Yetimlikning Kelib Chiqish Sabablari reja

IJTIMOIY YETIMLIKNI PROFILAKTIK OLDINI OLISH

Bolalar uylari va maktab-internatlarda tarbiyalanayotgan yetim va ota-ona qaramog'idan mahrum bo'lgan bolalarning ijtimoiylashuvi jarayoni internat muassasalarining institutsional xususiyatlari uyg'unligi va bu jarayonga bolalarning psixologik-pedagogik xususiyatlarining ta'siri tufayli o'ziga xos xususiyatlarga ega.Yetim bolalarni ijtimoiy himoya qilish-iqtisodiy, ijtimoiy va huquqiy kafolatlar majmuasi bo'lib, uning maqsadi yetim bolalarning turmush darajasini o'ta og'ir sharoitlarda saqlash, hayotga moslashishiga yordam berishdan iborat. Bugungi kunga kelib yetim bolalarni ijtimoiy-pedagogik ijtimoiylashtirish tizimini rivojlantirish juda dolzarb bo'lib, nafaqat davlat, balki viloyat va shahar miqyosida ham hal etishni talab etmoqda. Natijada ota-ona qaramog'idan mahrum bo'lgan bolalar ijtimoiylashuvining mintaqaviy tizimini moliyaviy, huquqiy, psixologik-pedagogik ta'minlash masalalari dolzarb ahamiyat kasb etmoqda. BMT ta'rifiga ko'ra yetimlar sonidan tashqari, har ikki ota-ona ham tirik bo'lsa-da, xuddi yetimlardek yashaydigan bolalar ham bor. Adabiyotshunoslar bu holatni "ijtimoiy etim"deb ta'riflaydilar.

Ijtimoiy yetimlarning ko'payishining oldini olish uchun quyidagi faoliyat yo'nalishlari mavjud:

• 
  yetim bolaning shaxsiy rivojlanishining xususiyatlarini tuzatish;
  
• 
  bolalar va kattalar bilan tenglik tamoyillari asosida munosabatlar tizimini shakllantirish, boshqa shaxsning fikri va pozitsiyalarini hisobga olish;
  
• 
  intizomga ongli munosabatda bo'lish sharoitlarini yaratish va qaror qabul qilish va harakatni amalga oshirishda muqobil tanlash qobiliyatlarini shakllantirish;
  
• 
  ta'lim ishining o'zgaruvchan tabiati, uning, shaxsiy javobgarlikni shakllantirish va faoliyatda proaktiv bo'lish qobiliyati;
  
• 
  mustaqil ravishda o'zlashtirilgan yetim bolaning yashash joyini kengaytirish.
  

Ijtimoiy yetimlarning ko'payishini oldini olishni tashkil etish jarayoni muayyan qonunlarga bo'ysunadi:
birinchisi profilaktik jarayonning samaradorligi va bolaning ijtimoiy his-
tuyg'ularini shakllantirishning o'zaro bog'liqligini nazarda tutadi;
ikkinchisi - profilaktik jarayonning samaradorligini ushbu bolalarda uning
mazmunini maqsadga yo'naltirishga bog'liqligi, ularning aqliy, jismoniy va shaxsiy rivojlanish darajasi bilan bog'liq bo'lgan manfaatlar va imkoniyatlarini nazarda tutadi; uchinchisi-profilaktika jarayonining samaradorligi va muammolarni
ta'minlashning yetarliligi o'rtasidagi munosabatlar va o'zaro bog'liqlikni nazarda tutadi