Yerning ichki tuzilishi va Geosferalar. Relyef to’g’risida umumiy ma’lumot. Geoxronologiya shkalasi va Yerning yoshini aniqlash
Download 2.86 Mb. Pdf ko'rish
|
geologiya 2-mustaqil ish
- Bu sahifa navigatsiya:
- Yerning yoshini aniqlash
|
Silur dengizi hayvonlari.
Pterigotus i evripterus Geologik tog’ jinslarini o’rganish yer qobig’ining yuqori qavatlarida yotgan qatlamsimon tog’ jinslarining shakillanish ketma ketligini, bir jinslilik va ularda uchraydigan qotgan usimlik va xayvon qoldiqlarining belgilariga qarab ularni shartli guruxlarga jamlashni imkonini beradi. Shunday tarizda birlashtirilgan cho’kindi tog’ jinslarining guruxlari ular shakillanishi vaqtining bir necha bo’laklariga mos keladi. Guruxlarning shakillanish ketma-ketligini bilish, ularning nisbiy yoshini o’rnatish imkonini beradi, ya'ni ularning qaysi biri oldin, qaysi biri keyin, qaysi biri yosh, qaysi biri qadimiy. Tog’ jinslarinig bunday yoshini aniqlash geologiyada nisbiy yosh aniqlash degan nomni olgan. Tog’ jinslari yoshi va geologik xodisalarning mutloq vaqtini aniqlash buyicha juda ko’plab urinishlar bo’lgan. Lekin, bu savolni tug’ri yechimini topishga yaqindagina muvofiq bo’lindi va tog’ jinslarini absolyut yoshini aniqlashning tug’ri usuli murakkab, mukammal ishlab chiqilmagan va xar doim xam qo’llab bo’lmaydi. Shuning uchun xozirgi vaqtda geologiyada tog’ jinslarini yoshini aniqlashning absolyut usuliga qaraganda, nisbiy yoshini aniqlash usuli kengroq qo’llaniladi. Asosan ikkala usul xam parallel qo’llaniladi va bir-birini to’ldiradi. Yerning yoshini aniqlash Yer Quyosh atrofidagi fazoda gazchang holatda bo ʻlgan kimyoviy elementlarning gravitatsion kondensatlanishi (birbiriga qo ʻshilishi) yoʻli bilan 4,7 milliard-yil muqaddam paydo bo ʻlgan. Yer tarkib topib borayotgan vaqtda radioaktiv elementlarning parchalanishi natijasida ajralib chiqadigan issiqlik hisobiga Yerning ichki qismi asta-sekin qizib, Yer moddasining differensiyalanishiga olib kelgan, oqibatda Yerning konsentrik joylashgan turli qatlamlari — kimyoviy farq qiladigan geosferalari hosil bo ʻlgantarkibi, agregat holati va fizik xossalari jihatidan bir- biridan |
