganligi hisoblanadi. Uning aylanishlar chastotasi 500 min^-1 gacha etkazilgan va taram sifati yuqorilicha saqlanib qolingan. Hozir bunday (Riter firmasining E 61) mashinalar Uzteks Toshkent hamda Uzteks Shovat korxonalarida yuqori samaradorlik bilan ishlatilmoqda.
Piltalash o’timida mahsulot chiqishi tezligi 1500 m/min gacha (500-600 m/min o’rniga) oshirildi. Buning uchun cho’zish asboblarining 4x3 va 5x4 turlaridan foydalanilgan. Mazkur asboblarda ustki valiklar soni cho’zuvchi silindrlar soniga nisbatan bittaga ko’p. Cho’zish jarayoni odatdagidek egri maydonda amalga oshiriladi. Cho’zilgan va yupqalashgan tolalar tutami cho’zish maydonidan chiqishi bilan kirish qismi ko’ndalang kesimi to’rtburchak, chiqishda esa doira shaklida bo’lgan yo’naltiruvchi zichlagichga kiradi. Undan piltataxlagich valiklari piltani chiqarib oladi. SHunday qilib, cho’zish asbobi qisqichidan chiqqan yupqa tutamcha tolalari riflyali silindr atrofida hosil bo’luvchi havo girdobining puflovchi ta‟siridan asraladi. Piltalash mashinalarida avtorostlagichlar ikkinchi o’timlarda o’rnatilgan, birinchi o’timlarda esa o’rnatilmaydi. Pilta uzug’ini kamaytirish maqsadida piltataxlagich tazdagi pilta to’lishini uning massasiga qarab emas, piltaning ko’rsatilgan uzunligini o’lchab mashinani to’xtatadi. Natijada tazlardagi pilta uzunligi bir xilligi ta‟minlanib, ularni qayta ishlashda tazlar bir vaqtda bo’shaydi va qaytimlar paydo bo’lmay, xom ashyodan to’la foydalaniladi.
Piliklash o’timida ham texnologik yangiliklar keng joriy qilingan. Ulardan birinchisi urchuq tezligining 1500 min^-1 gacha etkazilganligi bo’lib, bunga osma ragulkalarni qo’llab erishilgan. Osma ragulkalarda tayanuvchan ragulkalarga nisbatan vibratsiyasi (tebranishi) bir necha marta pastligi tufayli qo’llanilgan kalta urchuq tezigini oshirishga muvaffaq bo’lingan. Keyingi yangilik cho’zish asbobi chang va kalta tolalar bilan ifloslanishdagi asraluvchi pnevmoso’rg’ichlar bilan jihozlangan. Ta‟minlash ramkasida yashirin cho’zilishni kamaytiruvchi olti qirrali yo’naltiruvchi valiklar o’rnatilgan. Oldingi va orqadagi ragulkalarning buram taqsimlagichlari ikki xil sathda, ya‟ni oldingi qatordagilari pastroq joylashtirilgan. Natijada ikkala qator piliklari bitta tekislikda pishitilib, ular xossalari orasida paydo bo’luvchi farqni, ya‟ni ichki notekislikni kamaytirishga muvaqqat bo’lingan. Bo’sh g’altaklarga pilikni avtomatik ravishda o’rash joriy qilingan. Buning uchun g’altak tepa qismida uning sirtini qamrab oluvchi yopishqoq tasma mavjud. Unga ragulkaning lapkasida osilib turgan pilik uchi avtomatik tarzda yopishib pilik uzuqlari, ya‟ni qaytimlar hosil bo’lmaydi. Piliklash mashinasida ham to’lgan g’altaklarni olish pilik uzunligi bo’yicha amalga oshiriladi. To’lgan g’altaklarni olish, ularni transportirovkalash, bo’sh g’altaklarni mashinaga o’rnatish, mashinani ishga tushirish avtomatlashgan tizim yordamida ham amalga oshirilmoqda.