Yil Janubiy Afrikada YaIMning o'sish sur'ati 2017-2021 yil Janubiy Afrikada Inflyatsiya darajasi

Janubiy Afrika Respublikasining makroiqtisodiy barqarorligini taminlashdagi olib borilayotgan siyosatlar.

Pandemiya Janubiy Afrikaga qattiq ta'sir qildi va hukumatni 2020-yil mart oyidan boshlab, cheklangan moliyaviy maydonga qaramay, YaIMning 10 foizini jalb qiluvchi yordam rejasi bilan birgalikda milliy blokirovkani joriy etishga majbur qildi. 2020 yil oxiridan boshlab sog'lomlashtirish jadal rivojlandi, chunki sog'liqni saqlash cheklovlari ko'proq maqsadli va asta-sekin yumshatila boshlandi. Faoliyat 2021 yil iyul oyida ijtimoiy tartibsizliklar tufayli to'xtatildi va 2021 yil oxiriga kelib yangi Omicron pandemiya to'lqini ta'sir qildi. Umuman olganda, o'sish 2021 yilda 4,8 foizga o'sdi va 2022 yilda 1,8 foizga yetishi kutilmoqda.

Koronavirus inqirozi allaqachon zaif bo'lgan iqtisodiyotni zaiflashtirdi, chunki so'nggi o'n yil ichida Janubiy Afrikaning o'sishi past darajada edi. Aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot 2008 yilga nisbatan 2019 yilda allaqachon past edi va 2009–2019 yillar davomida YaIM o'sishi o'rtacha atigi 1,1% ni tashkil etdi asosan past investitsiyalar hisobiga.
Zaxira banki pandemiyaning iqtisodiyot va moliya tizimiga ta'sirini cheklash uchun tezkorlik bilan harakat qildi. 2020-yilning mart-iyul oylari oralig‘ida Zaxira banki qayta sotib olish stavkasini to‘rt bosqichda, 6,25 foizdan 3,50 foizgacha pasaytirdi va 2021-yil noyabrigacha bu darajada ushlab turdi. Inflyatsiyaning so‘nggi sur’atlari siyosat stavkasining 5,5 foizgacha oshishiga olib keldi. % 2022 yil iyul holatiga koʻra. Bundan tashqari, Zaxira banki moliya institutlari uchun tartibga soluvchi talablarni yumshatishdan tashqari, moliya institutlariga koʻproq likvidlikni taʼminlash va kreditlash shartlarini yengillashtirish maqsadida pul bozoriga intervensiyalarini oshirdi.
Zaxira banki qarz bozorining likvidligini ta'minlab, bozorda davlat obligatsiyalarini sotib olish dasturini ham boshladi. Biroq, COVID-19 pandemiyasi davrida pul bozoridagi taqchillik kamaydi, bu banklarning pul bozoriga kamroq murojaat qilishini ko'rsatdi va pul-kredit siyosati operatsiyalari samaradorligiga ta'sir ko'rsatdi. Pul-kredit siyosati vositalarini diversifikatsiya qilish, shu jumladan moliya bozorlariga intervensiyalar yoki likvidlik koeffitsientlarini o'zgartirish orqali pul bozori maqsadlari, valyuta harakati va qarz stavkalarining muddatli tuzilmasi muvofiqlashtirishga yordam beradi.
Dekabr oyida asosiy inflyatsiya 5,9% ga yetdi va iyun oyida 7,4% gacha ko'tarildi, bu 3-6% maqsadli bandning yuqori chegarasidan yuqori bo'lib, asosan zaxira bankining o'rta nuqtasi 4,5% dan yuqori. Inflyatsiya 2022 yilda maqsadli diapazondan yuqori bo'lib qolishi kutilmoqda va faqat 2023 yilda unga yaqinlasha boshlaydi. Randning kuchidan bo'ysundirilgan mehnat bozori bosimidan va shu paytgacha nisbatan yaxshi o'rnatilgan inflyatsiya kutilmalaridan foydalanib, bazaviy inflyatsiya 2021-yilda va 2022-yilning birinchi yarmida sokin bo‘lib, 3% atrofida o‘zgarib turdi . Biroq, bazaviy inflyatsiya 2022 va 2023 yillarda o'sishda bo'ladi. Shu nuqtai nazardan, inflyatsiya maqsadli diapazondan uzoqlashsa, markaziy bank foiz stavkalarini yana oshirishga tayyor turishi kerak.
Bir qator ko'rsatkichlarga ko'ra, bank sektori inqiroz davrida ham barqaror bo'lib qolgan. Banklar kapitalning etarlilik koeffitsientini talablardan yuqori darajada ushlab turishdi , garchi Prudensial organ inqiroz davrida erkinlik bergan bo'lsa-da. Banklarning kapital buferi va tartibga solishni yumshatish bo'yicha COVIDdan oldingi pozitsiyasi pul mablag'larini iqtisodiyotga yo'naltirishga yordam berdi. 2020 yilda banklar aktivlari 11,6 foizga o'sdi, bu qisman davlat sektoriga ajratilgan kreditlar hisobidan amalga oshirildi . Umuman olganda, inqiroz davrida mijozlarga berilgan kreditlar 2020 yilda 5,6 foizga o'sishda davom etdi. Pandemiyaga qaramay, korporativ qarz 2020 yilda barqaror bo'lib qoldi. Aksariyat rivojlanayotgan mamlakatlar bilan solishtirganda korporativ qarzlar nisbatan past.

Xulosa

Iqtisodiyotning yetakchi tarmoqlari — ishlab chiqaruvchi sanoat (yalpi ichki mahsulotning 22,6 %), konchilik sanoati (13 %), moliya (15,21 %), savdo va sayyoxlik industriyasi (11,52 %), transport va aloqa (9,11 %), qishloq xoʻjaligi (5 %) va baliqchilik (4,7 %). Xizmat koʻrsatish sohasi, neft va gaz qazib olish hamda qayta ishlashni istiqbolli sohalar qatoriga qoʻshish mumkin.

Sanoati. Janubiy Afrika Respublikasi oltin (yiliga oʻrtacha 530 t dan koʻproq), platina metallari guruxi (100 t ga yaqin), vanadiy, xrom va marganets rudalari, surma, olmos qazib olishda dunyoda oldingi oʻrinlarda, koʻmir qazib chiqarishda 5-oʻrin, uran qazib chiqarishda 7-oʻrinda turadi. Temir rudasi, mis, asbest va boshqa ham qazib olinadi. Yiliga oʻrtacha 170 mlrd. kVt-soat elektr energiyasi ishlab chiqariladi. Qora metallurgiya, mashinasozlik, kimyo, neftni qayta ishlash, sement, toʻqimachilik, oziq-ovqat sanoati rivojlangan.
Qishloq xoʻjaligi mahsulotining deyarli hammasi oq tanlilarga qarashli fermer xoʻjaliklari hissasiga toʻgʻri keladi. Asosiy ekinlari: makkajoʻxori (7,7 mln. tonna, 1999), shakarqamish (21 mln. tonna), bugʻdoy (1,5 mln. tonna), kartoshka, tamaki, sitrus va boshqa mevalar. Mamlakat hududining taxminan 80 % (98 mln. gektar)dan qishloq xoʻjaligi maqsadlari uchun foydalaniladi. Qariyb 1,4 mln. gektar yer sugʻoriladi. Ekinlarni sugʻorish uchun Vaal, Ulifants, Krokodayl, GreytFish va boshqa daryolardan suv olinadi. Chorvachilikda qoramol, qoʻy, echki, choʻchqa boqiladi. Qoʻy juni yetishtirishda mamlakat faqat Avstraliya, Yangi Zelandiya, Argentinadan keyingi oʻrinda turadi. Sut chorvachiligi asosan yirik shaharlar atrofida.
Transporti. $1ransport yoʻlilarning uz. — 33,8 ming km, shundan 5 ming km ga yaqini elektrlashtirilgan. Qattiqqoplamali avtomobil yoʻllarining uz. — 56,4 ming km. Neft va neft mahsulotlari portlardan asosiy sanoat markazlariga quvurlar orqali oqiziladi. Dengiz floti rivojlangan. Eng muhim portlari: Durban, Keyptaun, Port-Elizabet, IstLondon. 3 ta xalqaro aeroport bor.
Tashqi savdo aylanmasi yiliga 40 mlrd. AQSH dollaridan oshadi. Chetdan asosan mashina va asbob-uskunalar sotib oladi, chetga mineral va qishloq xoʻjaligi xom ashyosi, olmos va metallar, kimyo va qishloq xoʻjaligi mahsulotlari chiqaradi. Janubiy Afrika Respublikasi jun eksport qilishda dunyoda 4-oʻrinda turadi. Yiliga salkam 70 mln. litr vino eksport qiladi. Tashqi savdodagi asosiy mijozlari: AQSH, Buyuk Britaniya, Germaniya, Yaponiya, Shveysariya, Pul birligi — rand.