MAVZU:
Yerning ichki tuzilishi va
Geosferalar. Relyef
to’g’risida umumiy
ma’lumot.
Geoxronologiya shkalasi
va Yerning yoshini
aniqlash.
REJA:
Yerning
ichki
tuzilishi va
Geosferalar
Relyef
to’g’risida
umumiy
ma’lumot.
Geoxronolo
giya shkalasi
Yerning
yoshini
aniqlash.
1
2
3
4
Yer Shari bir necha geosferalardan
iborat. Biz ularni shartli ravishda ikki
guruhga ajratib o‘rganamiz. Birinchisi
tashqi
geosferalarga
atmosfera,
gidrosfera va
biosferalar tegishli
bo‘lsa, ikkinchisi ichki geosferalarga
Yerning ichki qismidagi litosfera (Yer
po’sti bilan), mantiya va yadro tegishli.
Bular, ya’ni geosferalarining barchasi
yaxlit
geografik
qobiqning
tarkibiy
qismiga taluqlidir.
Atmosfera
Gidrosfera
Biosfera
Ichki Geosferalar
1.Yerning ichki tuzilishi va Geosferalar
Yer
sharini
o’rab
to‘rgan
birinchi qatlam atmosfera yoki
xavo
kobigi
bo‘lib,
uning
kalinligi 500 km ga etadi. U
har xil gaz va suv buglaridan
taShkil topgan.
Atmosfera
Gidrosfera
Ikkinchi qatlam dengiz va
okeanlardan iborat bo‘lib Yerning
gidrosfera qobig’i deb ataladi.
Gidrosfera Yer sathining 71
foizini egallaydi va uning o’rtacha
qalinligi 3800 metrcha keladi.
Buni Dunyo okeanining o’rtacha
chuqurligi desak xam bo‘ladi.
Biosfera
Biosfera (bio... va yun. sphaira—shar) —
Yerning tirik organizmlar tarqalgan qobigʻi.
Biosferaning tarkibi va energetikasi undagi
tirik organizmlarning faoliyati bilan bogʻliq.
Biosfera "hayot qobig'i", toʻgʻrisidagi dastlabki
fikrni
J.B
Lamark
bildirgan.
"Biosfera"
terminini esa fanga avstriyalik geolog E. Zyuss
(1875) kiritgan. Biosfera taʼlimot toʻgʻrisidagi
toʻliq maʼlumotni rus olimi V. I. Vernadskiy
(1926) ishlab chiqqan
Ichki Geosferalar
Geologiya va geomorfologiya ilmining tekshirish
ob’ekt bo‘lgan va asosan qattik jinslardan tashkil
topgan Yerning yuzasiga yaki ichki qismi litosfera
(«litoe»tosh, «sfera»qatlam) deb ataladi. Yerning
bu qattiq (200400 km chuqurlikkacha) qismini
tashkil qiluvchi moddalar fizik kimyoviy xossa va
xususiyatlariga qarab yana bir necha qatlamlarga
bo‘linadi.
Yerning
ichki
qismida
tarqalgan
moddalarning
seysmik
to’lqinlarni
xar-xil
tezlikda o’tkazish xususiyatiga qarab uch kesimga
Do'stlaringiz bilan baham: |